Czy można zaliczać do kosztów odpisy amortyzacyjne od urządzeń udostępnionych na podstawie umowy franczyzy

Prowadzę hurtownię drewna. Na podstawie umowy franczyzy, w zamian za zakup określonej ilości surowca, mam zamiar udostępnić rzemieślnikowi prowadzącemu warsztat stolarski specjalistyczne urządzenia, takie jak: frezarki do drewna, tokarki do drewna, ostrzarki wolnoobrotowe, piły ukośnice, pilarki. Urządzenia przez cały okres trwania umowy będą stanowiły moją własność. Czy mam prawo zaliczyć ich amortyzację do kosztów uzyskania przychodów?

Odpisy amortyzacyjne dokonywane od udostępnianych stolarzowi na mocy umowy franczyzy specjalistycznych urządzeń do obróbki drewna mogą stanowić dla hurtownika koszty uzyskania przychodów. Szczegóły - w uzasadnieniu. 

Jak stanowi art. 22 ust. 8 updof, kosztem uzyskania przychodów są odpisy amortyzacyjne z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywane zgodnie z art. 22a-22o updof, z uwzględnieniem art. 23 tej ustawy.

Z art. 22a ust. 1 pkt 2 updof wynika że, amortyzacji podlegają, z nieistotnym tutaj zastrzeżeniem, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania maszyny, urządzenia i środki transportu o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy podobnej.

Oddane na podstawie umowy franczyzy specjalistyczne urządzenia niewątpliwie są wykorzystywane na potrzeby związane z prowadzoną przez hurtownika działalnością gospodarczą - maszyny służą bowiem do obróbki zakupionego u niego drewna. Związek przyczynowo-skutkowy jest zatem oczywisty.

Powołany wcześniej art. 22 ust. 8 updof wymaga uwzględnienia art. 23 updof, który enumeratywnie zawiera katalog sytuacji, gdy wydatek nie może stanowić kosztów uzyskania przychodów. W myśl art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. c updof nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oddanych do nieodpłatnego używania - za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania.

W opisywanej sprawie nie można uznać, iż urządzenia zostały oddane stolarzowi do nieodpłatnego używania. "Bezpłatne używanie" określa przepis art. 710 Kodeksu cywilnego, z którego wynika, że przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Używania przez stolarza urządzeń nie można zakwalifikować jako nieodpłatnego używania. Z orzeczenia NSA z 29 września 2017 r. (sygn. akt II FSK 2541/15) wynika, że aby uznać dane świadczenie za świadczenie nieodpłatne przysporzenie po stronie podmiotu uzyskującego świadczenie musi mieć charakter majątkowy i jednocześnie nie może ono być powiązane z istnieniem żadnego zobowiązania o charakterze wzajemnym. Umowa franczyzy przewiduje natomiast, że w zamian za udostępniane urządzenia stolarz zamówi określoną ilość surowca. Nie ma więc mowy o nieodpłatności tego świadczenia. Przepis art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. c updof nie ma tutaj zastosowania. Takie stanowisko zajął również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 9 września 2016 r. (sygn. IPPB6/4510-468/16-2/AG), w której zgodził się z wnioskodawcą, że:

MF (…) z nieodpłatnym używaniem mamy bowiem do czynienia wówczas, gdy oddający nie czerpie z tego żadnych korzyści, odbywa się to kosztem jego majątku. W sytuacji zaś, gdy przekazanie urządzeń/maszyn/sprzętu związane jest z dokonywaniem zakupów innych towarów, służy reklamie urządzeń lub jest wkalkulowane w cenę towarów czy usług, wówczas trudno mówić o braku odpłatności. Nawet, jeśli opłata za przekazanie nie jest ustalona jako odrębna pozycja w umowie, to ma niewątpliwie charakter cenotwórczy. Przekazanie sprzętu w ramach handlowej umowy współpracy zawsze jest związane z pewną formą odpłatności, przybiera ona jednak formę żądanego zachowania kontrahenta.

Biorąc powyższe pod uwagę, hurtownik ma prawo zaliczać do kosztów podatkowych odpisy amortyzacyjne dokonywane od stanowiących jego środki trwałe, a udostępnianych stolarzowi na mocy umowy franczyzy urządzeń do obróbki drewna. 

POWOŁANE WYROKI SĄDÓW:

- wyrok NSA z 29 września 2017 r. (sygn. akt II FSK 2541/15)

POWOŁANE INTERPRETACJE PODATKOWE:

- interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 września 2016 r. (sygn. IPPB6/4510-468/16-2/AG)

Ryszard Kubacki

doradca podatkowy, autor komentarzy książkowych i licznych publikacji z dziedziny podatków, prawa gospodarczego i karnego skarbowego