Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń 5/2025 [dodatek: ], data dodania: 23.04.2025

Jak wyliczyć urlop wypoczynkowy przy zmianie wymiaru etatu i jak go udzielić

PROBLEM

Pracownik od 1 kwietnia 2025 r. zmniejszył wymiar etatu z całego (praca 5 dni w tygodniu po 8 godzin) na 3/4 (praca 5 dni w tygodniu po 6 godzin). Pracuje on w systemie zadaniowego czasu pracy. Pracownik miał też 26 dni urlopu zaległego za 2024 r., kiedy był zatrudniony w pełnym wymiarze godzin. Z puli zaległego urlopu w styczniu 2025 r. wykorzystał 13 dni (pracując jeszcze na cały etat). W maju 2025 r. chciałby wykorzystać pozostałe dni urlopu zaległego i urlop bieżący. Jak wyliczyć liczbę dni należnego mu urlopu i jak go udzielić, jeśli część tego urlopu jest z czasu, gdy pracował po 8 godzin, a teraz pracuje po 6 godzin dziennie?

RADA

Pracownik, który nabył już prawo do określonej liczby dni urlopu, ma prawo wykorzystać go w całości, nawet jeśli później nastąpiło zmniejszenie wymiaru etatu. Udzielając tego urlopu w momencie, gdy wymiar etatu został już obniżony, należy przeliczyć dni przysługującego mu zaległego urlopu wypoczynkowego na godziny i za każdy wykorzystany dzień urlopu "zdejmować" z puli godzinowej przysługującego mu urlopu tyle godzin, ile w danym dniu miał zaplanowane do przepracowania.

UZASADNIENIE

Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do jego wymiaru czasu pracy, biorąc za podstawę wymiar urlopu przysługującego pracownikowi zatrudnionemu na pełny etat. Przy dokonywaniu obliczeń niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia (art. 154 § 2 Kodeksu pracy). Co do zasady wymiar przysługującego pracownikowi urlopu oblicza się na cały rok kalendarzowy (albo na jego część, jeżeli pracownik w danym roku przepracowuje tylko jego część).

Przykład

Pracownikowi zatrudnionemu na 3/4 etatu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze:

  • 15 dni, jeżeli jest zatrudniony krócej niż 10 lat (3/4 x 20 dni = 15 dni),
  • 20 dni, jeżeli jest zatrudniony co najmniej 10 lat (3/4 x 26 dni = 19,5 dnia, które należy zaokrąglić w górę do pełnego dnia).

Taki wymiar urlopu przysługuje temu pracownikowi, jeżeli pozostaje on w zatrudnieniu przez cały rok kalendarzowy, tj. 12 miesięcy.

Jeżeli natomiast pracownik jest zatrudniony tylko przez część roku kalendarzowego, to wymiar przysługującego mu urlopu ustala się proporcjonalnie do okresu zatrudnienia. Przy ustalaniu wymiaru urlopu proporcjonalnego obowiązują następujące zasady:

  • kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi (czyli wymiaru 20 albo 26 dni, zależnie od stażu pracy - jeżeli pracownik jest zatrudniony na cały etat, albo z niższego wymiaru - jeżeli pracownik jest zatrudniony na część etatu),
  • niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca,
  • przy ustalaniu wymiaru urlopu proporcjonalnego niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.

Przykład

Pracownikowi zatrudnionemu na 3/4 etatu w okresie od 1 kwietnia do 31 grudnia 2025 r. przysługuje urlop w wymiarze:

  • 12 dni, jeżeli jest on zatrudniony krócej niż 10 lat (9/12 x 15 dni = 11,25 dnia, które należy zaokrąglić w górę do pełnego dnia),
  • 15 dni, jeżeli jest zatrudniony co najmniej 10 lat (9/12 x 20 dni = 15 dni).

W przypadku pracownika zatrudnionego na część etatu najpierw należy ustalić, jaki wymiar urlopu wypoczynkowego przysługuje mu na cały rok kalendarzowy z racji zatrudnienia na część etatu, a dopiero potem policzyć 1/12 z tego wymiaru za każdy miesiąc pozostawania w zatrudnieniu.

Urlop przy zmianie wymiaru czasu pracy w ciągu roku. Przepisy Kodeksu pracy nie określają, w jaki sposób należy obliczać wymiar urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi, którego wymiar czasu pracy ulega zmianie w trakcie roku kalendarzowego. Powszechnie przyjmuje się, że należy w takim przypadku zastosować odpowiednio przepisy dotyczące urlopu proporcjonalnego, tj. dokonać obliczeń przysługującego pracownikowi wymiaru urlopu oddzielnie przed zmianą wymiaru czasu pracy i po tej zmianie.

Przykład

Pracownik jest zatrudniony w okresie od 1 stycznia do 31 marca 2025 r. na cały etat, a w okresie od 1 kwietnia do 31 grudnia 2025 r. na 3/4 etatu. Pracownik ten ma 12-letni staż pracy. Wymiar urlopu wypoczynkowego przysługującego mu za 2025 r. to 22 dni, co wynika z następujących obliczeń:

  • za okres 1 stycznia - 31 marca 2025 r. pracownikowi przysługuje urlop w wymiarze 7 dni (3/12 x 26 dni = 6,5 dnia, a więc 7 dni po zaokrągleniu w górę do pełnego dnia);
  • za okres 1 kwietnia - 31 grudnia 2025 r. pracownikowi przysługuje urlop w wymiarze 15 dni (9/12 x 26 dni = 19,5 dnia, czyli 20 dni po zaokrągleniu w górę do pełnego dnia; 3/4 etatu x 20 dni = 15 dni).

Udzielanie urlopu wypoczynkowego. Urlopu wypoczynkowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu (art. 1542 § 1 Kodeksu pracy). Jedynie wyjątkowo można udzielić pracownikowi urlopu na część dnia pracy. Jest to dopuszczalne wówczas, gdy część urlopu pozostała do wykorzystania jest niższa niż pełny dobowy wymiar czasu pracy pracownika w dniu, na który ma być udzielony urlop.

Przy udzielaniu urlopu 1 dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy (art. 1542 § 2 Kodeksu pracy). Oznacza to, że:

  • 20 dni urlopu wypoczynkowego odpowiada 160 godzinom pracy,
  • 26 dni urlopu wypoczynkowego odpowiada 208 godzinom pracy.

Powyższe przeliczenie obowiązuje niezależnie od tego, w jakim wymiarze czasu pracy pracownik jest zatrudniony. Najpierw bowiem ustala się wymiar urlopu pracownika, a dopiero potem przelicza go na odpowiadające temu wymiarowi godziny pracy. Pracodawca, udzielając pracownikowi urlopu, powinien "zdjąć" z tak ustalonej puli godzinowej urlopu na dany rok kalendarzowy taką liczbę godzin, jaką pracownik miał zaplanowaną do przepracowania w dniu, w którym korzysta z urlopu.

Przykład

Pracownik z 12-letnim stażem pracy jest zatrudniony w okresie od 1 stycznia do 31 marca 2025 r. na cały etat, a w okresie od 1 kwietnia do 31 grudnia 2025 r. na 3/4 etatu. Wymiar urlopu wypoczynkowego przysługującego mu za 2025 r. wynosi 22 dni, co odpowiada 176 godzinom pracy tego pracownika. Jeżeli pracownik będzie wykorzystywał ten urlop w okresie od kwietnia, kiedy to pracuje po 6 godzin dziennie, to za każdy dzień urlopu należy "zdjąć" 6 godzin z puli 176 godzin, aż do wyczerpania pełnej puli godzin urlopowych. Taki pracownik będzie mógł w sumie korzystać z urlopu przez 29 dni pracy oraz wziąć urlop na 2 godziny w 30 dniu tego urlopu (176 godz. - 29 dni x 6 godz. = 2 godz.).

Udzielanie zaległego urlopu po zmianie wymiaru etatu. Jeżeli pracownik, którego wymiar czasu pracy uległ obniżeniu, nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego w okresie, w którym pracował na cały etat, to jego godzinowy wymiar urlopu przełoży się na większą liczbę jego krótszych dni pracy. Nie można bowiem pozbawić pracownika prawa do urlopu, do którego wcześniej nabył prawo.

Przykład

Pracownik mający 11 lat stażu pracy od kwietnia 2025 r. będzie pracował w wymiarze 3/4 etatu (praca 5 dni w tygodniu po 6 godzin dziennie). Do końca marca 2025 r. pracował na cały etat (5 dni w tygodniu po 8 godzin). Miał też zaległy urlop wypoczynkowy za cały 2024 r., ale 13 dni urlopu wykorzystał w styczniu 2025 r. Pracownik ten chce skorzystać z pierwszego po zmianie wymiaru czasu pracy urlopu wypoczynkowego w maju 2025 r. Zatem:

  • za 2024 r. pozostało mu do wykorzystania 13 dni zaległego urlopu odpowiadającego 104 godzinom pracy (13 dni x 8 godz.),
  • za okres 1 stycznia - 31 marca 2025 r. przysługuje mu urlop w wymiarze 7 dni (3/12 x 26 dni = 6,5 dnia, a więc 7 dni po zaokrągleniu w górę do pełnego dnia), odpowiadających 56 godzinom pracy (7 dni x 8 godz.),
  • za okres 1 kwietnia - 31 grudnia 2025 r. przysługuje mu urlop w wymiarze 15 dni (9/12 x 20 dni = 15 dni), odpowiadających 120 godzinom pracy (15 dni x 8 godz.).

W sumie za 2024 r. i 2025 r. pracownik ten ma jeszcze do wykorzystania urlop wypoczynkowy w wymiarze 35 dni, odpowiadających 280 godzinom urlopu. Jeżeli w okresie od kwietnia do grudnia 2025 r. pracownik będzie pracował po 6 godzin dziennie (w związku z zatrudnieniem w tym okresie na 3/4 etatu), to urlop ten będzie mógł wykorzystać przez 46 dni pracy, a w 47 dniu pracy będzie mógł skorzystać z 4 godzin urlopu (280 godz. - 46 dni x 6 godz. = 4 godz.).

Udzielanie urlopu wypoczynkowego w systemie zadaniowym. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w systemie zadaniowego czasu pracy, to dla celów rozliczenia przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego przyjmuje się, że za każdy dzień roboczy, w którym pracownik korzysta z urlopu, należy "zdjąć" z puli jego godzin urlopowych:

  • 8 godzin - jeżeli jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy,
  • liczbę godzin proporcjonalną do wymiaru etatu - jeżeli jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy (np. 6 godzin, jeżeli pracownik pracuje na 3/4 etatu - 3/4 etatu x 8-godzinna dobowa norma czasu pracy).
Inforakademia
Notyfikacje

Czy chcesz otrzymywać informacje o najnowszych szkoleniach? Zgódź się na powiadomienia od wideoakademii

Powiadomienia można wyłączyć w preferencjach systemowych
NIE NIE
TAK TAK