Kiedy wybrać procedurę SME, a kiedy unijną procedurę OSS

Od 1 stycznia 2025 r. podatnicy dokonujący dostawy towarów lub świadczenia usług, których miejsce znajduje się w innym kraju UE, mogą korzystać ze zwolnienia w ramach procedury SME albo naliczać zagraniczny VAT w ramach procedury OSS. Wybór nowej procedury SME nie oznacza, że podatnik musi zrezygnować z procedury OSS.

Przewodnik po zmianach przepisów 2025 »»»

Jakie zmiany wprowadza nowelizacja VAT, która wchodzi w życie 1 kwietnia 2025 r. »»»

Od 1 stycznia 2025 roku małe i średnie przedsiębiorstwa mogą korzystać ze zwolnienia z VAT nie tylko w kraju, gdzie mają siedzibę działalności gospodarczej, ale również w innych państwach UE. W ramach procedury szczególnej SME, polski podatnik może ubiegać się o zwolnienie z podatku VAT w innych państwach członkowskich UE, jeżeli:

• całkowita roczna wartość dostaw towarów i/lub świadczenia usług dokonanych w roku podatkowym, dla których miejscem opodatkowania jest terytorium UE (w tym również Polska), z wyłączeniem kwoty podatku VAT, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100 000 euro;
• spełnia warunki określone przez każde z państw członkowskich, w których zamierza korzystać ze zwolnienia z podatku VAT.

Jednocześnie, podatnik nadal może rozliczać zagraniczny VAT korzystając z procedury OSS. Wybór procedury SME nie zobowiązuje podatnika do rezygnacji z procedury OSS. Nie jest natomiast możliwe stosowanie jednocześnie w danym kraju procedury OSS i SME, czyli od niektórych transakcji naliczać VAT, a do innych stosować zwolnienie.

SME i OSS - podobieństwa i różnice

Najważniejszym podobieństwem między korzystaniem z procedury SME oraz unijnej procedury OSS jest wyłączenie obowiązku rejestracji VAT w innych państwach członkowskich. W przypadku podatników korzystających z tych procedur obowiązek rejestracji do VAT w innych państwach członkowskich zastępowany jest rejestracją do procedur w Polsce. Ponadto podatnicy korzystający z obu procedur, wyłącznie w Polsce składają dokumenty rozliczeniowe. Przy czym w przypadku podatników korzystających z procedury SME jest to kwartalna informacja SME_IK, natomiast podatnicy korzystający z unijnej procedury OSS składają kwartalną deklarację VIU-DO.

Między procedurą SME a unijną procedurą OSS istnieją fundamentalne różnice, które mają istotny wpływ na sposób rozliczania VAT oraz zakres stosowania tych procedur.

Prawo do odliczania VAT:

Procedura OSS: Czynności rozliczane w ramach unijnej procedury OSS są opodatkowane VAT w innych państwach członkowskich. Procedura ta umożliwia rozliczanie VAT należnego w innych krajach UE za pośrednictwem polskiego urzędu skarbowego. Zakupy towarów i usług wykorzystywanych do tych czynności uprawniają do odliczania VAT.

Procedura SME: Czynności rozliczane w ramach procedury SME są zwolnione z VAT w innych państwach członkowskich. W związku z tym zakupy towarów i usług wykorzystywanych do tych czynności nie uprawniają do odliczania VAT.

Zakres przedmiotowy stosowania procedur:

Procedura OSS: Może być stosowana wyłącznie do wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość oraz świadczenia usług na rzecz osób niebędących podatnikami.

Procedura SME: Zwolnienie z VAT obejmuje wszystkie transakcje podlegające opodatkowaniu VAT w danym państwie członkowskim, innym niż Polska.

Powyższe różnice, wpływają na wybór odpowiedniej procedury przez podatników, w zależności od charakteru ich działalności oraz specyfiki transakcji dokonywanych na terenie Unii Europejskiej.

Jaką procedurę wybrać

Wielu podatników jest uprawnionych do korzystania zarówno z procedury SME, jak i z unijnej procedury OSS. Korzystanie z tych procedur można ze sobą łączyć, nie ma bowiem przepisu wykluczającego taki scenariusz, tzn. w jednym kraju można korzystać ze zwolnienia (SME), a w innym naliczać VAT(OSS). Jednak najczęściej podatnicy będą korzystać z jednej z nich. Zastanowić się w związku z tym warto, kiedy podatnikom opłaca się wybierać korzystanie z procedury SME, zamiast korzystania z unijnej procedury OSS.

Zaletą korzystania z procedury SME jest brak obowiązku naliczania VAT z tytułu dokonywanej w innych państwach członkowskich sprzedaży, gdyż sprzedaż ta jest w tych państwach zwolniona z VAT. Przedsiębiorca nie ma natomiast możliwości odliczania VAT przy dokonywaniu zakupów towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności rozliczanych z zastosowaniem procedury SME. W tej sytuacji wybór korzystania z procedury SME jest korzystniejszy dla podatników, u których korzyść wynikająca z braku obowiązku naliczania VAT przekracza stratę wynikającą z braku możliwości odliczania VAT przy dokonywaniu zakupów towarów i usług.

Do grupy tej należą przede wszystkim podatnicy, którzy korzystają w Polsce ze zwolnienia podmiotowego. Podatnikom takim nie przysługuje bowiem prawo do odliczania VAT. W konsekwencji nie ponoszą straty na skutek utraty prawa do odliczenia w stosunku do zakupów towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności rozliczanych z zastosowaniem procedury SME.

Do grupy tej należą również podatnicy zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT, którzy dokonują niewielkich zakupów uprawniających do odliczania VAT (czy nawet nie dokonują takich zakupów w ogóle). Podatnicy tacy dużo zyskują na braku konieczności naliczania VAT, a jednocześnie niewiele tracą na skutek utraty prawa do odliczenia w stosunku do zakupów towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności rozliczanych z zastosowaniem procedury SME.