5/2025 [dodatek: ], data dodania: 23.04.2025 PROBLEM
Jesteśmy podmiotem prywatnym. Zatrudniamy pracownika na podstawie dwóch umów o pracę, każda w wymiarze 1/2 etatu. Pierwsza umowa została zawarta 1 stycznia 2015 r., a druga - 1 lipca 2021 r. Wypłacamy dodatki za wieloletnią pracę tylko w naszym zakładzie i w wysokości do 20% wynagrodzenia zasadniczego. Zróżnicowanie dodatków jest następujące: 5% za co najmniej 5 lat pracy, 10% za co najmniej 10 lat pracy, 15% za co najmniej 15 lat pracy, 20% za co najmniej 20 lat pracy. W jakiej wysokości i od kiedy pracownik powinien nabyć prawo do dodatków z obu umów o pracę?
RADA
Dodatek stażowy z pierwszej umowy o pracę w wysokości 5% wynagrodzenia zasadniczego przysługiwał pracownikowi od 31 grudnia 2019 r., a kolejny z tej samej umowy za 10 lat pracy - od 31 grudnia 2024 r. Natomiast po zatrudnieniu pracownika od 1 lipca 2021 r. od pierwszego dnia pracy przysługuje mu dodatek w wysokości 5% wynagrodzenia zasadniczego. Prawo do dodatku w wysokości 10% z tej umowy pracownik nabył z upływem kolejnych 5 lat zatrudnienia, wliczając w to okres zatrudnienia przed zawarciem drugiej umowy o pracę, tj. od 31 grudnia 2024 r.
UZASADNIENIE
W przypadku zawarcia z pracownikiem dwóch odrębnych umów o pracę nabywa on prawo do dodatku odrębnie z każdej umowy.
Zatem z tytułu pierwszej umowy o pracę Państwa pracownik nabył prawo do dodatku stażowego 31 grudnia 2019 r. w wysokości 5% wynagrodzenia zasadniczego. Wtedy bowiem osiągnął 5-letni okres zatrudnienia w spółce. Prawo do kolejnego, 10% dodatku powstało 31 grudnia 2024 r. Natomiast w momencie zawierania drugiej umowy o pracę staż pracownika w spółce był już dłuższy niż 5 lat (wynosił 6,5 roku). Zatem od początku zatrudnienia na podstawie drugiej umowy o pracę pracownik powinien otrzymywać 5% dodatek. Spółka zastrzegła bowiem, że do okresu zatrudnienia wlicza się tylko staż w jej strukturach, a więc powinien on być liczony od 1 stycznia 2015 r. W konsekwencji z drugiej umowy o pracę, tak jak i z pierwszej, 10% dodatek przysługuje pracownikowi od 31 grudnia 2024 r.
Definicja dodatku stażowego. Definicję dodatku stażowego zawiera ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Jest to dodatek do wynagrodzenia przysługujący pracownikowi z tytułu osiągnięcia ustalonego okresu zatrudnienia, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym, regulaminie wynagradzania, statucie określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy, umowie o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę (art. 1 pkt 10 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę).
Prawo do dodatku stażowego. Dodatek stażowy zwykle przysługuje pracownikom zatrudnionym w jednostkach budżetowych, gdzie stanowi on obowiązkowy składnik wynagrodzenia. Zasadniczo prawo do tego dodatku powstaje po 5 latach pracy w wysokości 5% wynagrodzenia miesięcznego zasadniczego, po czym wzrasta o 1% za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
W sektorze publicznym do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (np. pracę w gospodarstwie rolnym, pobieranie zasiłku dla bezrobotnych czy służbę wojskową).
Natomiast pracodawcy prywatni nie mają ustawowego obowiązku wypłaty dodatku stażowego. Dlatego do warunków wynagradzania mogą wprowadzić tego rodzaju składnik jako fakultatywny element pensji. Wówczas wysokość dodatku, zasady jego obliczania i wypłaty powinny określać wewnętrzne akty płacowe, np. układ zbiorowy pracy lub regulamin wynagradzania albo umowa o pracę, jeśli pracodawca nie posiada któregoś z wymienionych źródeł prawa pracy.
Pracodawca prywatny powinien też wskazać, jakie okresy zatrudnienia będzie uwzględniał przy obliczaniu długości stażu pracy niezbędnego do wypłaty dodatku. Może bowiem brać pod uwagę ogólny staż - czyli poza zakładowym również z poprzednich miejsc pracy, albo uwzględnić tylko okres pracy w tym zakładzie.
Prawo do dodatku stażowego lub jego wyższej wysokości powstaje w dniu upływu okresu uprawniającego do dodatku.
Ważne
Pracodawca prywatny wypłacający dodatek za staż powinien określić wysokość, zasady ustalania prawa do dodatku, jego obliczania i wypłaty w regulacjach wewnątrzzakładowych albo w umowie o pracę, jeśli nie posiada wskazanych regulacji.
Z orzecznictwa sądowego wynika, że staż pracy (również do celów ustalenia prawa do dodatku za wysługę lat) oblicza się w latach, miesiącach i dniach, przy przyjęciu, że termin upływa w przeddzień dnia odpowiadającego nazwie dnia początkowego. Następnie sumuje się lata, a także miesiące, i przelicza je na lata z uwzględnieniem, że 12 miesięcy pracy to jeden rok. Sumuje się także dni i przelicza na miesiące, z uwzględnieniem, że 30 dni równa się jednemu miesiącowi (postanowienie SN z 11 grudnia 2009 r., II PK 223/09).
Przykład
Pracownik A został zatrudniony 1 stycznia 2015 r., a pracownik B - 1 lipca 2021 r. Pracodawca prywatny, u którego są zatrudnieni pracownicy, wypłaca dodatki za staż pracy w tym zakładzie - pierwszy dodatek przysługuje po osiągnięciu 5 lat pracy, a kolejne - po 10 i 15 latach pracy. Pracownik A osiągnął 5 lat pracy 31 grudnia 2019 r., a pracownik B osiągnie 5-letni staż pracy 30 czerwca 2026 r.
Podstawa prawna
POWOŁANE ORZECZENIA SĄDÓW:
postanowienie SN z 11 grudnia 2009 r. (II PK 223/09)