Zmiany w VAT wprowadzane w ramach pakietu SLIM VAT 3 - konsekwencje praktyczne

Z dniem 1 lipca 2023 r. weszła w życie większość zmian w ustawie o VAT wprowadzanych w ramach tzw. pakietu SLIM VAT 3. Opisujemy je w niniejszym raporcie, na przykładach wskazując ich praktyczne konsekwencje.

1. Określenie kursów przeliczeniowych dla faktur korygujących wystawianych do faktur w walucie obcej

Do 30 czerwca 2023 r. przyjmowano (nie było przepisów regulujących tę kwestię), że kwoty w walutach obcych w razie ich zmiany należy przeliczać według kursu historycznego, tj. właściwego do przeliczenia korygowanej kwoty wyrażonej w walucie obcej. Od zasady tej istniały dwa wyjątki mające miejsce, jeżeli faktury korygujące dokumentowały podwyższenie ceny na skutek okoliczności niemożliwych do przewidzenia w momencie zawierania umowy i wystawienia faktury. Przyjmowano wtedy, że kursem właściwym dla celów VAT do przeliczenia kwot w walucie obcej wskazanych na fakturze korygującej jest ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia tej faktury korygującej. Jeżeli natomiast została wystawiona zbiorcza faktura korygująca, przyjmowano, że podatnicy mogli stosować jeden kurs przeliczeniowy, tj. kurs waluty obcej z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia zbiorczej faktury korygującej lub innego dokumentu korygującego.

Z dniem 1 lipca 2023 r. wskazana zasada została przez ustawodawcę usankcjonowana, jednak bez uwzględniania wyjątku dotyczącego podwyższania ceny na skutek okoliczności niemożliwych do przewidzenia w momencie zawierania umowy i wystawienia faktury. Jak bowiem stanowi dodany art. 31b ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania wyrażone w walucie obcej uległy zmianie, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu danej waluty obcej przyjętego do przeliczenia kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania przed jej zmianą. Tym samym ustawodawca usankcjonował przyjmowaną dotychczas zasadę, ale bez uwzględniania wyjątku dotyczącego podwyższania ceny na skutek okoliczności niemożliwych do przewidzenia w momencie zawierania umowy i wystawienia faktury.

Od wskazanej zasady istnieją trzy wyjątki. Pierwszy z nich ma miejsce w przypadku wystawienia przez podatnika faktury korygującej, o której mowa w art. 106j ust. 3 ustawy o VAT, a więc zbiorczej faktury korygującej dokumentującej udzielenie opustu lub obniżki ceny w danym okresie. Wówczas podatnicy mają możliwość (ale nie obowiązek - jest to rozwiązanie fakultatywne) stosować do przeliczania kurs średni danej waluty obcej ogłoszony przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej, względnie kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień wystawienia tej faktury korygującej; przy czym w tym drugim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro (zob. art. 31b ust. 2 ustawy o VAT).

Drugi wyjątek od zasady wyrażonej w art. 31b ust. 1 ustawy o VAT istnieje, jeżeli podatnikowi udzielono opustu lub obniżki ceny w odniesieniu do wszystkich dostaw towarów lub świadczonych usług wykonanych w danym okresie na rzecz podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub podatnika, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o VAT (tj. podatnika z tytułu odpowiednio importu usług oraz dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca), udokumentowanych fakturą (uznać należy, że chodzi o fakturę korygującą) dotyczącą tego okresu. W takim przypadku podatnik ma możliwość (ale nie obowiązek, jest to rozwiązanie fakultatywne) dokonać przeliczenia na złote według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej, względnie według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej; przy czym w tym drugim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro (zob. art. 31b ust. 3 ustawy o VAT).

Trzeci wyjątek związany jest z tym, że na podstawie art. 31a ust. 2a ustawy o VAT podatnicy mają możliwość stosowania dla celów VAT kursów przeliczeniowych właściwych do rozliczenia danej transakcji w podatku dochodowym. W takich przypadkach  przepisów art. 31b ust. 1 i 2 ustawy o VAT co do zasady nie stosuje się (art. 31b ust. 4 zdanie pierwsze ustawy o VAT), a do przeliczenia kwot określonych w walucie obcej mają zastosowanie zasady obowiązujące w podatku dochodowym, z zastrzeżeniem dotyczącym kwot niepodlegających przeliczeniu zgodnie z przepisami o podatku dochodowym (np. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów czy importu usług). W przypadku transakcji, które według przepisów o podatku dochodowym nie podlegają przeliczeniu, podatnicy są obowiązani stosować zasady dokonywania przeliczeń wynikające z przepisów art. 31b ust. 1 lub 2 ustawy o VAT (zob. art. 31b ust. 4 zdanie drugie ustawy o VAT).

2. Podwyższenie limitu sprzedaży dla małych podatników

Od 1 lipca 2023 r. małymi podatnikami w rozumieniu VAT co do zasady są podatnicy podatku od towarów i usług, u których wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro (zob. art. 2 pkt 25 lit. a ustawy o VAT; do 30 czerwca 2023 r. limit ten wynosił równowartość 1 200 000 euro). Wyjątkiem są podatnicy prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający funduszami inwestycyjnymi, zarządzający alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, będący agentami, zleceniobiorcami lub innymi osobami świadczącymi usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu. Ci podatnicy są małymi podatnikami w rozumieniu VAT, jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45 000 euro. W przypadku tej grupy podatników limit nie uległ zmianie.

Wskazana zmiana spowodowała zwiększenie w II połowie 2023 r. liczby podatników będących małymi podatnikami (zob. tabelę 1). 

Tabela 1. Mali podatnicy w 2023 r. 

W efekcie większa liczba podatników (tj. podatnicy, u których w 2022 r. wartość sprzedaży przekroczyła 5 793 000 zł, jednak nie przekroczyła 9 654 000 zł) może korzystać w II połowie 2023 r. z przywilejów małych podatników. Przywilejami tymi są:

1. możliwość rozliczania VAT tzw. metodą kasową (zob. art. 21 ustawy o VAT),
2. możliwość składania deklaracji VAT za okresy kwartalne (zob. art. 99 ust. 3 ustawy o VAT).

3. Zmiany w przepisach o dokonywaniu odliczeń z zastosowaniem proporcji oraz prewspółczynnika

Z dniem 1 lipca 2023 r. zostało wprowadzonych kilka zmian w przepisach o dokonywaniu odliczeń z zastosowaniem proporcji oraz prewspółczynnika. Dwie z tych zmian są wspólne dla dokonywania odliczeń z zastosowaniem prewspółczynnika oraz proporcji.

Pierwsza z tych wspólnych zmian polega na rozszerzeniu możliwości zaokrąglania do 100% proporcji przekraczającej 98%. Od 1 lipca 2023 r. warunkiem tego jest, aby kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku była mniejsza niż 10 000 zł (zob. nowe brzmienie art. 90 ust. 10 ustawy o VAT; do 30 czerwca 2023 r. limit wynosił 500 zł). Zmiana ta dotyczy również dokonywania odliczeń z zastosowaniem prewspółczynnika, ponieważ art. 90 ust. 10 ma odpowiednie zastosowanie także w przypadku prewspółczynnika (zob. art. 86 ust. 2g ustawy o VAT).

Druga ze wspólnych zmian polegała na likwidacji wynikającego z przepisów art. 86 ust. 2e oraz art. 90 ust. 8 ustawy o VAT obowiązku uzgadniania z naczelnikiem urzędu skarbowego prognozy proporcji oraz prewspółczynnika. Od 1 lipca 2023 r. podatnicy mogą stosować dane/proporcję wyliczone szacunkowo we własnym zakresie. Nie muszą ich uzgadniać z naczelnikiem urzędu skarbowego, a jedynie mają obowiązek zawiadomienia go o przyjętych danych/proporcji. Zawiadomienie w tej sprawie mają obowiązek przekazać w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dane/proporcja wyliczone szacunkowo zostały zastosowane po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji w formie pliku JPK_VAT (zob. nowe brzmienie art. 86 ust. 2e ustawy o VAT i art. 90 ust. 8 ustawy o VAT).

Ponadto z dniem 1 lipca 2023 r. wprowadzona została możliwość rezygnowania przez podatników z dokonywania korekty rocznej podatku odliczonego z zastosowaniem proporcji, jeżeli różnica między proporcją stosowaną w trakcie zakończonego roku i proporcją ostateczną obliczoną dla tego roku nie przekracza 2 punktów procentowych. Przy czym w przypadkach, gdy proporcja ostateczna jest niższa od stosowanej w trakcie roku proporcji wstępnej, rezygnacja z dokonywania korekty rocznej jest możliwa, jeżeli kwota korekty nie przekraczałaby 10 000 zł (zob. dodane art. 91 ust. 1a i 1b ustawy o VAT). Z możliwości tej podatnicy mogą korzystać po raz pierwszy przy dokonywaniu korekty rocznej za rok 2023 (zob. art. 22 ustawy nowelizującej z 26 maja 2023 r.).

Należy zauważyć, że możliwość rezygnacji z korekty rocznej nie została wprowadzona w przypadku prewspółczynnika. Ustawodawca nie przewidział możliwości odpowiedniego stosowania tych regulacji do korekty rocznej podatku odliczonego z zastosowaniem prewspółczynnika.

4. Likwidacja otrzymania faktury jako warunku istnienia prawa do odliczenia z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów

Do 30 czerwca 2023 r. prawo do odliczenia VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) powstawało, pod warunkiem że podatnik otrzymał fakturę dokumentującą taką transakcję w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu WNT. W przypadku nieotrzymania faktury w tym terminie podatnik obowiązany był do odpowiedniego pomniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął przedmiotowy termin. W konsekwencji podatnicy ponosili negatywne konsekwencje finansowe w postaci konieczności pomniejszenia podatku naliczonego, jeżeli po okresie 3 miesięcy od zadeklarowania WNT nie otrzymali faktury VAT.

Z dniem 1 lipca 2023 r. otrzymanie faktury dokumentującej transakcję przestało być warunkiem powstania prawa do odliczenia z tytułu WNT. Nastąpiło to w drodze uchylenia art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. a oraz art. 86 ust. 10g i 10h ustawy o VAT.

Warunek ten nie obowiązuje również, jeżeli termin wynikający z uchylonego art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. a ustawy o VAT upłynie po 30 czerwca 2023 r. (zob. art. 19 ust. 1 ustawy nowelizującej z 26 maja 2023 r.). Natomiast podatników, którzy pomniejszyli kwotę podatku naliczonego zgodnie z uchylonym art. 86 ust. 10g ustawy o VAT, otrzymanie po dniu 30 czerwca 2023 r. faktury dokumentującej dostawę towarów, stanowiącą u podatnika wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, upoważnia do odpowiedniego powiększenia podatku naliczonego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik uwzględnił kwotę podatku należnego z tytułu tego nabycia (zob. art. 19 ust. 2 ustawy nowelizującej z 26 maja 2023 r.).

5. Zmiana okresu rozliczeniowego wykazywania korekty w związku z otrzymaniem dokumentów uprawniających do opodatkowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów stawką 0%

6. Zmiany w przepisach o zwrocie VAT w terminie 15 dni

Na podstawie art. 87 ust. 6d ustawy o VAT podatnikom może przysługiwać prawo do otrzymania zwrotu różnicy VAT w terminie 15 dni. Z dniem 1 lipca 2023 r. część z warunków tego zwrotu została złagodzona. Przy czym w trzech przypadkach zmiany mają charakter stały, w dwóch zaś - tymczasowy.

Stale zmniejszony został - z 50 000 zł do 40 000 zł - wymagany próg łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online lub wirtualnych, za każdy okres rozliczeniowy (zob. nowe brzmienie art. 87 ust. 6e pkt 2 ustawy o VAT). Także stały charakter ma skrócenie z 12 miesięcy do 6 miesięcy okresu, który jest badany dla ustalania warunku:

• osiągania przez podatnika łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online lub wirtualnych, za każdy okres rozliczeniowy nie niższej niż - po wskazanej powyżej zmianie - 40 000 zł, oraz
• prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu wyłącznie kas rejestrujących online (zob. nowe brzmienie art. 87 ust. 6e pkt 2 oraz art. 87 ust. 6e pkt 4 lit. c ustawy o VAT).

Tymczasowo zmniejszone zostały natomiast (w okresie od 1 lipca 2023 r. do 30 czerwca 2025 r.) dwa ekonomiczne warunki zwrotu w terminie 15 dni. I tak we wskazanym okresie:

1. udział procentowy łącznej wartości sprzedaży brutto zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online w całkowitej wartości sprzedaży brutto nie może być niższy niż 70% (zob. dodany art. 146k ust. 1a pkt 1 ustawy o VAT); do 30 czerwca 2023 r. udział ten nie mógł być niższy niż 80%, 
2. udział procentowy otrzymanych płatności zrealizowanych z wykorzystaniem instrumentów płatniczych z tytułu sprzedaży brutto zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online, w stosunku do łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem zaewidencjonowanej przy zastosowaniu tych kas w danym okresie rozliczeniowym, nie może być niższy niż 55% (zob. dodany art. 146k ust. 1a pkt 2 ustawy o VAT); do 30 czerwca 2023 r. udział ten nie mógł być niższy niż 65%.

Ponadto z dniem 1 lipca 2023 r. dodane zostały przepisy określające szczególne terminy wnoszenia zażaleń i odwołań od postanowień i decyzji w sprawie zwrotu VAT w terminie 15 dni (dotychczas takich przepisów nie było). Z przepisów tych wynika, że:

• zażalenia na postanowienie o przedłużenie terminu 15-dniowego zwrotu VAT są wnoszone w terminie 17 dni od dnia, w którym doręczenie tego postanowienia uważa się za dokonane zgodnie z art. 87 ust. 6j ustawy o VAT (zob. art. 87 ust. 6m ustawy o VAT),
• odwołania od decyzji o odmowie dokonania zwrotu VAT w terminie 15 dni są wnoszone w terminie 24 dni od dnia, w którym doręczenie tej decyzji uważa się za dokonane zgodnie z art. 87 ust. 6j ustawy o VAT (zob. art. 87 ust. 6n ustawy o VAT).

7. Zmiany w przepisach o ustalaniu dodatkowego zobowiązania podatkowego

Przepisy art. 112b ustawy o VAT przewidują możliwość ustalania podatnikom (przez naczelników urzędów skarbowych oraz naczelników urzędów celno-skarbowych) sankcji VAT w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego. Przed zmianą sankcje te ustalane były - niezależnie od przyczyny stwierdzonych nieprawidłowości - w sztywnej wysokości, tj. w wysokości 15%, 20% lub 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe (zob. art. 112b ust. 1, 2 i 2a ustawy o VAT).

Nowelizacja powoduje, że dodatkowe zobowiązania podatkowe mogą być ustalane "do" określonej przepisami wysokości, tj. do wysokości 15%, 20% lub 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe (zob. nowe brzmienie art. 112b ust. 1, 2 i 2a ustawy o VAT). Zmiana ta umożliwia organom podatkowym ustalającym dodatkowe zobowiązanie podatkowe obniżenie jego wysokości w sposób uwzględniający charakter i wagę naruszenia przepisów (kryteria stosowania obniżenia sankcji określa dodany art. 112b ust. 2b ustawy o VAT).

Ponadto nowelizacja wprowadziła nowy warunek ustalania dodatkowego zobowiązania według podwyższonej stawki 100%. Ze znowelizowanego brzmienia art. 112c ust. 1 ustawy o VAT wynika, że warunkiem tym jest, aby nieprawidłowość była skutkiem celowego działania podatnika lub jego kontrahenta, o którym podatnik miał wiedzę. Zmiana ta spowodowała, że - jak czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej z 26 maja 2023 r. - "przypadki, w których dojdzie co prawda do odliczenia z wadliwych faktur, ale będzie to związane z brakiem należytej staranności, nie będą objęte taką samą sankcją jak w przypadku, gdy dojdzie do oszustwa".

Dodać należy, że przedmiotowe zmiany obowiązują od 6 czerwca 2023 r., ponieważ weszły w życie następnego dnia po publikacji nowelizacji w Dzienniku Ustaw. Z przepisów przejściowych wynika jednak, że mają one zastosowanie także do postępowań podatkowych, kontroli podatkowych lub kontroli celnoskarbowych, wszczętych i niezakończonych przed 6 czerwca 2023 r. Stanowi o tym art. 25 ustawy nowelizującej z 26 maja 2023 r.

8. Zmiany w przepisach o wydawaniu WIS

Z dniem 1 lipca 2023 r. dokonanych zostało wiele zmian w przepisach o wydawaniu wiążących informacji stawkowych (WIS). Nowe przepisy stosuje się co do zasady również do postępowań w sprawie wydania WIS wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 lipca 2023 r. (zob. art. 17 ust. 1 ustawy nowelizującej z 26 maja 2023 r.). Wyjątki dotyczą uchylonych przepisów o opłatach za wydanie wniosku o wydanie WIS (zob. art. 17 ust. 2 ustawy nowelizującej z 26 maja 2023 r.) oraz postępowań w sprawie zmiany albo uchylenia WIS (zob. art. 17 ust. 3 ustawy nowelizującej z 26 maja 2023 r.).

8.1. Likwidacja opłaty należnej od wniosku za wydanie WIS

Do 30 czerwca 2023 r. wniosek o wydanie WIS podlegał opłacie w wysokości 40 zł. Z dniem 1 lipca 2023 r. opłata ta została zlikwidowana, co nastąpiło w drodze uchylenia art. 42d ustawy o VAT. Od 1 lipca 2023 r. wnioski o wydanie WIS nie podlegają zatem opłacie.

8.2. Rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do wystąpienia z wnioskiem o wydanie WIS

Z dniem 1 lipca 2023 r. rozszerzony został katalog podmiotów uprawnionych do składania wniosków o wydanie WIS. Obecnie wnioski takie składać mogą również podmioty publiczne oraz zamawiający (w rozumieniu odpowiednio ustawy z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz ustawy z 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi) odpowiednio w zakresie mającym wpływ na sposób obliczenia wynagrodzenia w związku z zawieraną umową o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz w zakresie mającym wpływ na sposób obliczenia wynagrodzenia koncesjonariusza wraz z ewentualną płatnością od zamawiającego w związku z zawieraną umową koncesji na roboty budowlane lub usługi (zob. dodane art. 42b ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o VAT).

8.3. Umożliwienie wstecznego stosowania "nowych" WIS wydanych w efekcie zmiany lub uchylenia pierwotnych WIS

Z dodanych z dniem 1 lipca 2023 r. przepisów art. 42c ust. 2a-2d ustawy o VAT wynika, że podmioty, na rzecz których WIS została wydana, mogą we wskazanych tymi przepisami okresach (zob. tabelę 2) wstecznie stosować doręczone im "nowe" WIS. W konsekwencji w okresach wynikających z tych przepisów wskazane podmioty mogą (wedle swojego wyboru) albo korzystać z mocy wiążącej wynikającej ze zmienionej lub uchylonej WIS "pierwotnej", albo - wstecznie stosując "nową" WIS - korzystać z ochrony wynikającej z odpowiedniego stosowania przepisów art. 14k-14m Ordynacji podatkowej.

Tabela 1. Okresy, w których istnieje wybór między korzystaniem z mocy wiążącej wynikającej ze zmienionej lub uchylonej WIS a korzystaniem z ochrony wynikającej z odpowiedniego stosowania przepisów art. 14k-14m Ordynacji podatkowej

8.4. Nowe zasady prowadzenia postępowań w sprawie zmiany lub uchylenia WIS

Wydane WIS mogą być zmienione lub uchylone. Do 30 czerwca 2023 r. uprawnienie do zmiany WIS przysługiwało Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej lub Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej, zaś uprawnienie do uchylania WIS przysługiwało wyłącznie Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej.

Od 1 lipca 2023 r. organem podatkowym właściwym do wszczęcia postępowania w sprawie zmiany albo uchylenia ostatecznej WIS jest Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (zob. nowe brzmienie art. 42h ust. 3 ustawy o VAT). Po przeprowadzeniu tego postępowania w zależności od poczynionych w jego trakcie ustaleń Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydaje jedną z trzech decyzji, tj. decyzję, w ramach której:

1. uchyla WIS i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy albo umarza postępowanie albo
2. zmienia WIS i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy, albo
3. umarza postępowanie, jeżeli w jego wyniku sprawa zostałaby rozstrzygnięta jak w WIS albo jeżeli postępowanie stało się bezprzedmiotowe (zob. dodany art. 42h ust. 3a ustawy o VAT).

Ponadto do 30 czerwca 2023 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej mógł z urzędu zmienić wydaną WIS tylko w ściśle określonych przypadkach (wymienionych przepisami art. 42h ust. 3 pkt 1-4 ustawy o VAT). Zmiana lub uchylenie WIS w innych przypadkach było wyłącznym uprawnieniem Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (zob. art. 42h ust. 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2023 r.).

Od 1 lipca 2023 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wszczyna z urzędu postępowanie w sprawie zmiany albo uchylenia ostatecznej WIS w przypadku wystąpienia albo uzasadnionego przypuszczenia wystąpienia wszelkich przesłanek powodujących jej nieprawidłowość. Dotyczy to także przypadku zaistnienia przesłanek powodujących nieprawidłowość innych decyzji wydawanych w sprawach WIS, np. decyzji o odmowie wydania WIS (zob. dodany art. 42h ust. 5 ustawy o VAT). Określony przepisami art. 42h ust. 3 pkt 1-6 ustawy o VAT katalog przesłanek powodujących nieprawidłowość WIS ma charakter przykładowy.

Zwrócić przy tym należy uwagę na dwie przesłanki uchylenia WIS niewymienione wprost przepisami obowiązującymi do 30 czerwca 2023 r. Są to istnienie w dniu jej wydania przesłanek odmowy wszczęcia postępowania w sprawie wydania WIS, odmowy wydania WIS albo umorzenia postępowania (zob. dodany art. 42h ust. 3 pkt 5 ustawy o VAT) oraz wystąpienie okoliczności uzasadniających wznowienie postępowania lub stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznej (zob. dodany art. 42h ust. 3 pkt 6 ustawy o VAT).

Ponadto od 1 lipca 2023 r. Szef Krajowej Administracji Skarbowej jest uprawniony do wystąpienia do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z żądaniem wszczęcia z urzędu postępowania w sprawie zmiany albo uchylenia ostatecznej WIS w przypadku wystąpienia albo uzasadnionego przypuszczenia wystąpienia przesłanek powodujących jej nieprawidłowość (zob. dodany art. 42h ust. 3b ustawy o VAT). Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej po otrzymaniu takiego żądania niezwłocznie wszczyna postępowanie w sprawie zmiany albo uchylenia ostatecznej WIS (zob. dodany art. 42h ust. 3c ustawy o VAT).

Szef Krajowej Administracji Skarbowej może również przejąć do dalszego prowadzenia, w drodze postanowienia, wszczęte przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej postępowanie w sprawie zmiany albo uchylenia ostatecznej WIS (zob. nowe brzmienie art. 42h ust. 4 ustawy o VAT). Dotyczy to zarówno postępowań wszczętych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z własnej inicjatywy, jak również na skutek żądania Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

8.5. Pozostałe zmiany w przepisach o wydawaniu WIS

Pozostałe ważniejsze zmiany w przepisach o wydawaniu WIS dokonane z dniem 1 lipca 2023 r. przedstawiamy w tabeli 3.

Tabela 3. Pozostałe zmiany w WIS wprowadzane pakietem SLIM VAT 3

9. Pozostałe zmiany w VAT wprowadzone pakietem SLIM VAT 3 - w ujęciu tabelarycznym

Ustawa nowelizująca SLIM VAT 3 oprócz opisanych zmian zawiera również szereg drobnych poprawek obowiązującego stanu prawnego. Przedstawiamy je w tabeli 4.

Tabela 4. Pozostałe zmiany w VAT wprowadzane pakietem SLIM VAT 3

Podsumowanie

1. W ustawie o VAT zapisano zasady przeliczania korekt do faktur wystawionych w walucie obcej.
2. Wprowadzono podwyżkę limitu uprawniającego do skorzystania ze statusu małego podatnika VAT, dzięki czemu więcej podatników może skorzystać z metody kasowej i rozliczeń kwartalnych. 
3. Zmniejszy się liczba podatników zobowiązanych do korekty rocznej odliczenia VAT.
4. Złagodzono warunki otrzymania zwrotu VAT w ciągu 15 dni.
5. Wprowadzono możliwość miarkowania sankcji VAT.
6. Zmieniono procedurę wydawania, zmiany i uchylania WIS.

Tomasz Krywan 

doradca podatkowy, autor komentarza VAT 2023 wydanego nakładem INFOR PL S.A.

Polecamy!

Redakcja "Mk" przygotowała specjalny elektroniczny dodatek z cyklu Kodeksu księgowego, a w nim:

"Ustawa o VAT - po zmianach wprowadzonych SLIM VAT 3"

- dostępny na www.inforlex.pl/ewydania