Pracownicy niewykorzystujący urlopu wypoczynkowego w terminie, tj. w roku, za który przysługuje, generują tzw. zaległy urlop. Ten powinien być wykorzystany do 30 września następnego roku. A to oznacza, że niewykorzystany urlop za 2023 r. należy wykorzystać do 30 września 2024 r. Jeżeli pracownik rozpocznie wykorzystywanie zaległego urlopu 30 września 2024 r., warunek udzielenia zaległego urlopu zostanie spełniony.
Przepisy Kodeksu pracy określają zasady wykorzystywania urlopów wypoczynkowych przez pracowników (w tym urlopów niewykorzystanych w roku poprzednim tzw. urlopów zaległych). Zgodnie bowiem z art. 168 Kodeksu pracy (dalej jako K.p.) niewykorzystany urlop powinien zostać udzielony najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego.
Przykład
Pracownik w 2023 r. nie wykorzystał 10 dni przysługującego mu za ten rok urlopu wypoczynkowego . Dlatego w 2024 r. ma do wykorzystania 10 dni urlopu zaległego i 26 dni z tego roku. Pracownik pracuje w podstawowym systemie czasu pracy od poniedziałku do piątku. Do 30 września br. wykorzystał 5 dni zaległego urlopu. Kolejne 5 dni zamierza wykorzystać od 30 września do 4 października 2024 r. W ten sposób warunek udzielenia zaległego urlopu zostanie spełniony.
Wskazany wcześniej termin nie dotyczy zaległego urlopu na żądanie (wyjątek zawarty w art. 168 K.p.). Urlop ten w kolejnym roku staje się "zwykłym" urlopem, co oznacza, że pracownik musi ustalić z pracodawcą termin jego wykorzystania. Pracownik tej części urlopu nie może (tak jak w przypadku urlopu na żądanie) wykorzystać w terminie przez siebie wskazanym (bez uzgodnienia z pracodawcą). W tym przypadku niewykorzystany urlop na żądanie może być wykorzystany do końca roku kalendarzowego (pismo GIP nr GPP-110-4560-170/08/PE).
Przykład
Pracownik w 2023 r. nie korzystał z urlopu na żądanie i nie wykorzystał 12 dni łącznie przysługującego mu urlopu za ten rok. A zatem 8 dni musi wykorzystać do 30 września 2024 r., natomiast 4 dni, zgodnie ze stanowiskiem PIP, może wykorzystać do końca 2024 r.
Jeżeli wykorzystanie zaległego urlopu nie jest możliwe w ustawowym terminie, np. z powodu nieobecności pracownika spowodowanej chorobą czy urlopem macierzyńskim, pracodawca nie poniesie żadnych sankcji za nieudzielenie pracownikowi w terminie urlopu zaległego.
W przypadku gdy pracodawca m.in. nie udzieli pracownikowi zaległego urlopu wypoczynkowego w ustawowym terminie, tj. do 30 września, może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł.
Podstawa prawna
art. 1672, art. 168, art. 282 § 1 pkt 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465; ost.zm. Dz. U. z 2024 r. poz. 878
Agata Pinzuł
specjalista ds. ubezpieczeń i prawa pracy, redaktor "MONITORA księgowego", były wieloletni pracownik ZUS