Ile dni wolnych dla dawcy osocza

Czy dawcom osocza krwi należą się dwa dni wolne od pracy - w dniu donacji i następnym? Jeśli tak - na jakiej podstawie prawnej?

Dnia 20 kwietnia 2023 r. weszła w życie ustawa o Krajowej Sieci Onkologicznej, która znowelizowała ustawę o publicznej służbie krwi. Zgodnie z założeniami z ustawy usunięto art. 9a ust. 1 pkt 1 oraz zmodyfikowano art. 9 ust. 1 pkt 1. I tak, po nowelizacji zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew, oraz w dniu następnym, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 298² ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.

Należy zwrócić uwagę na treść uchylonego art. 9a ust 1, który wskazywał, że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii honorowemu dawcy krwi, który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, przysługują uprawnienia, o których mowa w art. 9, z tym że wymiar zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania czynności służbowych przysługuje w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym. 

W uchylonym art. 9a ust 1 ustawodawca jednoznacznie przewidział, że zwolnienie przysługuje dawcy krwi, który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19. Takiej samej konstrukcji przepisu nie przeniesiono na grunt nowej, obowiązującej od 20 kwietnia regulacji, pomimo że modyfikowano art. 9 ust. 1 pkt 1. Co według komentatorów wskazuje, że takie uprawnienie w aktualnym stanie prawnym nie przysługuje dawcy samych składników krwi. Przywołać tu należy np. stanowisko mec. Kajetana Bartosiaka, który w DGP wyjaśnia: "(…) otóż jeżeli pracownik oddaje same składniki krwi (bez dawstwa pełnej krwi), to w obecnym stanie prawnym nie przysługuje mu zwolnienie od pracy - nawet na czas pobrania tych składników. I choć regionalne centra krwiodawstwa wydają zaświadczenia, że dana osoba oddała składniki krwi, to takie zaświadczenie nie może stanowić podstawy do udzielenia płatnego zwolnienia. Zaświadczenie powinno jednoznacznie wskazywać, czego dotyczył dany przypadek dawstwa. Reasumując, zgodnie z ustawą o publicznej służbie krwi dwudniowe płatne zwolnienie przysługuje pracownikowi tylko w przypadku oddania krwi oraz krwi i jej składników, przy czym pracownik powinien wykazać te okoliczności zaświadczeniem wydanym przez regionalne centrum, wojskowe centrum lub Centrum MSWiA".

Jeśli pracownik odda krew oraz krew i jej składniki, przysługuje mu przedmiotowe zwolnienie od pracy. Jeśli natomiast pracownik odda same składniki krwi, to po 20 kwietnia 2023 r. nie przysługuje mu przedmiotowe zwolnienie od pracy.

Podstawa prawna:

Kornelia Szypowska

Artykuł pochodzi z e-poradni INFORLEX.