Czy należy oskładkować umowę zlecenia zawartą z osobą, która ukończyła studia I stopnia
Zatrudniamy w naszej firmie na umowę zlecenia 23-letniego studenta, który 9 czerwca 2023 r. zdał egzamin licencjacki, a od 1 października 2023 r. rozpoczyna studia drugiego stopnia (magisterskie). Czy w okresie wakacji wspomniany zleceniobiorca w dalszym ciągu nie będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu?
PROBLEM
Zatrudniamy w naszej firmie na umowę zlecenia 23-letniego studenta, który 9 czerwca 2023 r. zdał egzamin licencjacki, a od 1 października 2023 r. rozpoczyna studia drugiego stopnia (magisterskie). Czy w okresie wakacji wspomniany zleceniobiorca w dalszym ciągu nie będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu?
RADA
Od wynagrodzenia za zlecenie wykonywane przez studenta w okresie po ukończeniu studiów licencjackich (pierwszego stopnia), a przed rozpoczęciem studiów magisterskich (drugiego stopnia), trzeba odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Na takim stanowisku stoi ZUS. Z tego powodu w rozstrzyganym przypadku należność z tytułu umowy zlecenia przysługująca za dni od 10 czerwca do 30 września br. będzie oskładkowana. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Umowa zlecenia ze studentem w wieku do 26 lat
Zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia studenci, którzy nie ukończyli 26 lat, nie podlegają ubezpieczeniom społecznym, ani ubezpieczeniu zdrowotnemu, bez względu na obywatelstwo oraz kraj, w którym studiują.
Wyjątkiem są sytuacje, kiedy zlecenie jest wykonywane na rzecz podmiotu, z którym została zawarta równolegle umowa o pracę (z pracodawcą) albo gdy umowa zlecenia zostanie bezpośrednio zawarta z pracodawcą. W takich okolicznościach student podlega ubezpieczeniom społecznym oraz zdrowotnemu zarówno ze stosunku pracy, jak i z tytułu wykonywanej umowy zlecenia, na zasadach dotyczących pracowników.
W kontekście ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego osoby studiującej należy wziąć pod uwagę, że:
- status studenta posiadają studenci studiów pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich, do czasu ukończenia 26 lat;
- utrata ww. statusu następuje:
- od następnego dnia po dacie ukończenia studiów, którą jest data złożenia egzaminu dyplomowego, w przypadku studiów na kierunkach lekarskim, lekarsko-dentystycznym i weterynaria - data złożenia ostatniego wymaganego programem studiów egzaminu, a w przypadku studiów na kierunkach farmacja i fizjoterapia - data zaliczenia ostatniej wymaganej programem studiów praktyki,
- od dnia skreślenia z listy studentów (art. 76 ust. 7, art. 108 ustawy z 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce).
Prawa studenta a status studenta według ZUS
ZUS uznaje, że zachowanie praw studenta do 31 października, dla celów ubezpieczeń, nie jest tożsame z posiadaniem statusu studenta. Potwierdza to m.in. interpretacja ZUS z 14 grudnia 2015 r. (WPI/200000/43/1398/2015). Stanowisko to budzi wiele wątpliwości - jeśli płatnik składek się z tym nie zgadza, to w razie otrzymania negatywnej decyzji ZUS w tym zakresie, może ewentualnie odwołać się do sądu.
W związku z powyższym:
- zdaniem ZUS, od następnego dnia po dniu obrony pracy dyplomowej (np. licencjackiej) do dnia poprzedzającego dzień przyjęcia na studia magisterskie osoba taka nie ma statusu studenta;
- w rezultacie, w okresie przypadającym po ukończeniu studiów pierwszego stopnia do dnia poprzedzającego dzień przyjęcia w poczet studentów studiów drugiego stopnia, zleceniobiorca - nawet jeśli nie ukończył 26 lat - z umowy zlecenia podlega ubezpieczeniom na ogólnych zasadach, tzn. obowiązkowo będzie objęty ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym i wypadkowym oraz ubezpieczeniem zdrowotnym. Do ubezpieczenia chorobowego taki zleceniobiorca może przystąpić dobrowolnie.
A to oznacza, że student, który ukończył studia licencjackie, w wieku do 26 lat:
- powinien zostać zgłoszony przez zleceniodawcę na druku ZUS ZUA do ww. ubezpieczeń od dnia następującego po dniu obrony pracy licencjackiej;
- jeśli będzie kontynuował naukę na studiach drugiego stopnia, to od wynagrodzenia z umowy zlecenia należnego za okres po dniu obrony pracy licencjackiej do 30 września (dzień poprzedzający rozpoczęcie studiów drugiego stopnia) powinny być odprowadzane składki ZUS według ogólnych zasad.
Przykład
Spółka z o.o. z Jaworzna na okres od 1 kwietnia do 31 października 2023 r. zawarła umowę zlecenia ze studentem studiów licencjackich w wieku 23 lat, który:
- nie posiada innych źródeł zarobkowania,
- 9 czerwca 2023 r. zdał egzamin dyplomowy,
- od 1 października 2023 r. podejmie studia drugiego stopnia (magisterskie).
Osoba ta w przedstawionych okolicznościach z tytułu wykonywania umowy zlecenia:
- od 1 kwietnia do 9 czerwca 2023 r. nie podlegała ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu,
- od 10 czerwca do 30 września 2023 r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ubezpieczeniu wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu, natomiast dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu, w związku z czym powinna zostać zgłoszona do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego na druku ZUS ZUA,
- od 1 do 31 października 2023 r. nie będzie podlegała ww. ubezpieczeniom i dlatego z 1 października powinna zostać wyrejestrowana z tych ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA.
Podstawa prawna
- art. 6 ust. 1 pkt 4, ust. 4, art. 8 ust. 2a, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2, art. 18 ust. 1 i 1a, art. 36 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 852
- art. 66 ust. 1 pkt 1e, art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 2561; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 658
- art. 76 ust. 7, art. 108 ustawy z 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 742
Mariusz Pigulski
ekspert ds. prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, autor licznych opracowań i publikacji
