Pracodawca ma obowiązek zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą na czas:

1. oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi;

2. niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą one być wykonane w czasie wolnym od pracy (§ 12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy).

Pracownik z kolei jest uprawniony:

1. do zwolnienia od pracy w dniu, w którym oddaje krew, oraz w dniu następnym, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi (pod warunkiem, że przedłoży pracodawcy dokument poświadczający wspomniane uprawnienia, którym jest zaświadczenie wydane przez regionalne centrum krwiodawstwa, wojskowe centrum lub centrum MSWiA);

2. do należności skalkulowanej za czas tego zwolnienia z uwzględnieniem zasad obliczania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, z jednym istotnym zastrzeżeniem. Mówi ono o tym, że składniki pensji ustalane w wysokości przeciętnej wyliczać należy z miesiąca, w którym przypadła nieobecność w pracy. 

Jeżeli pracownik stawił się w centrum krwiodawstwa w celu oddania krwi, jednak z przyczyn od niego niezależnych do tego nie doszło, wówczas należy mu się wynagrodzenie za czas nieobecności wynikający z zaświadczenia wydanego przez centrum krwiodawstwa. Wskazana należność nie przysługuje jednak za czas absencji, który nie wynika ze wspomnianego zaświadczenia i który to nie został odpowiednio usprawiedliwiony. Z tego powodu dwugodzinna nieobecność w pracy, o której mowa w treści zapytania, powinna zostać zakwalifikowana jako nieusprawiedliwiona i niepłatna.

Rozliczanie nieobecności z prawem do wynagrodzenia 

Nieobecność spowodowana oddaniem krwi jest płatna. Wyliczenie należnego z tego tytułu wynagrodzenia powinno przebiegać następująco:

Krok 1. Ustalenie stawki godzinowej ze stałych składników pensji poprzez podzielenie ich kwoty przez nominalny czas pracy z miesiąca korzystania z płatnego zwolnienia od pracy.

Krok 2. Obliczenie stawki godzinowej ze zmiennych składników pensji w drodze podzielenia składników o charakterze zmiennym, z miesiąca korzystania z płatnego zwolnienia od pracy, przez liczbę godzin faktycznie przepracowanych w tym miesiącu przez pracownika.

Krok 3. Zsumowanie stałej oraz zmiennej stawki godzinowej i pomnożenie otrzymanej kwoty przez liczbę godzin, w czasie których pracownik korzystał ze zwolnienia od pracy.

W praktyce pracodawcy często nie wyodrębniają wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy ze stałych elementów pensji, wypłacając je w pełnej miesięcznej wysokości pomimo nieobecności (oczywiście, o ile nie wystąpiły absencje skutkujące koniecznością pomniejszenia stałej płacy, np. urlop bezpłatny lub choroba). Nie jest to jednak nieprawidłowość.

Rozliczanie nieobecności bez prawa do wynagrodzenia 

Nieobecności nieusprawiedliwione są natomiast nieodpłatne i obniżają płacę za miesiąc, w którym występują. W przypadku ich wystąpienia wynagrodzenie określone w stałej miesięcznej wysokości za przepracowaną część miesiąca oblicza się poprzez:

1. podzielenie miesięcznej stawki płacy przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu (nominał);

2. pomnożenie otrzymanej kwoty przez liczbę godzin absencji w pracy;

3. odjęcie uzyskanego wyniku od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc.

Mariusz Pigulski

ekspert i praktyk, zajmujący się od wielu lat prawem pracy i ubezpieczeń społecznych,  autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej