Pracownicy i zleceniobiorcy, za których płatnicy opłacili zaległe składki na ZUS, nie osiągają przychodu opodatkowanego PIT - interpretacja ogólna MF

Pracownicy, zleceniobiorcy, byli pracownicy i byli zleceniobiorcy, za których płatnicy zapłacili zaległe składki na ZUS, w części która powinna być sfinansowana ze środków tych osób, nie osiągają z tego tytułu przychodu opodatkowanego PIT. Płatnicy nie mogą takich składek zaliczyć do kosztów podatkowych. Takie stanowisko zajął MF w interpretacji ogólnej wydanej w tej sprawie.

W interpretacji ogólnej MF stwierdził, że:

Przyjmując zatem argumentację prezentowaną w jednolitej i ugruntowanej linii orzeczniczej sądów, należy uznać, że płatnik składek, dokonując zapłaty zaległych składek sus i składek zdrowotnych, wykonuje ciążący na nim obowiązek publicznoprawny, którego nie może scedować na podatników (pracowników, zleceniobiorców, byłych pracowników lub zleceniobiorców). Stąd też późniejsza zapłata tych składek przez ich płatnika nie może być uznana za świadczenie dokonane "za ubezpieczonych" (za pracowników, zleceniobiorców, byłych pracowników lub zleceniobiorców), gdyż na podstawie odrębnych przepisów) nie są oni zobowiązani do ich zapłaty.

W konsekwencji, prawidłowa wykładnia analizowanych przepisów prowadzi do wniosku, że zapłacenie przez płatnika składek zaległych składek sus oraz składek zdrowotnych dotyczących pracowników, zleceniobiorców, byłych pracowników lub zleceniobiorców nie powoduje po stronie tych podatników powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy PIT. Zapłata przez płatnika składek zaległych składek z ww. tytułów nie stanowi przysporzenia majątkowego zwiększającego majątek podatnika, i jako taka, nie może być uznana za nieodpłatne świadczenie na rzecz podatnika.

Zatem zapłatę przez płatnika składek zaległych składek sus oraz składek zdrowotnych należy uznać za czynność neutralną pod względem podatkowym dla podatnika. Tym samym zapłata ww. składek przez płatnika składek nie kreuje po jego stronie statusu płatnika podatku PIT oraz obowiązku informacyjnego, o którym mowa w art. 42a ustawy PIT.

Jednocześnie MF stwierdził, że zaległe składki zapłacone za pracowników, zleceniobiorców, byłych pracowników i byłych zleceniobiorców, w części która powinna być sfinansowana ze środków tych osób, nie mogą być przez płatników zaliczane do kosztów podatkowych.

MF Konsekwencją przyjęcia, że zapłacenie przez płatnika składek zaległych składek sus dotyczących pracowników, zleceniobiorców, byłych pracowników lub zleceniobiorców nie powoduje po stronie tych podatników powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy PIT, jest to, że koszty poniesione na ich opłacenie, nie mogą po stronie płatnika tych składek, zostać uznane za koszty uzyskania przychodów, w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy PIT, w części w jakiej powinny być one sfinansowane z dochodu podatnika (pracownika, zleceniobiorcy, byłego pracownika lub zleceniobiorcy). Tożsama zasada dotyczyć będzie zapłaconych ze środków płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Analogicznie, przedmiotowy wydatek płatnika składek będącego podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych poniesiony tytułem zapłaty zaległych składek sus lub zaległych składek na ubezpieczenie zdrowotne nie będzie stanowił kosztu uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy CIT, w części, w jakiej składki te powinny być sfinansowane przez pracownika lub zleceniobiorcę, względnie byłego pracownika lub byłego zleceniobiorcę.

Źródło: interpretacja ogólna MF z 30 marca 2023 r. sprawie konsekwencji podatkowych zapłaty przez płatnika zaległych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, sygn. DD3. 8203. 1. 2023, publ. Dz.Urz. MF z 4 kwietnia 2023 r. poz. 42.

Od redakcji:

Organy podatkowe w wydawanych dotychczas interpretacjach indywidualnych twierdziły, że opłacone ze środków płatnika zaległe składki na ubezpieczenia społeczne oraz składka zdrowotna, w części która powinna być sfinansowana ze środków ww. osób, stanowi dla nich przychód opodatkowany PIT. W przypadku:

• pracowników jest to przychód ze stosunku pracy, 
• zleceniobiorców jest to przychód z umowy zlecenia 

- od którego płatnik powinien pobrać zaliczkę na PIT. 

Jeżeli zaległe składki zostały uregulowane za byłych pracowników albo byłych zleceniobiorców, płatnicy musieli wykazać, że pracownik/zleceniobiorca osiągnął przychód w wystawianych dla tych osób informacjach PIT-11 za rok opłacenia zaległych składek. Nie mieli natomiast obowiązku poboru zaliczki na PIT od tego przychodu. Przychód z tego tytułu jako przychód z innych źródeł osoby te rozliczały samodzielnie w składanych za ten rok zeznaniach podatkowych (por. interpretacje indywidualne z 14 września 2021 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.508.2021.3.MS, oraz z 19 marca 2021 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.55.2021.1.ID). 

Ze stanowiskiem organów podatkowych nie zgadzały się sądy administracyjne. W wydawanych wyrokach twierdziły, że:

• płatnik składek, opłacając z własnych środków zaległe składki na ubezpieczenia społeczne i składkę zdrowotną za podatnika, nie dokonuje na jego rzecz żadnego przysporzenia majątkowego,
• zobowiązanym wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu zaległych składek na ubezpieczenia społeczne i składki zdrowotnej jest płatnik składek (w tym pracodawca, zleceniodawca), a nie ubezpieczony (pracownik, zleceniobiorca, były pracownik lub były zleceniobiorca). 

W związku z tym, zdaniem sądów, pracownicy, zleceniobiorcy, byli pracownicy i byli zleceniobiorcy, za których płatnicy zapłacili zaległe składki na ZUS, w części która powinna być sfinansowana ze środków tych osób, nie osiągają z tego tytułu przychodu opodatkowanego PIT (por. wyroki NSA z 5 kwietnia 2019 r., sygn. akt II FSK 1311/17, z 9 marca 2019 r., sygn. akt II FSK 864/17, z 6 sierpnia 2019 r., sygn. akt II FSK 2971/17, z 27 kwietnia 2021 r., sygn. akt II FSK 2810/19, oraz z 28 września 2021 r., sygn. akt II FSK 731/21).

Wydana interpretacja ogólna jest korzystna dla pracowników i zleceniobiorców. Ci z nich, którym płatnicy rozpoznawali przychód z tytułu opłaconych za nich zaległych składek na ZUS, mogą zdecydować się na złożenie korekt zeznań rocznych. Trzeba jednak podkreślić, że prawo to przysługuje tylko podatnikom, których zobowiązanie się nie przedawniło. Płatnicy muszą natomiast pamiętać, że nie mogą takich składek zaliczyć do kosztów. 

Katarzyna Wojciechowska

prawnik, ekspert w zakresie podatków dochodowych, redaktor "MONITORA księgowego"