W VAT najem prywatny jest traktowany jak działalność gospodarcza. Oznacza to, że wykonując opisaną działalność, działa Pan w charakterze podatnika VAT, nawet gdy jest to działalność zwolniona z tego podatku. Jako taki podatnik nabywa Pan usługi portalu Booking.com, czyli usługi, które można zdefiniować jako "usługi pozyskiwania klientów". Nabywając takie usługi od podatnika zagranicznego, powinien Pan ustalić, gdzie, tzn. w jakim kraju, usługi te podlegają opodatkowaniu.

Miejsce świadczenia oraz opodatkowania VAT nabywanych przez Pana usług pozyskiwania klientów określa się na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie ze wskazanym artykułem miejscem świadczenia (i opodatkowania) tych usług jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Zatem nabywane przez Pana usługi powinny być opodatkowane w Polsce, a Pan jako ich nabywca (usługobiorca) powinien je rozliczyć jako import usług. Jest to bowiem świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca. Wynika to z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

• usługodawcą jest podatnik, który nie posiada siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju,
• usługobiorcą jest - w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT - podatnik, o którym mowa w art. 15 tej ustawy, lub osoba prawna niebędąca takim podatnikiem, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania do VAT UE zgodnie z art. 97 ust. 4 ustawy o VAT.

Należy przyjąć, że w sytuacji opisanej w pytaniu powyższe warunki są spełnione. Oznacza to, że na polskim podatniku ciąży obowiązek rozliczenia tej transakcji jako importu usług.

Rejestracja nabywcy usługi do VAT UE

Zgodnie z art. 97 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy podlegający obowiązkowi zarejestrowania jako podatnicy VAT czynni mają obowiązek zarejestrować się dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych - tzw. rejestracja VAT UE. Obowiązek ten na podstawie art. 97 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT dotyczy również podatników, którzy nabywają usługi, do których stosuje się art. 28b tej ustawy, jeżeli usługi te stanowiłyby u nich import usług.

Tym samym przed dokonaniem pierwszej czynności nabycia usług pozyskania klientów od Booking.com powinien Pan dokonać rejestracji do VAT UE.

Rozliczenie importu usług

Podatnicy zwolnieni z VAT nie mają co prawda obowiązku składania podstawowych deklaracji VAT (JPK_V7), jednak w sytuacji gdy mają rozliczyć import usług, powinni złożyć VAT-9M w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy (art. 99 ust. 9 ustawy o VAT). W deklaracji tej należy wykazać import usług, dla których obowiązek podatkowy powstał w danym okresie rozliczeniowym, za który składana jest deklaracji VAT-9M. W przypadku importu usług obowiązek podatkowy powstaje w momencie wykonania usługi, upływu okresu rozliczeniowego albo dokonania zapłaty - w zależności od tego, co nastąpi pierwsze (art. 19a ust. 1, ust. 3, ust. 8 ustawy o VAT).

W terminie złożenia VAT-9M Pan, jako podatnik dokonujący importu usług, ma również obowiązek zapłaty podatku należnego z tytułu importowanej usługi. W związku z tym rozliczeniem nie przysługuje Panu prawo do odliczenia VAT naliczonego, ponieważ podatnicy zwolnieni z VAT nie mogą odliczać VAT naliczonego.

Podsumowując, w związku z zakupem usług od Booking.com powinien Pan:

• dokonać rejestracji do VAT UE (przed dokonaniem pierwszego nabycia tych usług),
• rozliczać nabyte usługi w deklaracji VAT-9M oraz wpłacać należny z tego tytułu VAT.

Czynny żal uwolni od odpowiedzialności karno-skarbowej

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, zarówno rozliczenie, jak i rejestracja do VAT UE nastąpi w opisanym przypadku po terminie. Aby uniknąć konsekwencji karno-skarbowych, wraz ze złożeniem zgłoszenia rejestracyjnego i deklaracji VAT-9M warto również złożyć tzw. czynny żal. Jest on zawiadomieniem organów powołanych do ścigania o popełnieniu czynu podlegającego karze wraz z ujawnieniem istotnych okoliczności popełnienia czynu, w tym osób współdziałających w jego popełnieniu. Nie podlega bowiem karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

Czynny żal można złożyć drogą elektroniczną, np. przez e-PUAP czy e-Urząd Skarbowy.

Należy jednak dodać, że czym innym jest odpowiedzialność karno-skarbowa, a czym innym konieczność zapłaty zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, jeżeli do takiej doszło. Podatnik, dla którego jednorazowa zapłata zaległości wraz z odsetkami byłaby zbyt uciążliwa, może rozważyć wystąpienie o udzielenie ulg w zapłacie podatku przez odroczenie terminu jego zapłaty lub rozłożenie płatności zaległego podatku na raty. O przyznaniu ulgi w zapłacie podatku decyduje (uznaniowo) organ podatkowy rozpatrujący wniosek.

Rafał Styczyński

doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor licznych publikacji z dziedziny podatków