PROBLEM
Na początku lutego 2024 r. jeden z pracowników, zatrudniony na pełny etat w podstawowym systemie czasu pracy (od poniedziałku do piątku po 8 godzin), skorzystał z 1 dnia zwolnienia z powodu działania siły wyższej ze względu na chorobę członka rodziny, a bezpośrednio po nim przez 3 dni przebywał na zwolnieniu lekarskim z powodu sprawowania opieki nad tą osobą. Jak obliczyć wynagrodzenie za pracę przysługujące pracownikowi za luty br., jeżeli otrzymuje on wynagrodzenie zasadnicze i stały dodatek za realizację projektów? Każdy z tych składników wynagrodzenia jest zmniejszany proporcjonalnie za okresy niezdolności do pracy z powodu choroby i inne nieobecności.
RADA
Zarówno wynagrodzenie zasadnicze, jak i dodatek za udział w projektach należy obniżyć o 1/30 za każdy dzień zwolnienia lekarskiego. Ponieważ za zwolnienie z powodu działania siły wyższej pracownik zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia, sumę pełnego wynagrodzenia zasadniczego powinni Państwo obniżyć o kwotę za 8 godzin z nominalnego wymiaru obowiązującego pracownika do przepracowania w lutym 2024 r. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Wynagrodzenie za pracę, które przysługuje w stałej miesięcznej kwocie, należy obniżyć w przypadku wystąpienia w danym miesiącu nieobecności, które wpływają na tę wysokość. Zalicza się do nich m.in. niezdolność do pracy z powodu choroby, a także zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej. Aby obliczyć wysokość wynagrodzenia za miesiąc, w którym pracownik wykonywał pracę i doszło do zbiegu tych nieobecności, trzeba ustalić kwotę obniżenia wynagrodzenia za każdą z nich. W zależności od rodzaju absencji, spowodowanej chorobą z prawem do świadczeń z tego tytułu (wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku z FUS) albo przyczyną inną niż choroba, obniżenie obliczane jest w inny sposób.
Obniżenie wynagrodzenia za nieobecność spowodowaną chorobą. Kwota obniżenia wynagrodzenia w przypadku pracownika, który jest niezdolny do pracy z powodu choroby i za ten czas przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek z FUS, jest ustalana w następujący sposób:
Krok 1. miesięczną stawkę wynagrodzenia należy podzielić przez 30,
Krok 2. wartość otrzymaną w kroku 1 należy pomnożyć przez liczbę dni czasowej niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby lub pobierania zasiłku związanego z macierzyństwem.
Obniżeniu o uzyskaną kwotę ulega pełne miesięczne wynagrodzenie przysługujące pracownikowi.
Przykład
Pracownik ma prawo tylko do wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 7500 zł. W lutym 2024 r. przez 3 dni był niezdolny do pracy z powodu choroby. Obniżenie wynagrodzenia należy ustalić w poniższy sposób:
7500 zł : 30 = 250 zł,
250 zł x 3 dni = 750 zł.
Za luty 2024 r. pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie za pracę w wysokości 6750 zł (7500 zł - 750 zł).
Obniżenie wynagrodzenia za inną nieobecność niż choroba. Kwota obniżenia wynagrodzenia w przypadku pracownika, który jest nieobecny w pracy z innych przyczyn niż niezdolność do pracy spowodowana chorobą, jest ustalana w następujący sposób:
Krok 1. miesięczną stawkę wynagrodzenia należy podzielić przez nominalną liczbę godzin przypadającą do przepracowania w danym miesiącu,
Krok 2. wartość otrzymaną w kroku 1 należy pomnożyć przez liczbę godzin nieobecności.
Obniżeniu o uzyskaną kwotę ulega pełne miesięczne wynagrodzenie przysługujące pracownikowi.
Przykład
Pracownik ma prawo tylko do wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 8400 zł. W lutym 2024 r. przez 1 dzień (8 godzin) był zwolniony ze świadczenia pracy z powodu działania siły wyższej. Obniżenie wynagrodzenia należy ustalić w poniższy sposób:
8400 zł : 168 godz. (nominalny wymiar godzin do przepracowania) = 50 zł,
50 zł x 8 godzin = 400 zł.
Za luty 2024 r. pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie za pracę w wysokości 8000 zł (8400 zł - 400 zł).
Przykład
Pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 8400 zł i dodatek projektowy w wysokości 840 zł. Dodatek ten przysługuje tylko za pracę faktycznie wykonaną. W lutym 2024 r. przez 1 dzień pracownik korzystał ze zwolnienia z powodu działania siły wyższej i przez 3 dni przebywał na zwolnieniu lekarskim z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. Za luty 2024 r. ma prawo do wynagrodzenia za pracę (zasadniczego i dodatku) w wysokości 7876 zł (7160 zł + 716 zł), które zostało obliczone następująco:
potrącenie za zwolnienie od pracy:
- z wynagrodzenia zasadniczego: 8400 zł : 168 godz. = 50 zł; 50 zł x 8 godz. = 400 zł,
- z dodatku projektowego: 840 zł : 168 godz. = 5 zł; 5 zł x 8 godz. = 40 zł,
potrącenie z tytułu absencji chorobowej:
- 8400 zł : 30 = 280 zł; 280 zł x 3 dni = 840 zł,
- 840 zł : 30 = 28 zł; 28 zł x 3 dni = 84 zł.
wynagrodzenie za czas przepracowany:
- 8400 zł - 400 zł - 840 zł = 7160 zł (wynagrodzenie zasadnicze),
- 840 zł - 40 zł - 84 zł = 716 zł (dodatek projektowy).
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej. Stosunkowo nowe, bo wprowadzone do przepisów Kodeksu pracy od 26 kwietnia 2023 r., zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika, przysługuje w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. O sposobie wykorzystania tego zwolnienia decyduje pracownik w pierwszym wniosku złożonym w danym roku kalendarzowym. W okresie zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia. Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, należy stosować zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej obliczane są z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy.
Przykład
Pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 8400 zł i miesięczne dodatki projektowe w zmiennej procentowej wysokości uzależnionej od wynagrodzenia zasadniczego za czas faktycznie przepracowany. W styczniu 2024 r. przez 1 dzień pracownik korzystał ze zwolnienia z powodu działania siły wyższej. Pozostałe dni tego miesiąca przepracował. Za styczeń br. otrzymał dodatek w wysokości 800 zł. Za zwolnienie ze świadczenia pracy przysługuje mu wynagrodzenie obliczone w poniższy sposób:
8400 zł : 168 godz. = 50 zł (wynagrodzenie zasadnicze za 1 godzinę pracy),
50 zł x 8 godz. = 400 zł (potrącenie za 8 godzin zwolnienia od pracy),
800 zł : 160 godz. (168 godz. - 8 godz.) = 5 zł (dodatek za 1 godzinę pracy),
5 zł x 8 godz. = 40 zł (wynagrodzenie zmienne za 8 godzin obliczone z dodatku),
400 zł + 40 zł = 440 zł (wynagrodzenie stałe i zmienne za 1 dzień/8 godzin),
440 zł x 50% = 220 zł (wynagrodzenie za zwolnienie przez 1 dzień/8 godzin z powodu działania siły wyższej).
Podstawa prawna
art. 80, art. 1481 § 1-2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465
§ 5 ust. 1, § 11, § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 927
Alicja Kozłowska
specjalista z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, praktyk z wieloletnim doświadczeniem