Jak płacić podatek minimalny - instrukcja
Podatek minimalny obejmuje podmioty, które nie wykazują dochodu lub wykazują go na poziomie minimalnym bez uzasadnionej przyczyny. Podatek minimalny będzie po raz pierwszy rozliczany za rok 2024.
1. Kto płaci podatek minimalny*
| Lp. | Rodzaj podatnika CIT podlegającego pod podatek minimalny | Uwagi |
| 1. | Spółki, które mają siedzibę lub zarząd w Polsce (np. spółki z o.o., spółki akcyjne, proste spółki akcyjne, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne, a także pod pewnymi warunkami spółki jawne, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne) ** | Obowiązek zapłaty podatku minimalnego zależy od osiąganego wyniku podatkowego |
| 2. | Podatkowe grupy kapitałowe (PGK) |
* Jeśli rok podatkowy podatnika rozpoczął się przed 1 stycznia 2024 r., a zakończy po 31 grudnia 2023 r., to stosowanie przepisów o podatku minimalnym zostało zawieszone jeszcze do zakończenia takiego roku podatkowego (art. 38ec ust. 2 ustawy o CIT).
** Odpowiednio podatku minimalnego nie płacą podmioty, które nie mają statusu spółki i funkcjonują w oparciu o tzw. odrębne ustawy (np. spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia czy SPZOZ).
2. Jaki wynik podatkowy zobowiązuje do zapłaty dla podatku minimalnego
| Lp. | Podatek minimalny obciąża podatników: | Uwagi |
| 1. | którzy ponieśli stratę z działalności operacyjnej | Z uwzględnieniem katalogu kosztów i przychodów, które powinny zostać wyłączane przy ustalaniu rentowności (wyniku podatkowego) - zob. pkt 3 instrukcji. |
| 2. | którzy osiągnęli niską rentowność, tj. udział dochodów podatkowych w przychodach podatkowych nie przekroczył 2% |
3. Jakie koszty i przychody powinny zostać wyłączane przy ustalaniu rentowności (wyniku podatkowego)
| Lp. | Obliczając stratę podatkową i dochód podatkowy dla celów podatku minimalnego, nie trzeba uwzględniać: |
| 1. | kosztów z tytułu nabycia, wytworzenia lub ulepszenia środków trwałych (np. odpisy amortyzacyjne) |
| 2. | kosztów z tytułu wykorzystywania środków trwałych na podstawie umowy leasingu, jeżeli odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający (leasing finansowy) |
| 3. | kosztów z tytułu opłat wynikających z umowy leasingu operacyjnego |
| 4. | przychodów oraz kosztów związanych z transakcjami, które objęte są cenami regulowanymi, pod warunkiem że w odniesieniu do tych transakcji podatnik poniósł stratę albo jego "rentowność" nie przekroczyła 2% |
| 5. | przychodów oraz kosztów z tytułu zbycia należności handlowych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej |
| 6. | wzrostu kosztów uzyskania przychodów z tytułu zakupu energii elektrycznej, cieplnej lub gazu przewodowego (przy czym oceny zwiększenia wydatków należy dokonywać w odstępach rocznych) |
| 7. | niektórych zapłaconych podatków i opłat, tj. podatek akcyzowy, podatek od sprzedaży detalicznej, podatek od gier, opłata paliwowa oraz opłata emisyjna |
| 8. | kwoty podatku akcyzowego, który jest ujęty w cenie wyrobów akcyzowych kupowanych i sprzedanych przez podatnika prowadzącego obrót tymi wyrobami |
| 9. | 20% kosztów podatkowych z tytułu wynagrodzeń, składek na ubezpieczenie społeczne oraz wpłat do pracowniczych planów kapitałowych (PPK) |
4. Jakie są zwolnienia od podatku minimalnego
| Lp. | Rodzaj zwolnienia | Uwagi |
| 1 | 2 | 3 |
| 1. | Zwolnienie od podatku minimalnego dla podatników raportujących niską rentowność incydentalnie | Podatku minimalnego nie płacą podatnicy, którzy w jednym z ostatnich trzech lat podatkowych osiągnęli rentowność powyżej wskaźnika 2%. |
| 2. | Zwolnienie od podatku minimalnego dla podatników rozpoczynających działalność* | Zwolnienie działa przez pierwsze 3 lata prowadzenia działalności (podatek minimalny dotyczy podatników CIT najwcześniej w 4 roku prowadzenia działalności). |
| 3. | Zwolnienie od podatku minimalnego dla podatników raportujących spadek przychodów | Wyłączenie obejmuje podatników CIT, którzy osiągnęli w danym roku przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do poprzedniego roku. Oznacza to, że samo uzyskanie niższego dochodu lub poniesienie straty nie zawsze będzie skutkowało koniecznością zapłaty podatku minimalnego. Dla pełnej oceny konieczne będzie jeszcze zestawienie przychodów z poprzednim rokiem. Jeśli w wyniku porównania rok do roku przychodów ustalimy ich spadek o co najmniej 30%, to podatek minimalny zasadniczo nie wystąpi. |
| 4. | Zwolnienie od podatku minimalnego dla podatników o prostej strukturze właścicielskiej | Zwolnienie obejmuje podmioty funkcjonującym w prostej strukturze organizacyjno-prawnej, bez rozbudowanych powiązań. Są to spółki, których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne. Zwolnieniem jest objęta jedynie spółka, która dodatkowo nie posiada: ● bezpośrednio lub pośrednio więcej niż 5%: (1) udziałów/akcji w kapitale innej spółki lub (2) ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną, ● innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym. |
| 5. | Zwolnienie od podatku minimalnego dla grupy podatników | Wyłączenie może dotyczyć grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna spółka posiada bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 75% udział w kapitale zakładowym, kapitale akcyjnym lub udziale kapitałowym pozostałych spółek wchodzących w skład tej grupy. O składzie grupy należy poinformować urząd skarbowy. Aby powyższe wyłączenie miało zastosowanie, zasadniczo muszą zostać spełnione następujące warunki: ● rok podatkowy spółek musi obejmować ten sam okres oraz ● obliczony za rok podatkowy udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach musi być większy niż 2%. |
| 6. | Zwolnienie od podatku minimalnego dla podatników stosujących ceny regulowane | Wyłączenie dotyczy przedsiębiorców, dla których większość przychodów osiągniętych w danym roku wynika z transakcji objętych cenami regulowanymi. |
| 7. | Zwolnienie od podatku minimalnego dla podatników działających w niektórych branżach | Zwolnieniem od podatku minimalnego są objęte: ● spółki prowadzące gospodarkę komunalną (czyli zasadniczo spółki z udziałem jednostek samorządu terytorialnego świadczące usługi publiczne), ● przedsiębiorstwa górnicze otrzymujące pomoc publiczną na podstawie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, ● przedsiębiorstwa finansowe w rozumieniu ustawy CIT (np. instytucje kredytowe, SKOK-i, firmy inwestycyjne, niektóre fundusze), ● instytucje finansowe, które świadczą usługi polegające na odpłatnym nabywaniu od wierzyciela wierzytelności powstałych w wyniku zawarcia umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług pomiędzy tym wierzycielem a dłużnikiem (branża faktoringowa). |
| 8. | Zwolnienie od podatku minimalnego dla podatników, którzy osiągnęli w danym roku w większości przychody z określonych obszarów działalności | Do podmiotów zwolnionych od podatku minimalnego należą podatnicy, którzy osiągnęli w danym roku w większości przychody z następujących obszarów działalności: ● eksploatacji w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych, ● wydobywania kopalin wskazanych w ustawie Prawo geologiczne i górnicze, w przypadku gdy ceny zależą bezpośrednio lub pośrednio od notowań na światowych rynkach, ● leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej. |
| 9. | Zwolnienia podmiotowe z podatku minimalnego dla małych podatników CIT | Mały podatnik CIT w 2024 r. to podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (uwzględniając kwotę należnego podatku) w 2023 r. nie przekroczyła 9 218 000 zł. |
| 10. | Zwolnienia podmiotowe z podatku minimalnego dla postawionych w stan upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym | Celem podatku minimalnego jest opodatkowanie podmiotów, które nie generują dochodu lub osiągają go na minimalnym poziomie bez uzasadnionej przyczyny. Pobieranie podatku minimalnego od wymienionej grupy podatników stałoby w sprzeczności z tymi celami. |
| 11. | Zwolnienia podmiotowe z podatku podatników będący stroną umowy o współdziałanie | Umowa o współdziałanie służy zapewnieniu przestrzegania przez podatnika przepisów prawa podatkowego w warunkach przejrzystości podejmowanych działań oraz wzajemnego zaufania i zrozumienia między organem podatkowym a podatnikiem, przy uwzględnieniu charakteru prowadzonej przez podatnika działalności (zob. art. 20s Ordynacji podatkowej). |
* Jako podatnik rozpoczynający działalność nie są traktowane podmioty utworzone w wyniku operacji restrukturyzacyjnych.
5. Jak obliczyć podatek minimalny - krok po kroku
| Krok 1. | ustalamy podstawę opodatkowania w oparciu o jedną z metod: ● klasyczną - zob. tabelę w pkt 5.1 albo ● uproszczoną - zob. tabelę w pkt 5.2 |
| Krok 2. | od skalkulowanej podstawy opodatkowania odejmujemy kwoty pomniejszeń (o ile wystąpią) - zob. tabelę w pkt 5.3 |
| Krok 3. | uzyskaną różnicę mnożymy przez stawkę podatku minimalnego, czyli 10% |
5.1. Klasyczna metoda obliczenia podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym
| Lp. | Podstawę opodatkowania podatkiem minimalnym stanowi suma: |
| 1. | kwoty odpowiadającej 1,5% wartości przychodów podatkowych z działalności operacyjnej osiągniętych w danym roku (innej niż z zysków kapitałowych) |
| 2. | kosztów finansowania dłużnego poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych w wysokości przekraczającej 30% podatkowej EBITDA |
| 3. | kosztów nabycia niektórych usług i praw niematerialnych w wysokości przekraczającej 3 000 000 zł + 5% EBITDA* |
* Do podstawy opodatkowania trzeba będzie zasadniczo włączyć część kosztów (powyżej limitu, o którym mowa powyżej) z tytułu:
● nabycia usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,
● nabycia wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości takich jak np. prawa autorskie, licencje, know-how,
● przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek, innych niż udzielonych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w tym w ramach zobowiązań wynikających z pochodnych instrumentów finansowych oraz świadczeń o podobnym charakterze.
5.2. Uproszczona metoda obliczenia podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym
| Lp. | Określanie podstawy opodatkowania przy wyborze metody uproszczonej | |
| 1. | Podstawa opodatkowania | 3% wartości przychodów z działalności operacyjnej (przychody podatkowe inne niż przychód z zysków kapitałowych) osiągniętych przez podatnika w danym roku. |
| 2. | Warunek skorzystania z metody uproszczonej | Poinformowanie organu podatkowego w zeznaniu CIT składanym za rok podatkowy, w którym skorzystano z takiego uproszczenia. |
5.3. Zmniejszenie skalkulowanej podstawy opodatkowania o kwoty pomniejszeń
| Lp. | Podstawa opodatkowania wyliczona w oparciu o metodę klasyczną lub uproszczoną może zostać pomniejszona o: |
| 1. | odliczenia zmniejszające podstawę opodatkowania, tj. darowizny i ulgi z wyłączeniem tzw. ulgi na złe długi (przy czym jeśli podatnik dokonał odliczeń, a następnie otrzymał zwrot odliczonych kwot, zobowiązany będzie do ich doliczenia w zeznaniu składanym za rok, w którym zwrot otrzymał) |
| 2. | przychody uwzględniane przy obliczaniu dochodu zwolnionego przy działalności prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (SSE) czy w ramach Polskiej Strefy Inwestycji (PSI) |
| 3. | przychody, które zostały wyłączone przy obliczaniu straty podatkowej oraz udziału dochodów w przychodach dla celów podatku minimalnego |
6. Jak płacić i odprowadzać podatek minimalny
| Miejsce wykazania podatku minimalnego: | kwota, podstawa opodatkowania i pomniejszeń wykazywane są w zeznaniu rocznym (CIT-8 w przypadku spółek albo CIT-8AB w przypadku PGK) |
| Zasady zapłaty podatku minimalnego: | ● termin zapłaty podatku minimalnego z rok podatkowy upływa w terminie złożenia zeznania, ● w trakcie roku podatkowego nie ma obowiązku obliczania i zapłaty zaliczek na ten podatek |
7. Podatek minimalny - krok po kroku
Jeżeli może dotyczyć cię podatek minimalny:
| Krok 1. | sprawdź, czy jesteś podatnikiem objętym zakresem podatku minimalnego (zob. pkt 1 instrukcji) |
| Krok 2. | sprawdź, czy twój wynik podatkowy zobowiązuje do zapłaty podatku minimalnego (zob. pkt 2 i 3 instrukcji) |
| Krok 3. | sprawdź, czy nie jesteś objęty zwolnieniem od podatku minimalnego (zob. pkt 4 instrukcji) |
| Krok 4. | oblicz podatek minimalny (zob. pkt 5 instrukcji) |
| Krok 5. | wykaż kwotę podatku minimalnego, podstawy opodatkowania i pomniejszeń w zeznaniu rocznym (CIT-8 w przypadku spółek albo CIT-8AB w przypadku PGK) |
| Krok 6. | zapłać podatek minimalny w terminie złożenia zeznania |
Podstawa prawna
Podstawa prawna: art.24ca, art. 38ec ust. 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 2805; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 232
