Jak stosować ulgę na ekspansję - na podstawie projektu objaśnień MF

Ministerstwo Finansów udostępniło do konsultacji projekt objaśnień dotyczących stosowania ulgi na ekspansję (nazywanej także ulgą prowzrostową). Niestety dla podatników z projektu wynika, że fiskus utrudni im korzystanie z tej ulgi. Z projektem i ostateczną wersją objaśnień powinni zapoznać się wszyscy podatnicy CIT i PIT korzystający lub mający zamiar skorzystania z tej ulgi. Powinni to zrobić jeszcze zanim podejmą decyzję o zastosowaniu tej ulgi przy okazji rozliczenia podatkowego 2023 r. Pomoże to uniknąć sporów z fiskusem. Przedstawiamy najważniejsze wnioski płynące z projektu objaśnień.

Czym jest ulga na ekspansję

Ulga na ekspansję (dalej: ulga) pozwala na podwójne podatkowe rozliczenie określonych wydatków podatnika (raz przez zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów, a drugi raz poprzez odliczenie od podstawy opodatkowania). Obejmuje wydatki poniesione w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów do wysokości dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym z pozarolniczej działalności gospodarczej, nie więcej jednak niż 1 000 000 zł w roku podatkowym.

Kto ma prawo do ulgi

W projekcie podkreślono, że z ulgi mogą korzystać jedynie wytwórcy produktów. Nie przysługuje zatem usługodawcom ani handlowcom. MF podtrzymuje tu stanowisko zajmowane w dotychczas wydawanych interpretacjach podatkowych i w wyrokach wojewódzkich sądów administracyjnych.

Od redakcji: Jak tłumaczy MF, możliwości korzystania z ulgi na ekspansję pozbawieni są również podatnicy, którzy w ramach prowadzonego przedsiębiorstwa wytwarzają określone towary, jednak dokonują tego, działając na zlecenie innego podmiotu, a produkcja odbywa się według określonego przez zamawiającego wzoru. W projekcie objaśnień zajęto stanowisko, że podatnik nie będzie uprawniony do skorzystania z ulgi na ekspansję w odniesieniu do produktów, których proces produkcji odbył się zasadniczo poza przedsiębiorstwem podatnika w związku z powierzeniem poszczególnych etapów produkcji swym kontrahentom. Zapis ten może nastręczać wątpliwości, czy nie wyklucza z grona uprawnionych do ulgi podatników, którzy niejako jedynie montują swoje wyroby i oznaczają je swoją marką. W przypadku takich podatników korzystanie z ulgi będzie związane z podatkowym ryzykiem.

Jak oceniać spełnianie warunków korzystania z ulgi

Celem wydania objaśnień było m.in. wyjaśnienie wątpliwości dotyczących tego, kto spełnia warunki uprawniające do korzystania z ulgi. W projekcie objaśnień MF rozstrzyga, że:

• prawo do ulgi ma podatnik, u którego wzrost przychodów w stosunku do roku poprzedzającego skorzystanie z ulgi nastąpi w którymkolwiek z dwóch lat podatkowych (czyli w roku poniesienia kosztów lub roku kolejnym). Nie ma konieczności, by wzrost przychodów nastąpił w każdym z tych dwóch lat podatkowych,

• dla celów weryfikacji, czy podatnik spełnił warunek wzrostu przychodów, należy brać pod uwagę wyłącznie przychody ze sprzedaży (do podmiotów niepowiązanych) będących rzeczami towarów wytworzonych przez podatnika. Nie należy tu uwzględniać przychodów podatnika z prowadzonej działalności usługowej,

• weryfikacja spełnienia przesłanki wzrostu przychodów powinna dokonywać się wyłącznie w oparciu o przychód osiągnięty przez podatnika ze sprzedaży wytworzonych w zakresie prowadzonej działalności produktów, których dotyczą koszty kwalifikowane.

Od redakcji: Stanowisko MF oznacza, że korzystający z ulgi powinni prowadzić ewidencję, z której będzie wynikać, że poniesione koszty doprowadziły do zwiększenia przychodów ze sprzedaży konkretnych produktów, a nie do zwiększenia przychodów ogółem. Przy tym w ewidencji należy wydzielić sprzedaż produktów objętych ulgą do podmiotów niepowiązanych.

Jakie koszty uprawniają do skorzystania z ulgi

W projekcie objaśnień zajęto stanowisko, że kosztami uprawniającymi do skorzystania z ulgi na ekspansję są jedynie wydatki wyraźnie wskazane przez ustawodawcę w art. 18eb ust. 7 updop oraz art. 26gb ust. 7 updof.

Od redakcji: Stanowisko zajęte w projekcie objaśnień oznacza w praktyce, że podatnicy nie odliczą w ramach ulgi np. kosztów wynagrodzeń pracowników reprezentujących podatnika na targach. Wydatków na wynagrodzenia nie można kwalifikować jako kosztów uczestnictwa w targach. Dodatkowo MF wyjaśnia, że skoro w przepisach dotyczących ulgi użyto terminu "pracownik", to przedsiębiorca nie może odliczyć wydatków dotyczących osób np. współpracujących z firmą na postawie umowy zlecenie czy o dzieło. Zakaz dotyczy też menedżerów pełniących swoje obowiązki na podstawie powołania. Co więcej, w przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę ulga przysługuje jedynie na zakup biletów lotniczych, koszty zakwaterowania i wyżywienia. 

Jak odliczać koszty dotyczące produktów objętych zakresem ulgi oraz produktów niekorzystających z preferencji

Projekt objaśnień odniósł się do sytuacji, w których wydatek mieszczący się pojęciowo w katalogu kosztów kwalifikowanych został poniesiony zarówno w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów wytworzonych przez podatnika, a co za tym idzie, objęty jest zakresem zastosowania ulgi na ekspansję, jak również innych towarów, np. niewytworzonych tylko odsprzedawanych pod własną marką, a więc niekwalifikujących się do powtórnego odliczenia od podstawy opodatkowania. MF wskazał, że w przypadku uzyskiwania przychodów ze sprzedaży rożnych produktów podatnik będzie uprawniony jedynie do odliczenia takiej części swoich, która dotyczy produktów w rozumieniu art. 18eb ust. 4 updop oraz art. 26gb ust. 4 updof.

Od redakcji: Przykładem sytuacji, o której mowa w objaśnieniach, jest przypadek podatnika, który w celach marketingowych uruchomił stronę internetową służącą reklamowaniu zarówno produktów samodzielne wytworzonych przez niego, jak i innych towarów, nieobjętych zakresem zastosowania ulgi na ekspansję. W celu określenia tych wartości taki podatnik powinien ustalić, w jakiej proporcji ma się ogół poniesionych przez niego wydatków do kosztów kwalifikowanych dotyczących produktów, które korzystają z preferencyjnego traktowania w ramach ulgi.

Jakie będą skutki zastosowania się do objaśnień

Interpretacja przepisów dokonana w objaśnieniach jest wiążąca dla administracji skarbowej. Zgodnie z art. 14n § 4 Ordynacji podatkowej zastosowanie się przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym do objaśnień podatkowych powoduje objęcie go ochroną przewidzianą w art. 14k-14m tej ustawy. Oznacza to, że podatnik, który zastosował się do objaśnień, nie poniesie negatywnych konsekwencji podatkowych, w przypadku gdy jego rozliczenia - zgodne z objaśnieniami - okażą się nieprawidłowe. Podatnik, który postępował zgodnie z objaśnieniami, nie zapłaci zaległego podatku, a ponadto nie wszczyna się wobec niego postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenie skarbowe, a postępowanie wszczęte w tych sprawach umarza się oraz nie nalicza się odsetek.

Sławomir Biliński 

prawnik, redaktor "MONITORA księgowego", ekspert podatkowy, autor licznych publikacji z prawa podatkowego i gospodarczego