Wakacje składkowe dla przedsiębiorców w pytaniach i odpowiedziach

Jeszcze w tym roku mikroprzedsiębiorcy będą mogli skorzystać z tzw. wakacji składkowych, czyli możliwości niepłacenia składek ZUS przez wybrany miesiąc w roku kalendarzowym. To nowy rodzaj ulgi dla osób które prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą lub zatrudniają maksymalnie 9 osób. Jak złożyć wniosek o wakacje składkowe? Czy wspólnik spółki cywilnej też może ubiegać się o zwolnienie? Jakie dokumenty rozliczeniowe powinien złożyć przedsiębiorca korzystający z ulgi?

Od 1 listopada 2024 r. przedsiębiorcy będą mogli korzystać z wakacji składkowych >>>

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktyczne rozliczenia >>>

Na czym polegają wakacje składkowe?

Ustawa z dnia 9 maja 2024 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 863) wprowadziła nową ulgę dla przedsiębiorców tzw. wakacje składkowa. Przedsiębiorcy zyskali możliwość skorzystania raz w roku z możliwości niepłacenia składek ZUS. 

Wakacje składkowe dotyczą zwolnienia z opłacania składek w jednym wybranym przez przedsiębiorcę miesiącu w każdym roku kalendarzowym. Będą rozwiązaniem dobrowolnym, przedsiębiorca sam zdecyduje, czy i kiedy będzie chciał z niego skorzystać. Nieopłacone składki ZUS zostaną sfinansowane z budżetu państwa w ramach dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. 

Gdy przedsiębiorca złoży wniosek, może uzyskać zwolnienie z opłacenia składek na:

• własne obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe;
• własne dobrowolne ubezpieczenie chorobowe;
• Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

W czasie wakacji składkowych przedsiębiorca będzie musiał opłacić składkę zdrowotną.

Zwolnienie obejmuje składki od najniższej podstawy wymiaru, która obowiązuje przedsiębiorcę. Składki za miesiąc, na który przedsiębiorca uzyska zwolnienie, zostaną opłacone z budżetu państwa. Przedsiębiorca na tym nie straci, ponieważ:

• będzie mógł prowadzić firmę i uzyskiwać przychody, wystawiać faktury itp.;
• składki sfinansowane w ten sposób wliczają się do przyszłej emerytury czy renty.

Wakacje składkowe dotyczą tylko składek na ubezpieczenia społeczne samego przedsiębiorcy. Nie może on uzyskać zwolnienia ze składek, które opłaca za pracowników, współpracowników i zleceniobiorców.

Kto może skorzystać z wakacji składkowych?

Z ulgi możesz skorzystać, jeśli prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą i w miesiącu przed złożeniem wniosku miałeś zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego do 10 ubezpieczonych (w tym siebie).

Do limitu zgłoszonych do ubezpieczeń nie wliczają się osoby, które nie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu, czyli między innymi osoby, które:

• pobierają zasiłek macierzyński;
• przebywają na urlopie wychowawczym bądź na urlopie bezpłatnym.

Aby skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek ZUS przedsiębiorca musi spełnić następujące warunki:

• jako osoba ubezpieczona podlegał chociaż jeden dzień (dobrowolnie albo obowiązkowo) ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku,
• w ostatnich dwóch latach przed rokiem, w którym składa wniosek, nie osiągnął przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub co najmniej w jednym roku z dwóch ostatnich lat poprzedzających ten rok roczny przychód z działalności nie przekraczał równowartości w złotych 2 milionów euro,
• jako osoba ubezpieczona w poprzednim roku oraz w roku, w którym składa wniosek (do dnia złożenia wniosku) nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku rozpoczęcia działalności lub rok wcześniej wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności, które wchodzą w zakres jego działalności.

Jak i kiedy złożyć wniosek?

ZUS rozpatrzy tylko te wnioski, które wpłyną w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który wnioskujący chce być zwolniony z opłacania składek. Wniosek złożony w innym terminie, np. dwa miesiące wcześniej lub już w miesiącu, za który masz być zwolniony pozostanie bez rozpatrzenia.

Wniosek RWS jest wnioskiem edytowalnym, do którego pobrane będą dane identyfikacyjne płatnika składek, a także domyślnie będzie wypełniony okres zwolnienia (miesiąc złożenia wniosku +1) oraz fundusze FUS, FP/FS - z możliwością odznaczenia. Część wniosku stanowi blok z danymi, które potwierdzają spełnienie warunków do uzyskania zwolnienia - m.in. oświadczenie o korzystaniu z pomocy publicznej de minimis czy osiągniętym przychodzie.

Czy wspólnik spółki cywilnej może się ubiegać o wakacje składkowe?

O zwolnienie z opłacania składek może ubiegać się również wspólnik spółki cywilnej, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność i wpisana do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Wniosek należy wówczas złożyć ze swojego profilu płatnika składek na PUE/eZUS, a nie z profilu spółki, której jesteś wspólnikiem.

Kiedy i jak dowiesz się, czy otrzymasz zwolnienie ze składek?

Wnioski o wakacje składkowe ZUS rozpatruje automatycznie, zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego. Informacje w sprawie wniosku zostanie udostępniona na koncie płatnika PUE/eZUS. Dodatkowo informacje o nowych wiadomościach w sprawie wniosku zostaną przesłane na adres e-mail lub numer telefonu, który podany jest na PUE/eZUS.

Jeśli przedsiębiorca zostanie w całości zwolniony ze składek, otrzyma informację z ZUS. W sytuacji przyznania częściowego zwolnienia, lub gdy ulga nie zostanie przyznana, zostanie wydana decyzja w tej sprawie. Decyzja również zostanie przekazana na konto płatnika na PUE/eZUS.

Jak się odwołać od decyzji ZUS?

W ciągu miesiąca od dnia doręczenia decyzji przedsiębiorca może się od niej odwołać za pośrednictwem ZUS - do sądu okręgowego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych właściwego według miejsca zamieszkania.

Odwołanie można złożyć pisemnie lub ustnie do protokołu. Powinno ono zawierać: oznaczenie sądu, imię, nazwisko i adres, znak i datę decyzji, uzasadnienie odwołania, podpis składającego odwołanie lub podpis pełnomocnika. Za wniesienie odwołania przedsiębiorca nie zapłaci opłaty podstawowej.

Jakie dokumenty rozliczeniowe należy złożyć podczas wakacji składkowych?

Jeśli masz zwolnienie ze składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, a opłacasz składki tylko za siebie, nie wykazujesz tego w deklaracji.

Jeśli masz obowiązek opłacania składek za innych ubezpieczonych, uwzględniasz w deklaracji ich składkę na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

W przypadku niezłożenia wymaganych dokumentów ZUS utworzy je na podstawie dostępnych w systemie danych, ale nie będą one obejmowały dokumentów dotyczących pracowników przedsiębiorcy. Utworzenie dokumentów może się wiązać również z ustaleniem minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla danej formy opodatkowania.

Jakie dokumenty rozliczeniowe złożyć, gdy nie uzyskasz zwolnienia ze składek?

W przypadku nieotrzymania ulgi, przedsiębiorca musisz wysłać dokumenty o rozliczeniu składek na zasadach ogólnych oraz opłacić składki za miesiąc, o który wnioskował. Należy to zrobić również gdy od decyzji ZUS składane jest odwołanie. Jeśli sąd zmieni decyzję, należy skorygować dokumenty i można wówczas złożyć wniosek o zwrot nadpłaty, o ile będzie występowała.

Źródło: Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Opracowanie: Katarzyna Bogucka