Podatek od nieruchomości. MF poprawiło projekt

Nie będzie już wątpliwości, że opodatkowane są tylko części budowlane farm fotowoltaicznych i magazynów energii, a także że nie ma daniny od obiektów małej architektury, takich jak przydrożne kapliczki czy krzyże.

Ministerstwo Finansów ugięło się pod ostrzałem krytyki, jaka pojawiła się tuż po ukazaniu się w pierwotnej wersji projektu nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. W drugiej, opublikowanej właśnie wersji uwzględniło postulaty podatkowych ekspertów oraz przedstawicieli wielu branż, a zwłaszcza fotowoltaicznej i telekomunikacyjnej. W rezultacie wprowadziło poprawki m.in. w definicjach budowli i budynku.

Eksperci nie mają wątpliwości, że nowa wersja projektu jest zdecydowanie lepsza niż poprzednia. Ale nie poprawia sytuacji części przedsiębiorców, np. dla właścicieli silosów, elewatorów czy zbiorników. Zapłacą oni daninę według wyższej stawki właściwej dla budowli.

Nadal też projekt budzi pytania, np. o to, co w praktyce będzie urządzeniem budowlanym (które będzie opodatkowane jako budowla).

Od kiedy

Przedsiębiorców powinno natomiast ucieszyć to, że deklarację na podatek od nieruchomości za 2025 r. mogliby oni złożyć do 31 marca przyszłego roku. W tym celu do końca stycznia 2025 r. musieliby złożyć w urzędzie skarbowym specjalne powiadomienie - wynika z nowej wersji projektu.

Nie zmieni się jedno - data wejścia w życie projektowanej nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Musi to nastąpić 1 stycznia 2025 r., bo z końcem 2024 r. wygasną dwa przepisy tej ustawy: jeden dotyczący definicji budynku (co odnosi się również do garaży), drugi - zawierający definicję budowli (tj. art. 1a ust. 1 pkt 1 i pkt 2).

To skutek dwóch wyroków Trybunału Konstytucyjnego: z 4 lipca 2023 r. (sygn. SK 14/21) i z 18 października 2023 r. (SK 23/19). Pierwszy z nich wymusił konieczność wprowadzenia nowej definicji budowli - takiej, która nie odwoływałaby się już do przepisów prawa budowlanego. W drugim wyroku TK uznał za konieczne jednolite opodatkowanie garaży wielostanowiskowych - według niższej stawki właściwej dla budynków mieszkalnych.

Budowla i budynek

Krytyka, która pojawiła się w trakcie publicznego konsultowania pierwszej wersji projektu, skłoniła Ministerstwo Finansów do korekty zaproponowanych definicji budynku i budowli. Przede wszystkim wprowadzony ma zostać jednoznaczny podział między budynkiem a budowlą. W przepisach zostanie zapisane, że budowlą jest obiekt niebędący budynkiem.

- Autorzy projektu wprowadzają jednak istotny wyjątek. Dotyczy on obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, występujące w kawałkach albo w postaci ciekłej lub gazowej, a którego podstawowym parametrem technicznym, wyznaczającym jego funkcję, jest pojemność - zwraca uwagę Adam Hellwig, doradca podatkowy, adwokat, partner w Paczuski Taudul Doradcy Podatkowi. Wyjaśnia, że chodzi tu o silosy "budynkowe", czyli elewatory. Gdyby nie ten wyjątek, to spełniałyby one definicję budynku.

Ekspert podkreśla, że w ten sposób zostanie wprowadzone do przepisów to, co wynikało do tej pory z niekorzystnych dla podatników orzeczeń sądów administracyjnych. Chodzi zwłaszcza o uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 września 2021 r. (III FPS 1/21). Wynikało z niej, że w stosunku do obiektów, takich jak zbiorniki, których podstawowym parametrem jest przestrzeń lub kubatura, a nie powierzchnia użytkowa, uzasadnione może być traktowanie ich na potrzeby podatku od nieruchomości jako budowli.

- Chociaż nowe przepisy można uznać za racjonalne w tym sensie, że regulują bardziej jednoznacznie opodatkowanie tego typu obiektów i sankcjonują praktykę orzeczniczą, to jednak tego typu wyjątki zaburzają spójność przepisów podatkowych - uważa Adam Hellwig.

Wzniesione, a nie wykonane

W obu definicjach budynku i budowli nie będzie już mowy o "wykonaniu" z wyrobów budowlanych. Tak było w pierwotnym projekcie, teraz resort finansów zamienił to sformułowanie na "wzniesione w wyniku robót budowlanych".

- Wykonanie z materiałów budowlanych było pojęciem bardzo szerokim i podatnicy podnosili uzasadnione obawy, że taka przesłanka pozwoli na objęcie podatkiem różnego rodzaju w pełni prefabrykowanych urządzeń - mówi dr Adam Kałążny z Deloitte (patrz: komentarz w ramce).

Wbrew natomiast wcześniejszym zapowiedziom nie wprowadzono do nowej wersji projektu jednoznacznego zastrzeżenia, że chodzi o "wykonanie w wyniku robót budowlanych w rozumieniu ustawy - Prawo budowlane".

Całość techniczno -użytkowa

Ministerstwo Finansów usunęło z definicji budowli zaproponowany wcześniej warunek "całości techniczno-użytkowej". Wymóg ten budził powszechną krytykę.

Zarazem jednak wprowadzono nowość - jako budowle opodatkowane będą również urządzenia budowlane. Chodzi tu o przyłącza oraz urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także inne urządzenia techniczne, związane z budynkiem lub budowlą, "bezpośrednio zapewniające możliwość ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem".

Trwałe związanie z gruntem

Zmiana dotyczy też definicji "trwałego związania z gruntem", choć nie jest ona taka, na jaką liczono. Nie został uwzględniony postulat, aby skorzystać z definicji, którą nakreślił Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 29 września 2021 r. (III FPS 1/21). Sąd kasacyjny stwierdził wówczas, że jeśli obiekt ma być trwale związany z gruntem, to musi on być przytwierdzony do fundamentu tak, aby przeniesienie go prowadziło do uszkodzenia tego obiektu albo było związane z wykonaniem prac ziemnych.

Natomiast w nowej wersji projektu doprecyzowano, że trwałe powiązanie obiektu z gruntem ma zapewnić obiektowi stabilność i "możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka mogącym go zniszczyć, spowodować przemieszczenie lub przesunięcie się na inne miejsce" (dodawany art. 1a ust. 1 pkt 2c ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

Kontenery i hale namiotowe

W załączniku do ustawy jako budowle nadal będą wymienione "obiekty kontenerowe", tak MF zaproponowało to w pierwotnym projekcie nowelizacji. W uzasadnieniu resort wyjaśnia, że kontenery będą opodatkowane jako budowle wyłącznie wtedy, gdy będą trwale związane z gruntem. A więc te, które nie spełnią tej przesłanki, nie będą uznawane za budowle.

W praktyce jednak - jak zauważają eksperci - każdy kontener będzie opodatkowany, a to ze względu na zaproponowaną, wspomnianą już definicję "trwałego związania z gruntem".

- Trudno wyobrazić sobie obiekt kontenerowy, który nie opiera się siłom przyrody - mówi Adam Kałążny.

Z proponowanego załącznika do ustawy znikły natomiast hale namiotowe. Oznacza to, że będą one opodatkowane wówczas, gdy spełnią definicję budynku. W przeciwnym razie w ogóle nie będzie od nich daniny.

Fotowoltaika

Z nowej wersji projektu jednoznacznie wynika, że opodatkowana będzie tylko część budowlana elektrowni fotowoltaicznych i magazynów energii. Będzie to wynikać wprost z art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

To oznacza, że podatkiem nie będą objęte urządzenia techniczne, takie jak: panele fotowoltaiczne, inwertery czy rozdzielnie.

- Nie powinno więc dojść do obniżenia opłacalności inwestycji w fotowoltaikę - komentuje Adam Hellwig.

Urządzenia techniczne

Z projektowanego załącznika znikły też wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia techniczne. Będą natomiast opodatkowane - jako budowle - urządzenia techniczne oraz wolno stojąca instalacja przemysłowa, ale wyłącznie w zakresie ich części budowlanych (art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. d ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

Sieci telekomunikacyjne

Wskutek postulatów branży telekomunikacyjnej, która naciskała, aby urządzenia i nadajniki nie były opodatkowane, został przeformułowany pkt 12 załącznika do ustawy. Budowlą ma być "podbudowa słupowa dla linii kablowej, fundament, konstrukcja wsporcza, maszt, wieża, szafa i słupek telekomunikacyjny - wchodzące w skład sieci telekomunikacyjnej".

Eksperci nadal jednak nie są pewni ostatecznego rezultatu nowelizacji dla firm z branży telekomunikacyjnej. Powodem tej niepewności jest dodanie do definicji budowli urządzeń budowlanych, o czym była mowa wyżej.

Stadiony

Z nowej wersji projektu jasno wynika, która część stadionu ma być opodatkowana jako budowla, a która jako budynek. Budowlą mają być: płyta boiska, tunel dla zawodników, trybuny (planowany pkt 2 załącznika do ustawy). Natomiast pozostała część stadionu będzie traktowana jako budynek, choć i tu są wątpliwości, bo bywa, że na trybunach nowoczesnych stadionów mieszczą się też biura.

Obiekty małej architektury

Z projektowanych przepisów ma jasno wynikać brak opodatkowania obiektów małej architektury. Z definicji obiektu budowlanego (art. 1a ust. 1 pkt 2a ustawy) będą bowiem wyłączone niewielkie obiekty stanowiące:

• obiekty kultu religijnego: kapliczki, krzyże przydrożne i figury,
• obiekty architektury ogrodowej: posągi i figurki ogrodowe, wodotryski, mostki i pergole, murowane grille, oczka wodne,
• obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki, wiaty na wózki dziecięce i rowery.

Garaże wielostanowiskowe

W nowej wersji projektu zostały doprecyzowane przepisy likwidujące odmienne dziś opodatkowanie miejsc garażowych w budynkach mieszkalnych.

Przypomnijmy, że sama zmiana w opodatkowaniu garaży jest rezultatem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 października 2023 r. (SK 23/19). TK uznał za niekonstytucyjne obecne reguły, które uzależniają stawkę podatku od nieruchomości od wyodrębnienia garażu jako przedmiotu własności. Pierwotna wersja projektu zakładała, że podatek według niższej stawki (takiej jak dla mieszkań) będą płacić właściciele miejsc parkingowych w garażu wielostanowiskowym. Natomiast nowa wersja projektu zakłada niższe opodatkowanie niezależnie od tego, czy garaż jest wielostanowiskowy, czy indywidualny.

Zawsze będzie on opodatkowany niższą stawką, niezależnie od tego, czy jest założona dla niego odrębna księga wieczysta. ©℗

(DGP z 5.09.2024)