Jak ustalać koszty uzyskania przychodu z tytułu wystąpienia z przekształconej spółki osobowej - wyrok NSA

Kosztem uzyskania przychodu z tytułu wystąpienia z przekształconej spółki niebędącej osobą prawną jest wartość bilansowa udziału występującego wspólnika w spółce przekształcanej, ustalana na dzień jej przekształcenia - wyrok NSA z 6 września 2023 r., sygn. akt II FSK 2595/20.

Stan faktyczny

Spółka komandytowo-akcyjna A została przekształcona w spółkę komandytową B. Podatnik, osoba fizyczna, był akcjonariuszem spółki A, której akcje objął częściowo za gotówkę, a częściowo w zamian za wkład niepieniężny. Natomiast wkłady do spółki B (przekształconej) odpowiadały wartości bilansowej udziału podatnika w majątku spółki A (przekształcanej).

W związku z planowanym wystąpieniem ze spółki B podatnik we wniosku o interpretację podatkową zapytał, jak należy rozpoznać koszty uzyskania przychodu z tego wystąpienia. Jego zdaniem należy rozpoznać koszty równe wartości bilansowej jego udziału w spółce B z dnia przekształcenia spółki A.

Stanowisko organu interpretacyjnego

Dyrektor KIS uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Wskazał, że przekształcenie spółki nie oznacza jej likwidacji, a tylko zmianę formy prawnej prowadzenia działalności i jest neutralne podatkowo. Wobec tego na objęcie udziałów w spółce B podatnik faktycznie wydatkował środki pieniężne, nabywając akcje spółki A i o te wydatki powinien być pomniejszony przychód uzyskany wskutek wystąpienia ze spółki B.

Stanowisko WSA 

WSA w Gliwicach uwzględnił skargę podatnika i interpretację uchylił. Zdaniem sądu, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądów, w przypadku przekształcenia spółki istotne są wartości określone w umowie spółki B, oparte na bilansie tej spółki z dnia przekształcenia, a nie wydatki pierwotnie poniesione na nabycie/objęcie akcji spółki A. Art. 24 ust. 3c updof nie daje więc podstaw do poszukiwania historycznej wartości środków pieniężnych wydatkowanych na nabycie i objęcie akcji spółki A, zwłaszcza że prowadziłoby to do nieuprawnionego różnicowania sytuacji podatników w zależności od sposobu zapłaty za udziały.

Stanowisko NSA

Sąd II instancji oddalił skargę kasacyjną organu interpretacyjnego, aprobując wyrok WSA. Wskazał, że zgodnie z art. 24 ust. 3c updof dochodem z tytułu wystąpienia wspólnika ze spółki niebędącej osobą prawną w przypadku otrzymania środków pieniężnych jest różnica między przychodem z tego tytułu (…) a wydatkami na nabycie lub objęcie prawa do udziałów w takiej spółce niezaliczonymi w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów. 

Na podstawie tego przepisu istotna jest wartość wydatków w chwili wniesienia wkładu do spółki, z której wspólnik obecnie występuje (spółki B), albowiem ta właśnie wartość jest uszczupleniem majątku osoby nabywającej udział w spółce. Przepis ten nie daje więc podstaw do poszukiwania wartości historycznej wkładu jako środków pieniężnych wydatkowanych na nabycie danego składnika majątkowego. Tak więc kosztem uzyskania przychodu z wystąpienia ze spółki B jest wartość bilansowa udziału wspólnika w spółce A z dnia jej przekształcenia w spółkę B.

Od redakcji

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy jest zgodne z jednolitą linią orzeczniczą sądów, w myśl której nie ma żadnych podstaw do poszukiwania wartości historycznej wkładu do spółki A. Jednak liczba sporów na ten temat świadczy o tym, że organy podatkowe, z Dyrektorem KIS włącznie, z uporem godnym lepszej sprawy trzymają się błędnego stanowiska wyrażonego też w niniejszym kazusie. Sytuacja tu opisana może się więc zdarzyć czytelnikowi niniejszego opracowania, który powinien wiedzieć, że przenosząc spór do sądu, może liczyć na wygraną.

Należy przy tym pamiętać, że sytuacja ta dotyczy wystąpienia ze spółki niebędącej osobą prawną, czyli spółki cywilnej, partnerskiej i większości spółek jawnych, bo tylko tych spółek dotyczy kluczowy tu art. 24 ust. 3c updof interpretowany zgodnie z art. 5a pkt 26 i 28 tej ustawy.

Krzysztof Janczukowicz

doktor prawa, nauczyciel akademicki i radca prawny, specjalizuje się w prawie podatkowym i karnym