Kwestia odpowiedzialności karnej za polecanie swoim klientom nierzetelnej firmy prawniczej. Gdyby księgowy polecał klientowi usługi innej firmy, co do których wie, iż są one niskiej jakości i tak naprawdę niewarte swojej ceny, a za takie polecenie otrzymywałby gratyfikację finansową, to jego działanie mogłoby wypełnić znamiona przestępstwa oszustwa. 

Oszustwo jest przestępstwem popełnianym w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. W tym przypadku korzyścią majątkową byłby uzyskany przez księgową procent od kwoty zapłaconej przez klienta za tę usługę. Ten czyn zabroniony polega na umyślnym doprowadzeniu do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Zapłata przez klienta za usługę wątpliwej jakości jest zatem obiektywnie niekorzystnym rozporządzeniem mieniem. Wprowadzenie w błąd polega w tym przypadku na rekomendacji udzielonej przez biuro rachunkowe, że poleca usługi tej firmy, czyli przedstawia ją jako wiarygodnego partnera biznesowego. 

Oczywiście dla przypisania odpowiedzialności karnej należałoby udowodnić księgowemu, że wiedział o tym, iż usługi świadczone są nierzetelnie, a mimo to namawiał klienta, aby z nich skorzystał. Taki dowód nie jest łatwy do przeprowadzenia. Organy ścigania o wiele bardziej zainteresowałyby się księgowym, gdyby ustaliły, że wynagrodzenie za polecenie klienta wydaje się dosyć duże, co mogłoby stanowić podstawę do rozpatrzenia roli księgowego nawet w kategorii współsprawcy oszustwa razem z nierzetelną firmą. 

Oszustwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. 

Kwestia odpowiedzialności cywilnej za polecanie swoim klientom nierzetelnej firmy prawniczej. Podstawą odpowiedzialności mógłby być przepis Kodeksu cywilnego, który stanowi, że ten, kto z winy swojej wyrządza komuś szkodę, odpowiada za jej naprawienie. W przypadku skazania księgowego za oszustwo jego odpowiedzialność cywilna za naprawienie szkody byłaby oczywista, sąd cywilny jest zawsze w takich przypadkach związany skazującym wyrokiem karnym. Jednak dla odpowiedzialności cywilnej nie jest konieczne skazanie. Oprócz odpowiedzialności na zasadzie czynu niedozwolonego, możliwa byłaby także odpowiedzialność za niewłaściwe wykonanie umowy (np. polegającej na tym, że biuro rachunkowe zobowiązuje się wobec swojego klienta, iż wskazana przez nie firma prawnicza będzie świadczyła określoną usługę prawną o odpowiedniej jakości).

Niezależnie od podstawy odpowiedzialności, może się okazać, że szkoda może być o wiele większa niż tylko kwota wynagrodzenia zapłacona za usługę prawną. Jako przykład można byłoby wskazać sytuację, w której klient biura rachunkowego zamierza podjąć określone działanie, jednak nie wie, czy jest zgodne z prawem. Korzysta z usług poleconej firmy prawniczej, ona wydaje opinię twierdzącą, na podstawie której klient podejmuje określone działanie. Po pewnym czasie okazuje, że było ono sprzeczne z prawem i klient został obłożony karą w kwocie kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Marcin Szabłowski

adwokat