Raportowanie schematów podatkowych - zwolnienie dla doradców podatkowych i rzeczników patentowych

Minister Finansów wydał interpretację ogólną, z której wynika, że doradcy podatkowi i rzecznicy patentowi mogą uniknąć obowiązku raportowania niestandaryzowanych schematów podatkowych, powołując się na chroniącą ich tajemnicę zawodową - podobnie jak adwokaci i radcowie prawni. Niestety obowiązek raportowania nie został zdjęty z promotorów oraz podmiotów wspomagających, którymi są m.in. księgowi.

Interpretacja ogólna została wydana w związku z dwoma wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Wyroki te odnoszą się wprost jedynie do tajemnicy zawodowej adwokata i radcy prawnego. Przypomnijmy, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 23 lipca 2024 r., sygn. akt K 13/20, uznał, że taki status mają również doradcy podatkowi.

Aby uporządkować tę kwestię, do czasu nowelizacji przepisów MF w interpretacji ogólnej zajął stanowisko, zgodnie z którym:

(…) na gruncie krajowych regulacji w odniesieniu do działu III rozdziału 11a Ordynacji podatkowej (Informacje o schematach podatkowych), wyrok TSUE należy rozumieć w ten sposób, że doradcy podatkowemu oraz rzecznikowi patentowemu, na takich samych zasadach jak adwokatowi oraz radcy prawnemu przysługuje uprawnienie związane z prawnie chronioną tajemnicą zawodową, co w konsekwencji oznacza zastąpienie obowiązku raportowania schematu podatkowego do Szefa KAS obowiązkiem powiadomienia innych podmiotów o konieczności takiego zaraportowania.

Oznacza to, że - zgodnie z wydaną interpretacją ogólną - osoby, które z racji wykonywanego zawodu mogą (zgodnie z prawem krajowym) reprezentować swoich klientów przed sądami, nie mają obowiązku - ze względu na tajemnicę zawodową - raportowania schematu podatkowego do administracji skarbowej. Takie uprawnienie zatem przysługuje nie tylko adwokatom i radcom prawnym, ale też doradcom podatkowym i rzecznikom patentowym. W tym przypadku obowiązek raportowania schematów podatkowych został zastąpiony obowiązkiem powiadomienia zleceniodawcy o skorzystaniu z tego zwolnienia. Wówczas obowiązek raportowania schematu przechodzi na zleceniodawcę lub podmiot wspomagający, np. na księgowego.

Księgowi - bez zwolnienia

Interpretacja ogólna nie zwalnia innych grup podmiotów obowiązanych do raportowania schematów podatkowych niż wymienione w interpretacji ogólnej (np. księgowych). Oznacza to, że podmiot zwolniony z obowiązku raportowania uniknie tego obowiązku, ale promotor lub podmiot wspomagający (czyli księgowy) będzie musiał ten obowiązek wykonać.

Kto (nie) jest promotorem

W wydanej interpretacji ogólnej MF przypomniał, że w przypadku, gdy dany podmiot zatrudnia osoby fizyczne w celu wywiązywania się z zawieranych przez ten podmiot umów o świadczenie usług wchodzących w zakres przedmiotowy pojęcia promotora, za promotora należy uznać:

• podmiot zatrudniający te osoby, a także
• osobę lub osoby fizyczne, które faktycznie kierują wykonywaniem tych czynności - tzn. podejmują rozstrzygające decyzje lub akceptują kierunek prowadzonych działań.

Za promotora nie można natomiast uznać osób wykonujących czynności pomocnicze i administracyjne, jak np. osobę pełniącą funkcje sekretarskie, która wysyła korespondencję dotyczącą uzgodnienia do klienta czy telemarketera przekazującego podstawowe informacje o działalności promotora.

Zwolnienie tylko dla schematów niestandaryzowanych

Zastąpienie obowiązku raportowania na rzecz powiadomienia przez wymienione zawody dotyczy jedynie schematów podatkowych niestandaryzowanych (schematu podatkowego innego niż schemat podatkowy standaryzowany). W przypadku schematów podatkowych standaryzowanych - zgodnie z art. 86b § 7 pkt 2 oraz 86d § 5 Ordynacji podatkowej - ich przekazanie nie stanowi naruszenia tajemnicy zawodowej. W takiej sytuacji przekazujący informacje, zgodnie z art. 86f § 2 Ordynacji podatkowej, nie przekazuje :

a) danych podmiotów uczestniczących, mających uczestniczyć w schemacie podatkowym lub na które może mieć wpływ schemat podatkowy,

b) danych innych podmiotów zobowiązanych do zaraportowania informacji o schemacie podatkowym.

Korekta objaśnień w sprawie schematów podatkowych

Ponieważ kwestia "prawnie chronionej tajemnicy zawodowej" była objęta objaśnieniami z 2019 r., Ministerstwo Finansów jednocześnie dokonało ich korekty w tym zakresie.

Korekcie zostały poddane - jako nieaktualne - objaśnienia w części obejmującej kwestie tajemnicy zawodowej opisane w:

• pkt 4.1.3. Prawnie chroniona tajemnica zawodowa - str. 50 i nast.,
• pkt 4.1.4. Więcej niż jeden promotor obowiązany do przekazania informacji - str. 52 i nast.

Aktualne wyjaśnienia tych zagadnień znalazły się w omawianej interpretacji ogólnej nr DTS5.8092.2.2025 w sprawie "prawnie chronionej tajemnicy zawodowej" promotora i wspomagającego na gruncie przepisów o schematach podatkowych (art. 86a-86o Ordynacji podatkowej).

MF pracuje nad zmianami

Ministerstwo Finansów pracuje nad zmianą przepisów w obszarze schematów podatkowych (MDR), w tym dotyczących "prawnie chronionej tajemnicy zawodowej" promotora i wspomagającego. Jak wynika z interpretacji ogólnej, w toku procedowania pozostaje implementacja art. 8ab ust. 5 dyrektywy DAC6, wprowadzonej dyrektywą Rady (UE) 2023/2226 z 17 października 2023 r. (DAC8), pprzez zmianę w tym zakresie rozdziału 11a działu III Ordynacji podatkowej.

Źródło:

• interpretacja Ogólna Nr DTS5.8092.2.2025 Ministra Finansów z 5 marca 2025 r. w sprawie "prawnie chronionej tajemnicy zawodowej" promotora i wspomagającego na gruncie przepisów o schematach podatkowych - Ministerstwo Finansów - www.eureka.gov.pl
• komunikat MF z 12 marca 2025 r. pt. "Ministerstwo Finansów doprecyzowuje zasady raportowania schematów podatkowych" - opubl. na www.mf.gov.pl

Ewa Sławińska

• prawnik, redaktor naczelna MONITORA księgowego"