4/2024, data dodania: 15.03.2024 Rozliczanie pracy w nocy podczas zmiany czasu z zimowego na letni w Niedzielę Wielkanocną
Pracownikom pracującym w nocy z 30 na 31 marca 2024 r. podczas zmiany czasu z zimowego na letni należy wypłacić wynagrodzenie również za nieprzepracowaną godzinę z powodu przesunięcia czasu. Nie przysługuje im natomiast zasadniczo rekompensata za pracę w święto (Niedzielę Wielkanocną) i dodatek nocny za godzinę nieprzepracowaną z powodu przesunięcia czasu.
W 2024 r. zmiana czasu zimowego na letni następuje 31 marca 2024 r. Polega ona na przesunięciu wskazówek zegara z godz. 2.00 na godz. 3.00. W konsekwencji pracownicy pracujący tej nocy przepracują jedną godzinę mniej. Za tę jedną niedopracowaną godzinę przysługuje im jednak wynagrodzenie.
Wynagrodzenie za godzinę nieprzepracowaną z powodu zmiany czasu
Zgodnie z ogólnymi zasadami wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, natomiast za czas nieświadczenia pracy tylko wówczas, gdy przewidują to przepisy (art. 80 Kodeksu pracy). Nie określają one natomiast, że wynagrodzenie należy się za godzinę nieprzepracowaną wynikającą ze zmiany czasu.
W związku z przesunięciem czasu z zimowego na letni pracownicy przepracują jedną godzinę mniej niż obowiązujący ich wymiar czasu pracy. Wypracują w marcu 2024 r. 167 godzin, zamiast nominalnych 168 godzin. Pracodawca musi natomiast zapłacić pracownikowi wynagrodzenie za taką liczbę godzin, jaką powinien on przepracować w danym okresie rozliczeniowym zgodnie z wymiarem czasu pracy, w jakim jest on zatrudniony. Niedopracowanie wymiaru godzin z powodu zmiany czasu z zimowego na letni nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia pracownika, który otrzymuje je w stawce miesięcznej (art. 94 pkt 2 Kodeksu pracy).
Ważne
Za godzinę niedopracowaną z powodu zmiany czasu zimowego na letni trzeba pracownikom zapłacić wynagrodzenie.
W przypadku gdy pracownik jest wynagradzany stawką godzinową, również powinien otrzymać wynagrodzenie za taką liczbę godzin, jaką przepracuje zgodnie z wymiarem czasu pracy, który go obowiązuje, i liczbą godzin, jaka przypada do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym. W takiej sytuacji pracownik powinien otrzymać za nieprzepracowaną godzinę wynikającą ze zmiany czasu wynagrodzenie przestojowe. Jednak zdaniem części ekspertów prawa pracy powinien on dostać za brakującą godzinę normalne wynagrodzenie. Ze względu na brak przepisów w tym zakresie do pracodawcy będzie należał wybór, czy za brakującą godzinę wypłacić wynagrodzenie przestojowe czy normalne.
Przyjęcie stanowiska, że pracownikom nie przysługuje wynagrodzenie za godzinę nieprzepracowaną z powodu zmiany czasu, byłoby dla nich krzywdzące. Pracownicy nie przepracują bowiem tej godziny nie ze swojej winy.
Praca w święto podczas zmiany czasu z zimowego na letni
Dodatkowo w tym roku zmiana czasu przypada w Niedzielę Wielkanocną (31 marca 2024 r.). Jednak pracownikom pracującym w nocy podczas zmiany czasu z zimowego na letni co do zasady nie przysługuje dodatkowo rekompensata za pracę w święto, ponieważ do takiej pracy nie doszło. Za pracę w święto uważa się bowiem pracę między godz. 6.00 w tym dniu a godz. 6.00 następnego dnia. Jeśli pracownicy pracujący na nocnej zmianie zakończą pracę wcześniej, czyli przed godz. 6.00 w Niedzielę Wielkanocną 31 marca 2024 r., to nie mają prawa do rekompensaty za pracę w święto. Jedynie praca po godz. 6.00 w Wielkanoc uprawnia ich do takiej rekompensaty.
Prawo do świadczeń za pracę w święto pracownicy mieliby także wówczas, gdyby w zakładzie pracy ustalono inne godziny pracy w święto. Pracodawca może bowiem określić w przepisach wewnątrzzakładowych inne godziny takiej pracy niż wynikające z Kodeksu pracy (art. 1519 § 2 Kodeksu pracy).
Przykład
Pracodawca ustalił w regulaminie pracy, że za pracę w święto będzie uważało się pracę w godz. 0.00-24.00 w to święto. W takim przypadku pracownicy pracujący na nocnej zmianie w godz. 22.00-6.00 z soboty 30 marca na Niedzielę Wielkanocną 31 marca 2024 r. będą pracowali w święto. W ich przypadku do pracy w święto dojdzie w godz. 0.00-6.00. Ponieważ zachodzi wtedy zmiana czasu zimowego na letni (przesunięcie następuje z godz. 2.00 na godz. 3.00), pracownicy faktycznie będą pracowali w święto przez 5 godz. a nie 6 godz. Z uwagi na to, że mieli oni tę pracę planowaną w grafiku, powinni mieć jednocześnie ustalony w nim dzień wolny za taką pracę. Nie ma wówczas potrzeby rekompensowania im pracy w święto. Jeśli natomiast grafik nie przewidywał takiego wolnego, to znaczy, że był sporządzony nieprawidłowo. W takim przypadku pracownikom trzeba oddać za pracę w święto dzień wolny, a jeżeli nie ma takiej możliwości, to oprócz normalnego wynagrodzenia zapłacić im za 5 godzin pracy w święto dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę.
Pracownikowi nie należy natomiast wypłacać dodatku nocnego za godzinę nieprzepracowaną z powodu zmiany czasu, gdyż faktycznie nie przepracuje on tej godziny w nocy.
Podstawa prawna
§ 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 4 marca 2022 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2022-2026 - Dz.U. z 2022 r. poz. 539
art. 80, art. 94 pkt 2, art. 1517-9 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465
Marek Skałkowski
ekspert z zakresu prawa pracy, prawnik, redaktor naczelny MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, były pracownik działu porad prawnych Państwowej Inspekcji Pracy
