Jak skorygować pustą fakturę, jeżeli nie ma kontaktu z kontrahentem, któremu została wystawiona

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Przepis ten ma zastosowanie między innymi w przypadku wystawienia przez podatników tzw. pustych faktur, tj. faktur dokumentujących czynności, które w rzeczywistości nie miały miejsca. Taką właśnie fakturą jest faktura, o której mowa w treści pytania.

Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że kwoty, o których mowa w art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, nie powinny być wykazywane przez podatników w składanych przez nich deklaracjach VAT, lecz powinny być wpłacane przez podatników bez wykazywania w deklaracjach VAT. Stanowisko takie Naczelny Sąd Administracyjny zajął między innymi w wyrokach z:

• 30 stycznia 2009 r. (sygn. akt I FSK 1658/07),
• 19 stycznia 2010 r. (sygn. akt I FSK 1759/08),
• 19 czerwca 2012 r. (sygn. akt I FSK 1318/11),
• 1 lipca 2015 r. (sygn. akt I FSK 556/14).

Ponadto z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że faktur, które nie dokumentują rzeczywistej sprzedaży, nie można co do zasady korygować. Jak czytamy w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 czerwca 2014 r. (sygn. akt I FSK 1047/13):

(…) w sytuacji wystawienia "pustej" faktury i powstania obowiązku zapłaty podatku w trybie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, zasadniczo nie ma możliwości skorygowania faktury VAT przez wystawienie faktury korygującej. Wprawdzie można zaaprobować jako realną i możliwą drogę "wycofania się" podatnika z błędnego wystawienia dokumentu rozliczeniowego, jednak powinna ona dotyczyć wyłącznie tych dokumentów rozliczeniowych (faktur, rachunków uproszczonych), które nie zostały wprowadzone do obrotu prawnego (np. poprzez doręczenie ich kontrahentom) i nie istnieje ryzyko utraty wpływów podatkowych. Możliwość skorygowania "pustej" faktury VAT jest jednak wyłączona, jeżeli faktura VAT została już wprowadzona do obrotu prawnego i istnieje realne niebezpieczeństwo utraty wpływów podatkowych; adresat faktury nienależnie wykazującej podatek VAT może jej bowiem użyć w celu skorzystania z prawa do odliczenia wykazanego w takiej fakturze podatku naliczonego.

WAŻNE!

Puste faktury nie powinny być wykazywane w JPK_V7. VAT z nich wynikający powinien być bezpośrednio wpłacony.

W drodze wyjątku sądy administracyjne dopuszczają możliwość korygowania takich faktur, jeżeli wystawca faktury całkowicie wyeliminuje w stosownym czasie ryzyko obniżenia wpływów z tytułu podatków poprzez podjęcie odpowiednich działań (zob. przykładowo wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 kwietnia 2015 r., sygn. akt I FSK 1388/13, czy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 25 września 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 1928/15). Jak wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 16 lutego 2022 r. (sygn. akt I FSK 84/18):

(…) w praktyce oznacza to albo wycofanie z obrotu nieprawidłowo wystawionej faktury przed skorzystaniem z prawa do odliczenia przez odbiorcę faktury, albo skorygowanie podatku należnego przez wystawcę faktur, jeżeli takiej korekty dokona jednocześnie odbiorca faktury (lub organ podatkowy kontrolujący jego rozliczenia), o ile jednak uszczuplony podatek zostanie definitywnie wyrównany, tzn. wpłacony do właściwego urzędu skarbowego.

Oznacza, to że podatnik musi mieć pewność, że nabywca nie skorzystał z odliczenia, a jeśli to zrobił, to skorygował JPK_V7. Zatem biorąc pod uwagę brak możliwości skontaktowania się z kontrahentem, który otrzymał pustą fakturę, nie ma możliwość wyeliminowania przez spółkę wskazanego ryzyka. Prowadzi to do wniosku, że niestety nie mogą Państwo skorygować faktury ani odzyskać wykazanego na tej fakturze podatku. Istnieje obowiązek zapłaty podatku na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT bezpośrednio na rachunek bankowy US. Należy tego dokonać w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, czyli została wystawiona faktura.

Podstawa prawna:

• art. 108 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1561

Powołane wyroki sądowe:

• wyrok NSA z 30 stycznia 2009 r. (sygn. akt I FSK 1658/07)
• wyrok NSA z 19 stycznia 2010 r. (sygn. akt I FSK 1759/08)

• wyrok NSA z 19 czerwca 2012 r. (sygn. akt I FSK 1318/11)
• wyrok NSA z 1 lipca 2015 r. (sygn. akt I FSK 556/14)
• wyrok NSA z 23 kwietnia 2015 r. (sygn. akt I FSK 1388/13)
• wyrok WSA w Warszawie z 25 września 2015 r. (sygn. akt III SA/Wa 1928/15)
• wyrok NSA z 16 lutego 2022 r. (sygn. akt I FSK 84/18)

Tomasz Krywan

doradca podatkowy