2/2024 [dodatek: Ściąga Księgowego], data dodania: 08.02.2024 Kto rozlicza akcyzę od fotowoltaiki
Fotowoltaika to pewnego rodzaju niezależność energetyczna, ale także duże oszczędności w kosztach za zużycie energii. Zakres obowiązków akcyzowych, jakie należy wypełnić w związku z zużywaniem prądu wytwarzanego z fotowoltaiki, uzależniony jest zarówno od tego, jak dużą posiadamy moc paneli fotowoltaicznych, jak i od tego, jaki status posiadamy jako podmiot i w jakim celu wytwarzamy prąd. Sama produkcja prądu nie podlega akcyzie, ale już jego zużycie oraz dalsza sprzedaż - tak.
Aby ustalić, czy jesteśmy zobowiązani do rozliczania akcyzy od fotowoltaiki, w pierwszej kolejności musimy określić, czy w naszym przypadku wystąpi obowiązek podatkowy w akcyzie, jaką moc paneli posiadamy oraz w jakim celu wytwarzamy prąd. Ponadto bardzo istotne jest, czy wykonując te czynności, działamy jako osoba fizyczna, jednostka samorządu czy jako podmiot gospodarczy. Kiedy będziemy znali odpowiedzi na te pytania, możemy ustalić, jakie obowiązki akcyzowe nas dotyczą.
Krok 1. Ustal, czy masz obowiązek płacić akcyzę z tytułu fotowoltaiki
Wbrew powszechnym poglądom akcyzę prądową płaci się z tytułu zużycia prądu czy sprzedaży na rzecz niektórych osób i podmiotów, a nie z tytułu produkcji prądu.
WAŻNE!
Akcyzy prądowej nie płacimy z tytułu produkcji prądu, ale z tytułu zużycia i sprzedaży.
Dopóki obrót energią elektryczną odbywa się między podmiotami posiadającymi koncesje, nie podlega akcyzie. Dotyczy to również sytuacji, gdy producent nieposiadający koncesji sprzedaje energię podmiotowi, który ma koncesję. Taka sytuacja ma miejsce, jeśli odsprzedajemy do sieci nadwyżki prądu z naszej mikroinstalacji - jako osoba fizyczna, podmiot gospodarczy czy jednostka samorządowa na rzecz podmiotu, który ma koncesję energetyczną.
Dopiero gdy sprzedaż odbywa się na rzecz podmiotu, który nie posiada koncesji energetycznej (nazywa się go "nabywcą końcowym"), powstaje u niego obowiązek podatkowy w akcyzie prądowej.
Tabela. 1 Przypadki, gdy sprzedaż prądu podlega akcyzie, jeśli do transakcji dochodzi między podmiotami nieposiadającym koncesji energetycznej
| Sprzedaż na terenie kraju na rzecz nabywcy końcowego | Uwagi |
| Sprzedaży prądu wytworzonego z instalacji fotowoltaicznej dokonuje osoba fizyczna na rzecz innej osoby fizycznej | Sprzedaż prądu podlega akcyzie po stronie osoby fizycznej, która sprzedała prąd, niezależnie od sprzedanej ilości prądu |
| Sprzedaży prądu wytworzonego z instalacji fotowoltaicznej dokonuje podmiot gospodarczy bezkoncesyjny na rzecz innego podmiotu gospodarczego | Sprzedaż prądu podlega akcyzie po stronie podmiotu, który sprzedał prąd, niezależnie od sprzedanej ilości prądu |
| Sprzedaży prądu wytworzonego z instalacji fotowoltaicznej dokonuje podmiot gospodarczy bezkoncesyjny na rzecz osoby fizycznej | Sprzedaż prądu podlega akcyzie po stronie podmiotu, który sprzedał prąd, niezależnie od sprzedanej ilości prądu |
| Sprzedaży prądu wytworzonego z instalacji fotowoltaicznej dokonuje podmiot gospodarczy bezkoncesyjny na rzecz jednostki samorządu | Sprzedaż prądu podlega akcyzie po stronie podmiotu, który sprzedał prąd, niezależnie od sprzedanej ilości prądu |
| Sprzedaży prądu wytworzonego z instalacji fotowoltaicznej dokonuje jednostka samorządu na rzecz innej jednostki samorządu, podmiotu gospodarczego lub osoby fizycznej | Sprzedaż prądu podlega akcyzie po stronie jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiatu, miasta na prawach powiatu, województwa), która sprzedała prąd, niezależnie od sprzedanej ilości prądu |
Pamiętać w tym miejscu należy, że w akcyzie prądowej obowiązuje jednokrotność opodatkowania. W związku z tym odsprzedaż prądu, który kupi się już z zapłaconą akcyzą, nie powoduje powstania obowiązku podatkowego, a więc nie istnieje dla akcyzy.
Zużycie zaś energii elektrycznej zawsze powoduje powstanie obowiązku podatkowego, niezależnie od tego, czy podmiot zużywający prąd ma koncesję energetyczną, czy jej nie ma, jak też czy nabył prąd z legalnego źródła.
WAŻNE!
Zużycie energii elektrycznej zawsze powoduje powstanie obowiązku podatkowego, niezależnie od tego, czy podmiot zużywający prąd ma koncesję energetyczną, czy jej nie ma, jak też czy nabył prąd z legalnego źródła.
Krok 2. Dokonaj rejestracji dla celów akcyzy
Gdy jesteśmy obowiązani rozliczyć akcyzę, musimy zarejestrować się jako podatnik akcyzowy. Obowiązek rejestracji dla celów akcyzy prądowej nie dotyczy:
● podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, jednostek samorządu terytorialnego (JST), które mają panele o łącznej mocy do 1 MW i sami zużywają ten prąd; w przypadku JST moc paneli ustala się odrębnie dla każdej jednostki organizacyjnej; jeżeli łączna moc paneli u danego podmiotu lub moc w danej jednostce organizacyjnej JST przekroczy 1 MW, to trzeba będzie złożyć zgłoszenie rejestracyjne;
● osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, czyli przysłowiowego Jana Kowalskiego, który jest prosumentem i założył panele fotowoltaiczne na domku jednorodzinnym w celu zmniejszenia swoich rachunków za prąd.
WAŻNE!
Podmioty gospodarcze, które we własnym zakresie zużywają wyprodukowany prąd z paneli fotowoltaicznych o łącznej mocy do 1 MW, nie rejestrują się do akcyzy.
Rejestracji dokonuje się w formie elektronicznej wypełniając odpowiedni formularz w systemie PUESC na stronie www.puesc.gov.pl. Tą samą drogą dokonujemy oczywiście zgłoszeń aktualizacyjnych oraz ewentualnego wyrejestrowania.
Krok 3. Sprawdź, jakie ewidencje musisz prowadzić jako podatnik akcyzy prądowej
Podatnicy sprzedający lub zużywający prąd muszą prowadzić ewidencje ilościowe energii elektrycznej.
Z prowadzenia ewidencji zwolnione są te same podmioty, które zwolnione są z rejestracji akcyzowej (zob. krok 2).
WAŻNE!
Z prowadzenia ewidencji akcyzowej zwolnione są podmioty posiadające panele o mocy do 1 MW, które same zużywają wyprodukowany przez siebie prąd.
Ewidencję prowadzi się:
● w oparciu o wskazania urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych (liczników prądu) zainstalowanych u nabywcy końcowego (czyli podmiotu, któremu sprzedajemy "nasz" prąd) lub u podmiotu zużywającego prąd (czyli u nas); gdy nie ma takich liczników, to odpowiednio wyliczamy współczynniki zużycia dla posiadanych przez nas urządzeń;
● za okresy miesięczne;
● dokonując wpisów z dokładnością do 0,001 MWh;
● osobno ewidencjonując prąd sprzedawany i odrębnie prąd zużywany na własne potrzeby.
Krok 4. Sprawdź, w jakiej wysokości musisz zapłacić akcyzę
Akcyza prądowa wynosi 5,00 zł za megawatogodzinę (MWh). Skoro zaś akcyzę prądową płacimy za okresy miesięczne, to do deklaracji podatkowej przenosimy odpowiednie ilości energii z ewidencji akcyzowych, mnożymy przez stawkę akcyzy (5,00 zł/MWh) i otrzymany wynik zaokrąglamy do pełnych złotych.
W przypadku odsprzedaży prądu z naszych paneli dla nabywców końcowych musimy zawsze zapłacić akcyzę od całości tego prądu, natomiast są pewne ulgi w odniesieniu do zużywania "swojego" prądu.
Zwolniony z akcyzy jest prąd zużywany przez podmioty, które są zwolnione z rejestracji i prowadzenia ewidencji akcyzowej. Są to podmioty posiadające panele o mocy do 1 MW, które same zużywają wyprodukowany przez siebie prąd.
Zatem gdy posiadamy panele o mocy do 1 MW, to nie płacimy akcyzy od zużycia swojego prądu, a tylko od ewentualnej jego odsprzedaży. Natomiast gdy mamy większą łączną moc paneli, to płacimy akcyzę prądową od całości zużycia. W przypadku zaś JST akcyza płacona jest tylko od całości zużycia w tych jednostkach organizacyjnych, które mają zainstalowane panele o łącznej mocy powyżej 1 MW, jak też oczywiście płaci się od każdej ilości odsprzedanego prądu "własnego".
Krok 5. Sprawdź, jakie deklaracje podatkowe i kiedy powinieneś złożyć
Akcyzę prądową płacimy za okresy miesięczne. Deklaracje składamy elektronicznie, a wyłącznie osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej mogą składać je w postaci papierowej.
Jeśli podlegamy akcyzie w związku z produkcją prądu z własnych paneli fotowoltaicznych, to obowiązek podatkowy powstaje w dniu:
● zużycia wyprodukowanego prądu albo
● wydania prądu, gdy odsprzedajemy go tzw. nabywcy końcowemu, czyli podmiotowi, który nie posiada koncesji energetycznej; wydanie to jest rozumiane jako wystawienie przez podatnika faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez niego energię elektryczną.
Tabela 2. Jakie deklaracje składamy, rozliczając się z akcyzy prądowej
| Lp. | Rodzaj transakcji | Rodzaj deklaracji | Uwagi |
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| 1. | Przy sprzedaży nabywcy końcowemu na terytorium kraju miesięczne deklaracje akcyzowe składamy w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym: ● upłynął termin płatności określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu dostaw energii elektrycznej - jeśli termin płatności wynika z umowy; ● upłynął termin płatności wynikający z faktury lub innego dokumentu wystawionego przez podatnika, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną - jeżeli termin ten nie został określony w umowie; ● wystawiono fakturę lub dokument - jeżeli termin płatności nie został określony w umowie ani w fakturze lub w tym dokumencie albo gdy z faktury nie wynika należność za energię elektryczną sprzedaną w tym okresie. | AKC-4 z załącznikiem AKC-4/H(10) | Dotyczy każdej sprzedaży, niezależnie od wielkości mocy posiadanych paneli |
| 2. | W przypadku zużycia energii, która została wyprodukowana z paneli o mocy przekraczającej 1 MW, lub jednoczesnej odsprzedaży dowolnej ilości prądu z tych paneli miesięczne deklaracje podatkowe składamy w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zużycie energii elektrycznej. | AKC-4 z załącznikiem AKC-4/H(10) | W zakresie zużycia prądu deklaracji nie muszą składać podmioty wyłączone z rejestracji dla celów akcyzy, czyli podmioty posiadające panele o mocy do 1 MW, które same zużywają wyprodukowany przez siebie prąd. Wyłączenie to nie dotyczy sprzedaży prądu, a więc podmioty te muszą złożyć deklarację w zakresie sprzedaży nawet od 1 kWh "swojego" prądu. JST składają deklaracje podatkowe wyłącznie w odniesieniu do tych jednostek organizacyjnych, które posiadają panele o łącznej mocy powyżej 1 MW. |
Jeżeli korzystamy ze zwolnienia od akcyzy, to również musimy wykazać te zwolnienia w odpowiedniej deklaracji. Oczywiście i w tym przypadku zwolniono z obowiązku składania deklaracji AKC-KZ(3) podmioty posiadające panele o mocy do 1 MW, które same zużywają wyprodukowany przez siebie prąd, oraz osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.
Podsumowanie
Tabela 3. Przypadki, gdy nie trzeba rozliczać akcyzy w związku z użyciem wyprodukowanego prądu z własnych paneli fotowoltaicznych
| Rodzaj podmiotu | Czy trzeba zarejestrować się do akcyzy | Czy trzeba prowadzić ewidencję akcyzową | Czy można skorzystać ze zwolnienia z akcyzy | Czy trzeba składać deklarację akcyzową |
| Osoba fizyczna nieprowadząca działalności | nie | nie | tak | nie |
| Podmiot posiadający panele o mocy do 1 MW, który sam zużywa wyprodukowany przez siebie prąd | nie | nie | tak | nie |
Podstawa prawna
Podstawa prawna:
● art. 9, art. 11, art. 16, art. 24, art. 24d, art. 24e, art. 89 ust. 3, art. 138h ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1542; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1723
● § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 28 czerwca 2021 w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1891
