Badania lekarskie przy zmianie stanowiska. Pracownik przed podjęciem pracy powinien uzyskać od lekarza medycyny pracy zaświadczenie o zdolności do wykonywania zadań na powierzonym mu stanowisku. Aby lekarz mógł właściwie ocenić brak przeciwwskazań do pracy określonego rodzaju, konieczne jest dokładne wskazanie przez pracodawcę w skierowaniu na badanie występujących na danym stanowisku czynników ryzyka.

Podobnie wygląda sytuacja w przypadku zmiany stanowiska pracy. Fakt, że pracownik posiada orzeczenie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na pierwotnie umówionym stanowisku, nie musi oznaczać, że nie będzie miał przeciwwskazań do pracy na nowym stanowisku z nowym zakresem obowiązków. Zatem orzeczenie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy staje się nieaktualne wraz z przeniesieniem pracownika do innej pracy, ponieważ dotyczy innych obowiązków (nawet przyjmując, że część obowiązków przejdzie z wcześniejszego stanowiska).

W praktyce oznacza to, że każda zmiana stanowiska, która niesie za sobą jakąkolwiek zmianę warunków pracy, zakresu obowiązków, a w konsekwencji czynników ryzyka, powinna być przeanalizowana w trakcie badania przez lekarza medycyny pracy, który oceni na nowo, czy nie ma dla pracownika przeciwwskazań do wykonywania zadań na nowym stanowisku.

Przy zmianie stanowiska pracy prawidłowo sporządzone skierowanie na badanie profilaktyczne powinno więc określać nowe stanowisko pracy. Ponadto trzeba w nim wskazać nie tylko rodzaj pracy, ale również podstawowe czynności, sposób i czas ich wykonywania.

Szkolenie bhp a zmiana stanowiska pracy. Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Oznacza to, że przed dopuszczeniem pracownika do pracy pracodawca jest zobowiązany zapewnić mu przeszkolenie w zakresie bhp. Szkolenie to powinno być zrealizowane w oparciu o przepisy rozporządzenia w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Zgodnie z nim nowo zatrudniony pracownik musi być przeszkolony w ramach szkolenia wstępnego w formie instruktażu ogólnego, a także w ramach instruktażu stanowiskowego.

Powstaje jednak problem, czy awansowany pracownik powinien mieć zapewniony zarówno instruktaż ogólny, jak i instruktaż stanowiskowy. Odnosząc się do tej kwestii, należy zauważyć, że instruktaż ogólny odbywa nowo zatrudniony pracownik przed dopuszczeniem do wykonywania pracy. Awansowanie pracownika nie czyni go "pracownikiem nowo zatrudnianym", a zatem w przypadku zmiany stanowiska pracy nie będzie konieczności zapewnienia instruktażu ogólnego.

Natomiast instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych (§ 11 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy). Czynniki te nie muszą występować łącznie. Ponadto instruktaż stanowiskowy konieczny jest w przypadku przeniesienia pracownika na stanowisko, na którym będą występowały tego rodzaju czynniki.

Czasowe powierzenie innej pracy. Również w przypadku czasowego przeniesienia pracownika na inne stanowisko, nawet bez formalnej modyfikacji umowy o pracę, konieczne jest zapewnienie mu wstępnych badań profilaktycznych oraz instruktażu stanowiskowego.

Sebastian Kryczka

ekspert z zakresu prawa pracy, prawnik, były pracownik Państwowej Inspekcji Pracy, od ponad 20 lat specjalizuje się w problematyce prawa pracy oraz zagadnieniach kontroli i nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy, autor wielu komentarzy, artykułów i porad z zakresu prawa pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony danych osobowych