PROBLEM
Firma prawnicza zaproponowała mi współpracę, która miałaby polegać na tym, żebym polecała moim klientom ich usługi prawne. W zamian miałabym otrzymać dosyć duży procent od wynagrodzenia zapłaconego przez mojego klienta. Słyszałam kiedyś o takim przypadku, że biuro rachunkowe miało mocne nieprzyjemności z powodu polecenia swojemu klientowi jakichś usług (nie pamiętam dokładnie jakich). Klient groził odpowiedzialnością karną i były przesłuchania na prokuraturze. Co do tej firmy prawniczej mam wątpliwości co do jakości usług, gdyż nie są to raczej ani adwokaci, ani radcowie prawni. Mam wrażenie, że są to raczej osoby, które nie mają ugruntowanej pozycji rynkowej, skoro poszukują klienta, oferując dla biura rachunkowego kilkadziesiąt procent od zapłaty dokonanej przez poleconego klienta. Nie zamierzam z nimi nawiązać współpracy. Pytanie jest czysto teoretyczne, czy, gdybym polecała klientom taką firmę i otrzymywała za takie polecenia gratyfikacje, mogłaby grozić mi jakaś odpowiedzialność karna lub cywilna?
RADA
Przedstawiony bardzo ogólnie stan faktyczny mógłby skutkować potencjalną odpowiedzialnością karną lub cywilną.
UZASADNIENIE
Kwestia odpowiedzialności karnej za polecanie swoim klientom nierzetelnej firmy prawniczej. Gdyby księgowy polecał klientowi usługi innej firmy, co do których wie, iż są one niskiej jakości i tak naprawdę niewarte swojej ceny, a za takie polecenie otrzymywałby gratyfikację finansową, to jego działanie mogłoby wypełnić znamiona przestępstwa oszustwa.
Oszustwo jest przestępstwem popełnianym w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. W tym przypadku korzyścią majątkową byłby uzyskany przez księgową procent od kwoty zapłaconej przez klienta za tę usługę. Ten czyn zabroniony polega na umyślnym doprowadzeniu do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Zapłata przez klienta za usługę wątpliwej jakości jest zatem obiektywnie niekorzystnym rozporządzeniem mieniem. Wprowadzenie w błąd polega w tym przypadku na rekomendacji udzielonej przez biuro rachunkowe, że poleca usługi tej firmy, czyli przedstawia ją jako wiarygodnego partnera biznesowego.
Oczywiście dla przypisania odpowiedzialności karnej należałoby udowodnić księgowemu, że wiedział o tym, iż usługi świadczone są nierzetelnie, a mimo to namawiał klienta, aby z nich skorzystał. Taki dowód nie jest łatwy do przeprowadzenia. Organy ścigania o wiele bardziej zainteresowałyby się księgowym, gdyby ustaliły, że wynagrodzenie za polecenie klienta wydaje się dosyć duże, co mogłoby stanowić podstawę do rozpatrzenia roli księgowego nawet w kategorii współsprawcy oszustwa razem z nierzetelną firmą.
Oszustwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.
Kwestia odpowiedzialności cywilnej za polecanie swoim klientom nierzetelnej firmy prawniczej. Podstawą odpowiedzialności mógłby być przepis Kodeksu cywilnego, który stanowi, że ten, kto z winy swojej wyrządza komuś szkodę, odpowiada za jej naprawienie. W przypadku skazania księgowego za oszustwo jego odpowiedzialność cywilna za naprawienie szkody byłaby oczywista, sąd cywilny jest zawsze w takich przypadkach związany skazującym wyrokiem karnym. Jednak dla odpowiedzialności cywilnej nie jest konieczne skazanie. Oprócz odpowiedzialności na zasadzie czynu niedozwolonego, możliwa byłaby także odpowiedzialność za niewłaściwe wykonanie umowy (np. polegającej na tym, że biuro rachunkowe zobowiązuje się wobec swojego klienta, iż wskazana przez nie firma prawnicza będzie świadczyła określoną usługę prawną o odpowiedniej jakości).
Niezależnie od podstawy odpowiedzialności, może się okazać, że szkoda może być o wiele większa niż tylko kwota wynagrodzenia zapłacona za usługę prawną. Jako przykład można byłoby wskazać sytuację, w której klient biura rachunkowego zamierza podjąć określone działanie, jednak nie wie, czy jest zgodne z prawem. Korzysta z usług poleconej firmy prawniczej, ona wydaje opinię twierdzącą, na podstawie której klient podejmuje określone działanie. Po pewnym czasie okazuje, że było ono sprzeczne z prawem i klient został obłożony karą w kwocie kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Podstawa prawna
art. 391, art. 415, art. 471 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1933
art. 286 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 17
Marcin Szabłowski
adwokat
My i nasi partnerzy (w łącznej liczbie: 876), na podstawie wyrażonej zgody lub uzasadnionego interesu, przetwarzamy dane osobowe, takie jak: adresy IP i unikalne identyfikatory, wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam, reklamy oparte na ograniczonych danych i pomiarach reklam oraz podobne technologie w następujących celach: spersonalizowane reklamy, wybór spersonalizowanych treści, pomiar reklam i treści, badanie odbiorców oraz ulepszanie usług. Wykorzystanie ich pozwala nam zapewnić Państwu maksymalną wygodę przy korzystaniu z naszych serwisów poprzez zapamiętanie Państwa preferencji i ustawień na naszych stronach.
Pliki cookie, identyfikatory urządzeń lub podobne identyfikatory online (np. identyfikatory oparte na logowaniu, identyfikatory przypisywane losowo, identyfikatory sieciowe) w połączeniu z innymi informacjami (takimi jak rodzaj przeglądarki i informacje w niej zawarte, język, rozmiar ekranu, obsługiwane technologie itp.) mogą być przechowywane lub odczytywane na Twoim urządzeniu celem rozpoznania urządzenia za każdym razem, gdy następuje połączenie z aplikacją lub witryną internetową – w celach tutaj przedstawionych.
W dowolnym momencie mają Państwo możliwość samodzielnej zmiany ustawień dotyczących przetwarzanych informacji, a także wyrażenia sprzeciwu odnośnie przetwarzania tych danych lub ich wycofania, które na podstawie uzasadnionego interesu nie wymagają Państwa zgody. Wycofanie zgody nie ma wpływu na zgodność z prawem przetwarzania Państwa danych, którego dokonano na podstawie udzielonej wcześniej zgody.
W celu zmiany ustawień (przycisk "USTAWIENIA ZAAWANSOWANE") lub wycofania zgody (przycisk "WYCOFUJĘ ZGODĘ") na przetwarzanie danych, należy wyświetlić okno z ustawieniami, klikając w link "Zmień ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce strony.
Dalsze korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących prywatności oznacza ich akceptację, co będzie skutkowało zapisywaniem danych osobowych opisanych powyżej na Państwa urządzeniach przez wszystkie serwisy internetowe Spółek Grupy INFOR PL.
Więcej informacji o zamieszczanych plikach cookie, możliwości zmiany ustawień prywatności oraz polityce przetwarzania danych znajdą Państwo w Polityce Prywatności Grupy INFOR PL i Polityce Cookies Grupy INFOR PL