Przekazanie dodatkowych towarów należy rozliczyć w VAT jak rabat - wyrok NSA

Jeżeli dodatkowe przekazanie towarów jest premią związaną z konkretnymi dostawami w określonym czasie, a skutek jest taki, że nabywca otrzymuje więcej towarów za tę samą kwotę, to należy kwalifikować takie wydanie towarów jako rabat o charakterze zbiorczym. Tak orzekł NSA w wyroku z 24 lipca 2024 r. - sygn. akt I FSK 1470/20.

Stan faktyczny

Spółka prowadzi sprzedaż detaliczną drobnych wyrobów metalowych oraz farb i szkła, a także sprzedaż hurtową części i akcesoriów do pojazdów mechanicznych. W związku z dużą konkurencją na rynku przeprowadza różnego rodzaju akcje promocyjne, na podstawie których udziela kontrahentom (nabywcom) rabatów potransakcyjnych. Ich zasadniczym celem jest uatrakcyjnienie oferty oraz intensyfikacja sprzedaży. Rabat uzależniony jest od przekroczenia określonego pułapu obrotów (czyli zakupów dokonanych przez danego nabywcę). W przypadku spełnienia określonych umownie warunków dotyczących poziomu zakupów towarów handlowych spółki w danym okresie rozliczeniowym spółka przyznaje nabywcy rabat potransakcyjny (towarowy, naturalny) w postaci dodatkowej partii takich samych towarów, co efektywnie zmniejsza cenę zakupu produktów.

We wniosku o interpretację podatkową spółka zapytała, czy powyższe rabaty uprawniają ją do obniżenia (o wartość przyznanego rabatu) podstawy opodatkowania, a w konsekwencji podatku należnego VAT?

Stanowisko organu interpretacyjnego

Organ uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Jego zdaniem wydanie dodatkowych towarów należy traktować jako odrębne zdarzenie gospodarcze i klasyfikować je jako nieodpłatną dostawę towarów.

Stanowisko WSA

WSA w Krakowie przyznał rację spółce i uchylił zaskarżoną interpretację, wskazując, że żaden przepis nie stanowi, iż rabat musi być wyrażony w pieniądzu. Może mieć również inną postać, np. konkretnego towaru (tzw. rabat naturalny), pod warunkiem że można go przeliczyć na złotówki. W tym przypadku można ustalić, ile taki rabat wynosi. Rabat naturalny stanowi więc szczególną formę obniżki ceny za zakupiony towar. Oczywiście rabat potransakcyjny musi być powiązany z konkretną wcześniejszą dostawą, a w niniejszej sprawie warunek ten jest spełniony.

Stanowisko NSA

Sąd drugiej instancji oddalił skargę kasacyjną organu. Uznał w pełni argumentację WSA w Krakowie za trafną i skonkludował stwierdzeniem, że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku spółki przekazanie towarów jest związane z konkretnymi dostawami w określonym czasie, przy czym skutek jest taki, że nabywca otrzymuje więcej towarów za tę samą kwotę należną, a więc zmniejsza się cena jednostkowa towaru, to zaś kwalifikuje takie wydanie towarów jako rabat (o charakterze zbiorczym), o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT.

Od redakcji

Rozstrzygnięcie sprawy przez sądy uznajemy za trafne i niewymagające dodawania istotnych elementów komentatorskich. Możemy jedynie, wychodząc poza stan faktyczny niniejszego kazusu, wskazać, że kwestia pieniężnych rabatów potransakcyjnych była od wielu lat sporna i na płaszczyźnie orzecznictwa sądów administracyjnych została przesądzona uchwałą NSA z 25 czerwca 2012 r. (sygn. akt I FPS 2/12), wskazującą, że co do zasady premię pieniężną za osiągnięcie określonego poziomu obrotów należy traktować jako rabat potransakcyjny pomniejszający podstawę opodatkowania. Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy jest zgodne z kierunkiem nadanym w tej uchwale.

Krzysztof Janczukowicz

doktor prawa, nauczyciel akademicki i radca prawny, specjalizuje się w prawie podatkowym i karnym