Od 1 listopada 2024 r. będą nowe kody tytułów ubezpieczenia dotyczące wakacji składkowych

W związku ze zmianami wprowadzającymi m.in. tzw. wakacje składkowe konieczne było dostosowanie do nowych regulacji rozporządzenia w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych. Dlatego od 1 listopada 2024 r. będą obowiązywały nowe kody tytułu ubezpieczenia dla przedsiębiorców korzystających z tego zwolnienia składkowego.

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych weszła w życie 1 września 2024 r. Natomiast nowe kody tytułów ubezpieczenia będą obowiązywały od 1 listopada 2024 r.

Jest to związane z wprowadzeniem przepisów nowelizujących przyznawanie nauczycielom emerytur od 1 września 2024 r. oraz zmianami przewidującymi nowe zwolnienie składkowe - tzw. wakacje składkowe.

Zmiany w zakresie kodów tytułu ubezpieczenia

W wyniku nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych od 1 listopada 2024 r. wprowadzone zostaną tzw. wakacje składkowe - zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Solidarnościowy (FS). Przedsiębiorcy spełniający określone warunki będą mogli korzystać z ww. ulgi przez 1 miesiąc w roku kalendarzowym. Dotyczy to osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą i przedsiębiorców zatrudniających nie więcej niż 9 osób.

Prawo do ww. ulgi przysługuje niezależnie od formy rozliczania podatku dochodowego (PIT, ryczałt, karta podatkowa).

Wskazane zwolnienie obejmuje składki na:

• własne obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe,

• własne dobrowolne ubezpieczenie chorobowe,

• Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Wymienione składki w tym okresie będą finansowane z budżetu państwa.

Omawiane zwolnienie nie obejmuje natomiast składek należnych za pracowników, zleceniobiorców, osoby współpracujące.

Ponadto w okresie wakacji składkowych obowiązkowa jest nadal składka zdrowotna.

W celu uzyskania tego zwolnienia ze składek ZUS należy złożyć wniosek RWS drogą elektroniczną. Od 1 listopada 2024 r. wniosek ten zostanie udostępniony na koncie płatnika składek, na PUE ZUS (eZUS).

Wakacje składkowe obejmują składki opłacane od najniższej podstawy wymiaru, która obowiązuje przedsiębiorcę. Dotyczy to płatników składek opłacających składki ZUS na zasadach ogólnych (tj. od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia), jak i korzystających z ulg w opłacaniu składek - preferencyjne składki oraz mały ZUS plus.

W związku z tą nowelizacją przepisów w załączniku nr 25 do zmienionego rozporządzenia w części I "Kod tytułu ubezpieczenia" w dziale 1 "Podmiot podstawowy wraz z rozszerzeniem" dodano nowe kody tytułu ubezpieczenia dla przedsiębiorców korzystających z wakacji składkowych: 

• "05 14 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego",
• "05 74 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia",
• "05 94 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu".

Dokonano również zmian porządkujących, które mają na celu ujednolicenie opisów kodów tytułu ubezpieczenia dotyczących przedsiębiorców rozliczających się na zasadach tzw. małego ZUS plus - zmodyfikowano opisy następujących kodów:

• "05 90 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą niemająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu",

• "05 92 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu".

Przepisy wprowadzające nowe kody tytułu ubezpieczenia wejdą w życie 1 listopada 2024 r. Przy czym wskazane kody tytułu ubezpieczenia będą stosowane przy wypełnianiu dokumentów rozliczeniowych dotyczących okresu od 1 grudnia 2024 r., a składanych od stycznia 2025 r.

Zgodnie z przepisami przejściowymi do dokumentów przekazywanych za okresy przypadające przed dniem wejścia w życie omawianego rozporządzenia stosuje się kody tytułu ubezpieczenia obowiązujące w okresie, za który dokumenty te zostały złożone.

Nowe wzory dokumentów rozliczeniowych 

Zgodnie z nowelizacją ustawy - Karta Nauczyciela od 1 września 2024 r. nauczyciele, po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy, mogą przejść na emeryturę w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny (60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn). Wskazana zmiana wymagała modyfikacji dokumentów rozliczeniowych przekazywanych do ZUS.

Od 1 września 2024 r. obowiązują więc nowe wzory dokumentów rozliczeniowych:

• na druku ZUS RCA - zostało odblokowane do wypełnienia w bloku III. B. pole 17, do którego dodany został przypis nr 2: Pole wypełniasz, tylko gdy korzystasz ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe, na mocy ustawy z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r. poz. 863),

• na druku ZUS RPA - dodano nowy blok III. G. OKRESY WYKONYWANIA PRACY NAUCZYCIELSKIEJ - KARTA NAUCZYCIELA, w którym płatnik składek będzie wskazywał dane dotyczące wykonywania pracy przez nauczyciela, wychowawcę lub innego pracownika pedagogicznego zatrudnionego w placówkach, o których mowa w art. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, w określonym wymiarze obowiązkowego wymiaru zajęć,

• na druku ZUS DRA - zostało odblokowane do wypełnienia w bloku IV. pole 28 "budżet państwa", do którego dodany został przypis nr 3: Pole wypełniasz, tylko gdy korzystasz ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe, na mocy ustawy z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r. poz. 863),

• na druku Informacja miesięczna dla osoby ubezpieczonej - dodano nowy blok III. J. OKRESY WYKONYWANIA PRACY NAUCZYCIELSKIEJ - KARTA NAUCZYCIELA,

• na druku Informacja roczna dla osoby ubezpieczonej - dodano nowy blok III. J. OKRESY WYKONYWANIA PRACY NAUCZYCIELSKIEJ - KARTA NAUCZYCIELA,

• na druku ZUS RIA - zmieniono nazwę bloku IX formularza na "OKRESY WYKONYWANIA PRACY NAUCZYCIELSKIEJ W PLACÓWKACH, O KTÓRYCH MOWA W ART. 1 USTAWY Z DNIA 26 STYCZNIA 1982 r. KARTA NAUCZYCIELA - OD 1.01.1999 r." - została usunięta graniczna data 31 grudnia 2008 r., gdyż do stażu wymaganego do przyznania nowej emerytury nauczycielskiej będzie uwzględniany również okres pracy nauczycielskiej przypadający po 31 grudnia 2008 r.,

stanowiące odpowiednio załączniki nr 12, 16, 17, 19, 20 i 22 do znowelizowanego rozporządzenia.

Małgorzata Kozłowska

radca prawny, specjalista i praktyk, od wielu lat zajmuje się prawem ubezpieczeń społecznych