PROBLEM

RADA

Nie, podatnik powinien sponsorowi wystawić "zwykłą" fakturę za usługę reklamową. Jeżeli podatnik zawarł umowę sponsoringu, to absolutnie nie powinien dokumentować otrzymania świadczenia od kontrahenta za pomocą faktury wewnętrznej. Szczegóły - w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Od dłuższego czasu coraz większą popularność zdobywa instytucja sponsoringu. Co ciekawe, w żadnym z przepisów polskiego prawa cywilnego czy też innej gałęzi prawa nie odnajdziemy definicji sponsoringu. Sponsoring funkcjonuje jako umowa nienazwana, czyli w oparciu o zasadę swobody kontraktowej. Według zasady swobody kontraktowej uczestnicy stosunków cywilnoprawnych mogą ułożyć je według swego uznania, byleby ich treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

W praktyce sponsoring jest najczęściej definiowany jako umowa, w której sponsor zobowiązuje się do wykonania świadczenia na rzecz sponsorowanego. Natomiast sponsorowany, w zamian za świadczenie sponsora, zobowiązuje się do reklamowania, promowania sponsora lub jego produktów (odpowiednio towarów lub usług) lub do informowania o samym sponsoringu i sponsorze.

Rozliczenie i dokumentowanie sponsoringu przez sponsorowanego

Sponsoring jest czynnością odpłatną. W zamian za świadczenie sponsora (tu kupony) sponsorowany zobowiązuje się do wykonania usługi reklamowej. I to właśnie wzajemny, odpłatny charakter umowy sponsoringu jest tym, co w sposób najbardziej istotny odróżnia umowę sponsoringu od darowizny. Darowiznę Czytelnik (sponsorowany) musiałby udokumentować fakturą wewnętrzną (art. 106 ust. 7 ustawy o VAT). Natomiast usługi (reklamowej) realizowanej dla sponsora na podstawie zawartej umowy sponsoringu Czytelnik nie może i nie powinien dokumentować fakturą wewnętrzną.

Dla sponsoringu typowe jest to, że sponsorowany wykonuje na rzecz sponsora świadczenie reklamowe. Sponsorowany, który jest czynnym podatnikiem VAT, jest więc zobowiązany do opodatkowania VAT czynności, jaką wykonuje na rzecz sponsora - czyli usługi reklamowej. W tym celu sponsorowany powinien wystawić sponsorowi "zwykłą" fakturę VAT, dokumentując świadczoną przez siebie usługę reklamową.

Podstawą opodatkowania usługi reklamowej świadczonej przez sponsorowanego jest jej wartość ustalona w umowie sponsoringu. Jeżeli wartość świadczenia wykonywanego przez sponsorowanego wyrażona jest w cenie brutto, to przy obliczaniu kwoty netto wartość tę należy pomniejszyć o zawarty w niej VAT.

PRZYKŁAD

Z umowy sponsoringu wynika, że wartość usług wykonywanych przez sponsorowanego na rzecz sponsora wynosi 10 000 zł (brutto). Podatek należny wyniesie zatem: 10 000 zł × 22/122 = 1803,28 zł. Sponsorowany wystawia sponsorowi fakturę, ujmuje VAT należny w deklaracji i odprowadza do urzędu skarbowego.

Warto odwołać się do wyroku NSA z 20 lutego 2002 r., sygn. akt I SA/Ka 1713/00 (Biuletyn Skarbowy 2003, nr 2, s. 26), który był kamieniem milowym na drodze kształtowania się umowy sponsoringu. Sędziowie orzekli w nim m.in.:

Skład orzekający w niniejszej sprawie w pełni aprobuje poglądy wyrażone w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 października 2001 r., sygn. akt I SA/Ka 1531/00, I SA/Ka 1532/00, I SA/Ka 1533/00, wydanych na tle analogicznych stanów faktycznych, a dotyczących sprzedaży prawa do umieszczania reklam na bandach stadionu, że czynności takie stanowią usługę sponsoringu. W wyrokach tych stwierdzono między innymi, że sponsoring stał się popularną formą reklamowania przez podmioty gospodarcze. Występuje on często w telewizji lub radiu (por. M. Mucha, S. Moczko-Wdowczyk, Reprezentacja i reklama - zagadnienia podatkowe, Warszawa 2001, s. 15). L. Stecki jako sponsoring określa odpłatne przysporzenie majątkowe wyrażające się w pieniądzach, rzeczach lub usługach dokonywane przez określony podmiot gospodarczy (sponsora), na rzecz wybranej osoby fizycznej, organizacji, instytucji lub innej struktury prawnej (sponsorowanego) w celu wykonania przez niego czynności wskazanych w umowie sponsoringu, a zmierzające do utrwalenia bądź spotęgowania renomy tego podmiotu, do podwyższenia stopnia jego popularności w środowisku społecznym oraz do zwiększenia jego zysków (L. Stecki, Sponsoring, Toruń 1995). Sponsoring można podzielić na aktywny i pasywny. Do tego ostatniego należy oznaczenie sponsora na tle transmitowanego wydarzenia, np. reklamy na bandach, na koszulkach zawodników, czy też ustawienie logo Firmy za bramką boiska, stadionu sportowego.

Z uwagi na to, że sponsoring cały czas pozostaje umową nienazwaną, szczególnie ważne jest to, by w umowie były wyraźnie zdefiniowane najważniejsze elementy stosunku prawnego (przedmiot, rodzaj wykonywanych przez strony świadczeń, wartość świadczeń, zakres odpowiedzialności stron za niewłaściwe wykonanie umowy itp.).

Niestety, cały czas częste są przypadki błędnego postrzegania sponsoringu jako formy darowizny. Tymczasem brak jest podstaw do takiego traktowania umowy sponsoringu.

Mylne utożsamianie sponsoringu z darowizną jest o tyle niebezpieczne, że czynności wykonywane na podstawie każdej z tych umów wywołują różne skutki na gruncie podatku od towarów i usług (jeżeli w konkretnym przypadku w ogóle podlegają opodatkowaniu VAT).

Opodatkowanie VAT świadczenia sponsora

Podatkowa (dla celów VAT) klasyfikacja czynności wykonywanej przez sponsora jest uzależniona od przedmiotu świadczenia sponsora. Jeżeli bowiem sponsor przekazuje sponsorowanemu pieniądze lub dokumenty pełniące w pewnych warunkach funkcję pieniądza (np. bony, talony czy kupony), to czynność ta w ogóle nie podlega opodatkowaniu VAT.

Decyduje o tym fakt, że zgodnie z wolą ustawodawcy - zapisaną w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT - pieniądze oraz bony, czy wymienione w pytaniu kupony, nie są towarem. Ich przekazanie nie stanowi więc dostawy opodatkowanej VAT. Sponsor nie ma więc obowiązku dokumentowania swojego świadczenia (przekazania kuponów) fakturą. Czynność ta nie podlega bowiem opodatkowaniu VAT. Gdyby jednak sponsor przekazał sponsorowanemu towary lub świadczył usługę, to czynność ta podlegałaby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako świadczenie o charakterze barteru.

Sponsoring a czynności nieodpłatne

Z treści pytania wyraźnie wynika, że Czytelnik uznaje otrzymane od sponsora świadczenie za nieodpłatne - tak jednak nie jest. Jeżeli bowiem strony istotnie zawarły umowę sponsoringu, to organizator gali w praktyce kupił od sponsora wspomniane w pytaniu bony w zamian za usługę reklamową. Nie może więc być tutaj mowy o jakimkolwiek opodatkowaniu VAT świadczenia nieodpłatnego na linii sponsor - sponsorowany.

Sponsorowany nie powinien też wykazywać przychodu z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia. Owszem, przychód i sprzedaż opodatkowana VAT (jeżeli jest czynnym podatnikiem) u niego wystąpi, ale jest to przychód z tytułu odpłatnego wykonania na rzecz sponsora usługi reklamowej, które to świadczenie powinno być opodatkowane VAT.

Wydanie talonów uczestnikom gali

Samo wydanie talonów uczestnikom gali nie jest opodatkowane VAT. Talony nie są bowiem towarem. Ich przekazanie nie może więc podlegać opodatkowaniu VAT.

Również gdyby sponsorowany rozdawał towary otrzymane od sponsora, czynność ta nie powinna być opodatkowana VAT. Z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT wynika bowiem, że czynności nieodpłatne muszą być opodatkowane tylko wtedy, gdy nie są związane z działalnością podatnika (i jednocześnie podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego od przekazanych nieodpłatnie towarów lub usług). Jak można przypuszczać - gala jest związana z funkcjonowaniem podatnika. Zatem wydanie towarów również jest z tym związane i jako takie nie podlega opodatkowaniu VAT.

● art. 2 pkt 6, art. 7 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 116, poz. 979

Radosław Kowalski

doradca podatkowy

Kancelaria Doradcy Podatkowego Radosława Kowalskiego