Przedsiębiorcy będą mogli korzystać w wakacji składkowych

1 listopada 2024 r. wejdą w życie przepisy ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, które wprowadzają urlop składkowy dla mikroprzedsiębiorców. W ciągu roku przez jeden miesiąc nie będą oni musieli płacić składek na ubezpieczenia społeczne. Składki te zostaną opłacone przez budżet państwa. Za ten okres przedsiębiorcy nie będą musieli zgłaszać zawieszenia działalności.

Osoby prowadzące działalność jednoosobowo oraz zatrudniające nie więcej niż 9 osób (tzw. mikroprzedsiębiorcy) już niebawem będą mogli skorzystać z jednego miesiąca tzw. wakacji składkowych. Wnioski o wakacje składkowe będzie można składać już w listopadzie, a pierwszym miesiącem wakacji składkowych będzie wówczas grudzień.

Kto może skorzystać z wakacji składkowych

Z wakacji składkowych mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy:

• w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku zgłaszali do ubezpieczeń społecznych lub zdrowotnego nie więcej niż 10 ubezpieczonych (tj. przedsiębiorca może mieć zatrudnionych 9 osób i siebie),
• w ostatnich 2 latach prowadzenia działalności nie osiągnęli rocznych przychodów powyżej 2 mln euro,
• w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku oraz w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku do dnia złożenia tego wniosku nie wykonywali działalności na rzecz byłego pracodawcy,
• w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku podlegali ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu tej działalności.

W związku z tym, że zwolnienie z opłacania składek stanowi pomoc de minimis, przedsiębiorca może z tego zwolnienia skorzystać tylko wtedy, gdy dysponuje limitem pomocy de minimis co najmniej w wysokości sumy obowiązujących go we wskazanym miesiącu kalendarzowym składek na ubezpieczenia społeczne podlegających zwolnieniu. 

Na czym polega ulga w opłacaniu składek

Płatnik składek, który zechce skorzystać z wakacji składkowych, za dany miesiąc nie opłaca składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, tj. ubezpieczenie:

• emerytalne, 
• rentowe oraz
• wypadkowe.

Jeżeli przedsiębiorca w miesiącu złożenia wniosku i w miesiącu poprzednim podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, to również na to ubezpieczenie składki nie należy opłacać.

Zwolnieniem objęte są także składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, o ile dany płatnik ma obowiązek je opłacać.

Składki na ubezpieczenia społeczne (obowiązkowe oraz dobrowolna chorobowa) zostaną sfinansowane z budżetu państwa za pośrednictwem ZUS. Będą one naliczone od najniższej podstawy składkowej obowiązującej danego przedsiębiorcę.

Podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia będzie stanowiła najniższa podstawa wymiaru, obowiązująca przedsiębiorcę. Może to być kwota:

• 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2024 r. jest to 4694,40 zł),
• 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (od 1 lipca 2024 r. jest to kwota 1290 zł),
• podstawy wymiaru ustalanej indywidualnie dla danego płatnika w ramach ulgi mały ZUS plus, która nie może być wyższa niż 60% przeciętnego wynagrodzenia i nie może być niższa niż 30% minimalnej płacy.

W okresie wakacji składkowych przedsiębiorca jest zobowiązany do opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne za siebie (a także składek na ubezpieczenia społeczne powyżej najniższej refundowanej podstawy, jeżeli zadeklarował wyższą podstawę składkową) oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz fundusze pozaubezpieczeniowe (FP, FS, FGŚP) za pozostałych ubezpieczonych.

Jakie dokumenty należy złożyć, żeby skorzystać z nowej ulgi

Przedsiębiorcy chcący skorzystać z nowej ulgi w postaci zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za jeden miesiąc w roku, muszą złożyć wniosek w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem. Wniosek ten powinien zawierać:

1. dane płatnika składek (imię i nazwisko, NIP, PESEL albo serię i numer dowodu osobistego lub paszportu), 
2. wskazanie miesiąca kalendarzowego, w którym płatnik składek zamierza skorzystać wakacji składkowych,
3. oświadczenie, że na dzień złożenia wniosku płatnik spełnia warunki do skorzystania z ulgi,
4. zaświadczenie o pomocy de minimis (także w rolnictwie i rybołówstwie), jaką otrzymał w okresie 3 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku, albo oświadczenie o wysokości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie,
5. informacje niezbędne do udzielenia pomocy de minimis dotyczące tego przedsiębiorcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz wielkości i przeznaczenia pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikowalnych, na których pokrycie ma być przeznaczona pomoc de minimis.

Wszelkie oświadczenia składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej. A to oznacza, że składający te oświadczenia jest obowiązany do zawarcia w nich klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Wniosek o skorzystanie z wakacji składkowych przedsiębiorca będzie mógł złożyć wyłącznie w formie elektronicznej poprzez np. profil informacyjny PUE ZUS. 

ZUS poinformuje płatnika o przyznaniu ulgi również drogą elektroniczną. Przy czym przyznanie ulgi nie wymaga wydania przez ZUS decyzji administracyjnej. ZUS wyda decyzję, jeżeli wskutek postępowania wyjaśniającego lub kontroli okaże się, że płatnik składek nie nabywa uprawnień do ulgi albo gdy złożony wniosek jest niekompletny.

Czy za miesiąc wakacji składkowych płatnik składa dokumenty rozliczeniowe

Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na wakacje składkowe, to za ten miesiąc będzie obowiązany do złożenia dokumentów rozliczeniowych.

Tabela. Dokumenty rozliczeniowe niezbędne do złożenia w ZUS za miesiąc wakacji składkowych

Przykład

Pan Roman prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w listopadzie 2024 r. złożył wniosek o wakacje składkowe w grudniu 2024 r. Opłaca składki na preferencyjnych warunkach, tj. od podstawy wymiaru w wysokości 30% minimalnej płacy. Za grudzień 2024 r. pan Roman złoży do 20 stycznia 2025 r. deklarację ZUS DRA. Fragment prawidłowo wypełnionej deklaracji ZUS DRA za grudzień 2024 r. przedstawiamy poniżej. 

Agata Pinzuł

specjalista ds. ubezpieczeń społecznych, redaktor "MONITORA księgowego", były wieloletni pracownik ZUS