4/2025 [dodatek: ], data dodania: 19.03.2025 Czy dodatek stażowy i za warunki pracy uwzględnia się przy obliczaniu należności za nadgodziny
PROBLEM
Pracownikom działu produkcji na podstawie zakładowego układu zbiorowego pracy wypłacany jest co miesiąc stały dodatek stażowy w wysokości do 30% zasadniczej pensji oraz stały dodatek za szkodliwe warunki zatrudnienia. Czy wspomniane świadczenia należy wliczać do podstawy naliczenia normalnego wynagrodzenia oraz dodatku za godziny nadliczbowe?
RADA
W kontekście rozliczania pracy ponadnormatywnej wymienione w pytaniu dodatki powinny być brane pod uwagę wyłącznie przy kalkulowaniu normalnego wynagrodzenia za nadgodziny. Szczegóły - w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Niezrekompensowane czasem wolnym godziny nadliczbowe wymagają opłacenia ich:
- normalnym wynagrodzeniem oraz
- stosownym dodatkiem przewidzianym w Kodeksie pracy.
Jak ustalić podstawę do wyliczenia należności za nadgodziny
Przy wyznaczaniu podstaw obu wskazanych należności pojawiają się niejednokrotnie wątpliwości, jakiego rodzaju składniki płacy powinny być w nich uwzględniane. Różnice przedstawiamy w poniższej tabeli.
Tabela 1. Elementy pensji wliczane do normalnego wynagrodzenia i do wyliczenia dodatków za nadgodziny
| Podstawę normalnego wynagrodzenia za nadgodziny stanowi: | Podstawę dodatków za nadgodziny stanowi: |
| Ich podstawę stanowi:
|
Jak wyliczyć należności za nadgodziny
Aby ustalić kwotę normalnego wynagrodzenia za pracę ponadnormatywną, należy:
- podzielić podstawę tego wynagrodzenia przez liczbę godzin nominalnie do przepracowania w danym miesiącu (z uwzględnieniem wymiaru etatu pracownika) oraz
- pomnożyć uzyskaną stawkę przez liczbę nadgodzin.
Natomiast skalkulowanie kwoty dodatków za godziny nadliczbowe polega na:
- podzieleniu bazy obliczeniowej (tj. ustalonej podstawy do wyliczenia dodatków) przez liczbę godzin nominalnie do przepracowania (z uwzględnieniem wymiaru etatu pracownika) w miesiącu wystąpienia nadgodzin, choć - dla uproszczenia wyliczeń - dopuszczalne jest także stosowanie jako dzielnika liczby godzin do wypracowania w ostatnim miesiącu obowiązującego u pracodawcy okresu rozliczeniowego (por. stanowisko Departamentu Prawnego GIP z 26 sierpnia 2008 r., GPP-306-4560-646/08/PE, oraz stanowisko Departamentu Prawa Pracy MPiPS z 20 sierpnia 2008 r., DPR-III-079-475/ZN/08) oraz
- przemnożeniu wyliczonej stawki przez stawkę procentową dodatku (50% lub 100%) oraz liczbę nadgodzin.
Przykład
Pełnoetatowy pracownik, zatrudniony w podstawowej organizacji czasu pracy (praca od poniedziałku do piątku w godz. od 8 do 16) w jednomiesięcznych okresach rozliczeniowych, otrzymuje co miesiąc:
- płacę zasadniczą na poziomie 4800 zł brutto,
- dodatek stażowy w wysokości 30% ww. pensji,
- stały dodatek za szkodliwe warunki pracy w kwocie 350 zł brutto.
Na polecenie przełożonego musiał on 7 kwietnia 2025 r. zostać w pracy przez 3 godziny dłużej (od godz. 16 do 19).
Biorąc pod uwagę fakt, iż wspomniane godziny nadliczbowe były jego jedynymi kwietniowymi nadgodzinami i nie zostały one skompensowane czasem wolnym, wyliczenie przysługujących za nie należności powinno wyglądać następująco:
Krok 1. Ustalenie normalnego wynagrodzenia:
[4800 zł + (4800 zł × 30%) + 350 zł] : 168 godz. czasu nominalnego z kwietnia 2025 r. = (4800 zł + 1440 zł + 350 zł) : 168 godz. = 39,23 zł;
39,23 zł × 3"dobowe" godziny nadliczbowe z 7 kwietnia = 117,69 zł.
Krok 2. Skalkulowanie kwoty dodatku 50% za nadgodziny dobowe:
4800 zł : 168 godz. = 28,57 zł;
28,57 zł × 50% = 14,29 zł;
14,29 zł × 3 nadgodziny = 42,87 zł.
Krok 3. Obliczenie łącznego wynagrodzenia za kwietniowe nadgodziny:
117,69 zł + 42,87 zł = 160,56 zł.
Oprócz normalnego wynagrodzenia za pracę w wysokości 6590 zł (4800 zł + 1440 zł + 350 zł) pracownik otrzyma wynagrodzenie za nadgodziny w wysokości 160,56 zł.
Podstawa prawna
art. 151-1511 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 277
§ 4 i 4a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 927.
Mariusz Pigulski
ekspert i praktyk, zajmujący się od wielu lat prawem pracy i ubezpieczeń społecznych, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej
