Zmiany w podatkach i opłatach lokalnych na 2025 r. opublikowane w Dzienniku Ustaw

Od 1 stycznia 2025 r. to przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych będą decydowały o tym co jest budynkiem lub budowlą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Z ustawy znikną odwołania do przepisów Prawa budowlanego. Nowelizacja wprowadza precyzuje również inne przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w szczególności wprowadza jednolite zasady opodatkowania pomieszczeń przeznaczonych do przechowywania pojazdów w budynkach mieszkalnych.

Zmiany w podatku od nieruchomości są konsekwencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2023 r. (sygn. akt SK 14/21). Trybunał orzekł o niekonstytucyjności definicji budowli, będącej podstawą wymiaru podatku od nieruchomości. Chociaż wyrok dotyczył budowli, TK w uzasadnieniu stwierdził, że zarzut niekonstytucyjności można odnieść również do definicji budynku. W obu przypadkach ustawa o podatkach i opłatach lokalnych odnosi się bowiem do Prawa budowlanego przez co jest nieprecyzyjna. Zmienić tę sytuację ma nowelizacja wprowadzona ustawą z 19 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o opłacie skarbowej opublikowana w Dzienniku Ustaw z 29 listopada 2024 r. po. 1757.

Nowelizacja usuwa z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych odwołanie do definicji "budynku" i "budowli" zawartych w przepisach prawa budowlanego. Dzięki temu zmiany w prawie budowlanym nie będą już wpływały na zakres opodatkowania podatkiem od nieruchomości.

Od 1 stycznia 2025 r. to z regulacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych będzie wynikało jakie budynki i budowle podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. W tym celu do ustawy wprowadzono kilka niezbędnych definicji. Zgodnie z nimi:

• budynek to obiekt wzniesiony w wyniku robót budowlanych, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz który posiada fundamenty i dach, z wyłączeniem obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność;
• budowla to

a) obiekt niebędący budynkiem, wymieniony w załączniku nr 4 do ustawy, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,

b) elektrownia wiatrowa, elektrownia jądrowa i elektrownia fotowoltaiczna, biogazownia, biogazownia rolnicza, magazyn energii, kocioł, piec przemysłowy, kolej linowa, wyciąg narciarski oraz skocznia, w części niebędącej budynkiem - wyłącznie w zakresie ich części budowlanych,

c) urządzenie budowlane - przyłącze oraz urządzenie instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, oraz inne urządzenie techniczne, bezpośrednio związane z budynkiem lub obiektem, o którym mowa w lit. a, niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,

d) urządzenie techniczne inne niż wymienione w lit. a-c - wyłącznie w zakresie jego części budowlanych,

e) fundamenty pod maszyny oraz pod urządzenia techniczne, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową

- wzniesione w wyniku robót budowlanych, także w przypadku, gdy stanowią część obiektu niewymienionego w ustawie.

• obiekt budowlany to budynek lub budowla, z wyłączeniem wyrobisk górniczych, a także niewielkich obiektów stanowiących:

a) obiekty kultu religijnego - w szczególności kapliczki, krzyże przydrożne i figury,

b) obiekty architektury ogrodowej - w szczególności posągi i figurki ogrodowe, wodotryski, mostki, pergole, murowane grille i oczka wodne,

c) obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku - w szczególności śmietniki, wiaty na wózki dziecięce i rowery oraz obiekty stanowiące wyposażenie placów zabaw dla dzieci;

• roboty budowlane to prace polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie, nadbudowie, przebudowie lub montażu, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r. poz. 725, 834 i 1222);
• trwałe związanie z gruntem to takie połączenie obiektu budowlanego z gruntem, które zapewnia temu obiektowi stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka, mogącym zniszczyć lub spowodować przemieszczenie lub przesunięcie się obiektu budowlanego na inne miejsce.

Z przytoczonych definicji wynika, że nowelizacja wprowadziła zamknięty katalog budowli podlegających opodatkowaniu. Jednocześnie, zawężony został katalog urządzeń budowlanych podlegających opodatkowaniu, wyłącznie do tych, które są bezpośrednio związane z budynkiem lub budowlą i niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Poza opodatkowaniem pozostaną tzw. obiekty małej architektury.

Pozostałe zmiany wprowadzane nowelizacją to:

• Ujednolicenie zasad opodatkowania podatkiem od nieruchomości garaży w budynkach mieszkalnych dzięki czemu wszystkie pomieszczenia przeznaczone do przechowywania pojazdów w budynkach mieszkalnych (niezajęte na działalność gospodarczą) będą opodatkowane jednakową stawką podatku.
• Doprecyzowanie zakresu zwolnienia z podatku od nieruchomości w przypadku budowli infrastruktury portowej w portach morskich lub przystaniach morskich.

Termin wejścia w życie

Nowelizacja wejdzie w życie 1 stycznia 2025 r. 

Oznacza to, że podatnikom zobowiązanym do złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości w terminie do 31 stycznia 2025 r. oraz wpłacenia w tym terminie podatku pozostało niewiele czasu na zapoznanie się z nowymi regulacjami i dostosowanie swoich deklaracji do zmienionych przepisów. Chodzi tu zasadniczo o podatników podatku od nieruchomości będących osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, o których mowa w art. 6 ust. 9 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Z tego powodu ustawodawca wprowadził przepis przejściowy, który przesuwa termin złożenia deklaracji przez tych podatników na 31 marca 2025 r. Podatnicy będą mogli złożyć deklarację w tym terminie, pod warunkiem, że: 

1) złożą do właściwego organu podatkowego w terminie do dnia 31 stycznia 2025 r. pisemne zawiadomienie o skorzystaniu z tego uprawnienia, zawierające:

a) nazwę organu podatkowego, do którego zawiadomienie jest kierowane,

b) nazwę podatnika składającego zawiadomienie, adres jego siedziby oraz jego identyfikator podatkowy,

c) oświadczenie o skorzystaniu z uprawnienia do złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości na rok 2025 w terminie do dnia 31 marca 2025 r.;

2) bez wezwania organu podatkowego, wpłacą na rachunek właściwej gminy miesięczne raty podatku od nieruchomości:

a) za styczeń - w terminie do dnia 31 stycznia 2025 r.,

b) za luty - w terminie do dnia 15 lutego 2025 r.,

c) za marzec - w terminie do dnia 15 marca 2025 r.

- w wysokości odpowiadającej średniej miesięcznej kwocie należnego podatku za 2024 r.

W przypadku gdy uiszczone raty będą:

1) niższe niż raty podatku od nieruchomości wynikające ze złożonej deklaracji na podatek od nieruchomości na rok 2025 za miesiące, za które zostały uiszczone, brakująca kwota podatku pozostała do zapłaty będzie podlegała, bez wezwania organu podatkowego, wpłacie na rachunek właściwej gminy w terminie do dnia 31 marca 2025 r., przy czym kwota wpłacona w tym terminie nie będzie stanowiła zaległości podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa;

2) wyższe niż raty podatku od nieruchomości wynikające ze złożonej deklaracji na podatek od nieruchomości na rok 2025 za miesiące, za które zostały uiszczone, kwota powstałej różnicy nie stanowi nadpłaty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, a do jej zaliczenia lub zwrotu przepis art. 76 tej ustawy stosuje się odpowiednio. Oznacza to, że nadwyżka wpłaconych rat będzie zaliczana z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, kosztów upomnienia oraz bieżących zobowiązań podatkowych. W razie ich braku będzie podlegała zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

Ewa Sławińska

prawnik, redaktor naczelna "MONITORA księgowego"