PROBLEM
Postanowiłam rozszerzyć działalność mojego biura o usługi rekrutacji do wewnętrznych działów księgowych firm. W tej materii aktywność biura głównie skupiała się na weryfikacji umiejętności praktycznych i przygotowania teoretycznego do pracy w księgowości. Te czynności wykonywała w moim imieniu pracownica. Osoba ta dosyć sprawnie zrekrutowała samodzielną księgową dla jednego z klientów, który chciał zatrudnić osobę z określoną wiedzą i doświadczeniem na tym stanowisku.
Po pewnym czasie ten klient skontaktował się ze mną i zażądał odszkodowania, gdyż jego zdaniem moja pracownica zrekrutowała osobę niekompetentną. Klient twierdził, że została zatrudniona koleżanka rekruterki, która miała o wiele gorsze przygotowanie oraz wiedzę od innych kandydatów. Z miejsca jej poprzedniego zatrudnienia klient uzyskał informację, że nigdy nie zajmowała stanowiska samodzielnej księgowej, ale przez wiele lat była tylko osobą wprowadzającą dokumenty i nie przejawiała zainteresowania, aby podnieść swoje kompetencje. Podczas rozmowy klienta z tą pracownicą wyszło na jaw, że nie wypełniła testów rekrutacyjnych przygotowanych specjalnie do tej rekrutacji. Nie wiedziała nawet, że takie są konieczne. Była przekonana, że pracę dostała z polecenia swojej koleżanki (mojej pracownicy), za co odwdzięczyła się jej gratyfikacją finansową. W trakcie rekrutacji nie ukrywała swojego dotychczasowego zatrudnienia. Była bowiem przekonana, że poszukiwany jest pracownik do przyuczenia. Klient żąda, abym pokryła mu wszelkie koszty błędów popełnionych przez nową pracownicę. Stracił ewidentnie zaufanie do naszej firmy i oczekuje pokrycia kosztów ponownej rekrutacji. Czy ma szansę wygrać ze mną proces? Nadmieniam, że ta pracownica u mnie już nie pracuje od dawna, jest niewypłacalna i oficjalnie nie posiada żadnego majątku, co jest wynikiem bankructwa prowadzonej przez nią działalności gospodarczej.
RADA
Trudno odnieść się do roszczenia o naprawę błędów popełnionych przez zrekrutowanego pracownika bez bardzo szczegółowej analizy wszelkich okoliczności faktycznych i rodzaju popełnionych błędów. Natomiast roszczenie o zwrot kosztów nowej rekrutacji jest zasadne w przedstawionym stanie faktycznym, jeśli umowa o świadczenie tej usługi nie zawiera odmiennych postanowień. Szczegóły - w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Umowa o świadczenie usług rekrutacji najczęściej jest formułowana jako zobowiązanie starannego działania. Nawet, gdy zapłata następuje za sam efekt końcowy rekrutacji, tj. znalezienie kandydata, który spełnia wymagania pracodawcy i jest gotowy zawrzeć umowę o pracę, to rekruter nie ponosi odpowiedzialności za to, jak zatrudniony kandydat będzie wykonywał pracę. Przedsiębiorca świadczący usługi rekrutacyjne zobowiązany jest do zachowania należytej staranność przy poszukiwaniu odpowiedniego kandydata. W przedmiotowej sytuacji z pewnością pracownica biura rachunkowego nie zachowała należytej staranności. Wytypowała do zatrudnienia swoją znajomą, która nie wypełniła testów kompetencji oraz ewidentnie nie posiadała kwalifikacji do objęcia stanowiska samodzielnej księgowej. Nie została zatem spełniona przesłanka starannego działania.
Przedsiębiorca odpowiedzialny jest zarówno za własne działanie, jak i zaniechanie za działania i zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonuje (w tym również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza). Niewątpliwie pracodawca ponosi pełną odpowiedzialność za to, jak w jego imieniu zobowiązanie zostało wykonane przez jego pracownika.
Jeśli umowa o świadczenie usługi rekrutacyjnej nie zawiera ograniczeń w zakresie odpowiedzialności biura rachunkowego, to roszczenie o zwrot kosztów ponownej rekrutacji, ale wykonanej już przez inną firmą, wydaje się uzasadnione. Co prawda można byłoby rozważać, czy klient w pierwszej kolejności nie powinien żądać bezpłatnej ponownej rekrutacji przez biuro rachunkowe. W przedmiotowej sprawie uzasadniona jest jednak utrata zaufania do biura rachunkowego z powodu rażącego nienależytego wykonania umowy, co przemawiałoby za tym, że klient ma prawo wybrać innego rekrutera. Należy pamiętać, że oprócz kosztów usługi rekrutacyjnej przedsiębiorca ten zapewne poniósł także pewnego rodzaju nakład na wdrożenie nowej osoby do pracy. Nakład ten z reguły trudno jest wykazać, ale fakt ten dodatkowo przemawia za tym, by przyznać mu prawo to korzystania z innej firmy rekrutacyjnej niż biuro rachunkowe, do którego stracił zaufanie. Oczywiście zwrot wynagrodzenia firmy rekrutacyjnej nie może obejmować kwoty, która byłaby ewidentnie zawyżona i przekraczała przeciętne ceny rynkowe.
Zarówno obowiązkowe, jak i nadwyżkowe ubezpieczenia OC biur rachunkowych nie obejmują swoim zakresem szkody spowodowanej wadliwym przeprowadzeniem usługi rekrutacyjnej przez biuro rachunkowe. Wobec tego ubezpieczyciel nie wypłaciłby odszkodowania w takiej sprawie.
Marcin Szabłowski
adwokat
Podstawa prawna
art. 471, art. 474 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1933
art. 120 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465