Zasady stosowania PIT-2 w 2023 r. - odpowiedzi MF na 15 pytań pracodawców

Od 1 stycznia 2023 r. podatnicy będący m.in. pracownikami i zleceniobiorcami mogą składać oświadczenia i wnioski wpływające na wysokość zaliczki na podatek na formularzu PIT-2. Obecnie jest to dokument zawierający katalog różnych okoliczności, których wystąpienie powoduje, że zaliczka na podatek jest obliczana w odstępstwie od ogólnie obowiązujących zasad. Podatnik może zatem oświadczać lub wnioskować na obowiązującym PIT-2 m.in. o wspólne opodatkowanie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko, o stosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodów lub z nich zrezygnować albo upoważnić płatnika do uwzględniania zwolnienia przychodów z podatku czy niepobierania zaliczek na podatek.

W przypadku korzystania z preferencji dotyczących ustalania wysokości podatku przez płatnika lub odstąpienia od pobrania podatku wymagane jest oświadczenie lub wniosek podatnika. Obecnie przepisy ustawy o pdof szczegółowo określają formalne zasady składania oraz wycofywania oświadczeń i wniosków przez podatników. Wprowadzenie nowego PIT-2 powoduje jednak wątpliwości dotyczące jego stosowania przez płatników podatku.

Zasady wypełniania PIT-2 zostały zawarte w Objaśnieniach podatkowych MF z 30 grudnia 2022 r. pt. "Oświadczenia i wnioski mające wpływ na wysokość zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczanych przez płatników tego podatku" - poradnik jest dostępny w wersji elektronicznej na stronie e-wydania MPPiU www.inforlex.pl/ewydania.

Zastosowanie przez podatnika objaśnień podatkowych MF chroni go przed konsekwencjami karno-skarbowymi. Poniżej prezentujemy odpowiedzi Ministerstwa Finansów na najczęściej pojawiające się pytania dotyczące nowego PIT-2 opublikowane w BIP resortu.

(?) Pracownik ma zawarte dwie równolegle trwające umowy o pracę na 1/2 etatu każda. Załóżmy, że jedna umowa kończy się, a druga trwa. Czy z dniem rozwiązania jednej z umów pracownik powinien ponownie złożyć oświadczenie PIT-2

Wygaśnięcie jednej z dwóch równolegle trwających z tym samym podatnikiem umów o pracę (1/2 etatu każda) nie powoduje, że wygasło źródło przychodów, jakim w tym przypadku jest praca na etacie, od której płatnik pobiera zaliczkę na podatek. Oznacza to, że podatnik nie będzie miał obowiązku ponownego złożenia oświadczenia.

(?) Pracownik złożył wniosek o niepobieranie zaliczki na podatek przy dochodzie wynoszącym 10 000 zł. Czy w takim wypadku dochód, od którego nie jest pobierana zaliczka, należy liczyć od nowa i do kwoty 30 000 zł, czy uwzględnić uzyskany wcześniej dochód i nie pobierać podatku od dochodu w wysokości 20 000 zł (30 000 zł - 10 000 zł)

Płatnik, stosując wniosek o niepobieranie zaliczki na podatek, uwzględnia dochody uzyskane od początku roku, a nie dochody uzyskane od dnia złożenia wniosku.

(?) Podatnik zawarł z tym samym pracodawcą dwie umowy o pracę na 1/2 etatu każda. Tylko z tytułu jednego stosunku pracy pracownik chce złożyć rezygnację z kosztów uzyskania przychodów albo zawnioskować o podwyższone koszty. W jaki sposób powinien oświadczyć to w PIT-2

W przypadku gdy pracownik przychody z umowy o pracę uzyskuje równocześnie od więcej niż jednego zakładu pracy, niezależnie od tego czy w roli pracodawcy występuje ten sam (czy inny) podmiot - wówczas zakład pracy, obliczając zaliczkę na podatek od przychodu uzyskanego z każdego z tych stosunków pracy, stosuje miesięczne pracownicze koszty uzyskania przychodów wynoszące 250 zł lub 300 zł (jeżeli pracownik oświadczy, że jest pracownikiem zamiejscowym). Pracownik w rozliczeniu rocznym uwzględnia z kolei koszty we właściwej wysokości, co oznacza, że uwzględnia je z ograniczeniem kwoty, o której mowa w art. 22 ust. 2 pkt 2 lub pkt 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki na podatek dotyczą źródła przychodu, co oznacza, że podatnik, który ma zawartych z jednym płatnikiem kilka umów o pracę, składa jedno oświadczenie, w którym może w odniesieniu do źródła, jakim w tym przypadku jest stosunek pracy, m.in. zawnioskować o rezygnację z miesięcznych kosztów uzyskania przychodów lub złożyć zakładowi pracy oświadczenie o spełnieniu warunków do korzystania z kosztów dla pracowników zamiejscowych. Jednocześnie podkreślić należy, że podatnik może w każdym momencie roku zmienić treść uprzednio złożonego oświadczenia/wniosku lub je wycofać. Zmiana treści oświadczenia/wniosku oraz ich wycofanie odbywa się poprzez złożenie nowego oświadczenia/wniosku.

(?) Czy w sytuacji gdy pracownik otrzymuje wynagrodzenie za pracę i zasiłek z FUS, którego płatnikiem jest pracodawca, powinien złożyć dwa odrębne oświadczenia PIT-2 w celu skorzystania z kwoty zmniejszającej podatek

Sposób postępowania płatnika, w sytuacji gdy wypłaca pracownikowi w jednym miesiącu zarówno wynagrodzenie z pracy na etacie, jak i zasiłek pieniężny z ubezpieczenia społecznego, określa art. 32 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem płatnik wypłacający ww. świadczenia pobiera jedną zaliczkę od łącznej kwoty wynagrodzenia i wypłaconego zasiłku. Oznacza to, że pracownik, który chce upoważnić płatnika do stosowania pomniejszenia, składa jedno oświadczenie.

(?) Pracownik ma zawartą umowę o pracę i umowę zlecenia z tym samym podmiotem. W 2022 r. złożył jedno oświadczenie o zwolnieniu podatkowym dla podatników wychowujących co najmniej czworo dzieci (które było stosowane do przychodów z obu ww. umów). W 2023 r. sytuacja w zakresie stosowania zwolnienia przychodów z podatku nie ulega zmianie. Ponieważ są to odrębne źródła przychodów, to czy należy złożyć dwa osobne oświadczenia na formularzu PIT-2 w celu zastosowania zwolnienia przychodów z podatku

Na podstawie art. 22 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1265) oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, złożone przed 1 stycznia 2023 r., zachowają moc. Oznacza to, że podatnik w 2023 r. nie musi ponawiać wniosku w sprawie ulgi dla rodzin 4+. Podstawą zastosowania przez płatnika zwolnienia z podatku będzie oświadczenie złożone przez podatnika w 2022 r.

(?) Umowa o pracę, umowa zlecenia i kontrakt menedżerski zostały zawarte z tym samym płatnikiem. Przychody z dwóch ostatnich tytułów należą do tego samego źródła przychodów - działalności wykonywanej osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o pdof). Ile formularzy PIT-2 należy złożyć do celów naliczenia kwoty zmniejszającej podatek

Od każdego z trzech źródeł pobierana jest odrębna zaliczka na podatek, co determinuje złożenie 3 oświadczeń. Płatnik, który dokonuje na rzecz polskiego rezydenta podatkowego wypłaty świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 8 (umowa zlecenie) i art. 13 pkt 9 (kontrakt menedżerski), obowiązany jest pobierać zaliczki na podatek, stosując do dokonywanego świadczenia m.in. pomniejszenie w postaci miesięcznych kosztów uzyskania przychodów odrębnie określonych w przypadku umowy zlecenia w art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o pdof oraz odrębnie w przypadku kontraktu menedżerskiego w art. 22 ust. 9 pkt 5 ustawy o pdof.

(?) Pracownik zawarł z pracodawcą umowę na 1/2 etatu od 1 lutego 2023 r. i złożył w PIT-2 oświadczenie o stosowaniu kwoty zmniejszającej w wysokości 150 zł oraz oświadczenie o podwyższonych kosztach uzyskania przychodów. Załóżmy, że 1 kwietnia 2023 r. pracownik zawarł drugą umowę o pracę z tym samym pracodawcą również na 1/2 etatu i złożył te same oświadczenia. Z końcem sierpnia 2023 r. pracownik rozwiąże pierwszą umowę o pracę. Czy nadal należy stosować złożone przez pracownika oświadczenia

Pracownik składa oświadczenie PIT-2 w odniesieniu do źródła przychodów, a nie w odniesieniu do konkretnej umowy. Zatem ostatnio złożony PIT-2 będzie miał zastosowanie w odniesieniu do wypłaty z każdej umowy o pracę, aż do ustania stosunku pracy łączącego strony.

(?) Zawarliśmy z pracownikiem umowę na okres próbny wynoszący 3 miesiące. Po upływie tego okresu podpiszemy z pracownikiem umowę na czas nieokreślony lub określony. Czy podpisanie nowej umowy o pracę powoduje, że pracownik powinien ponownie złożyć PIT-2

Jeżeli pomiędzy umową na okres próbny oraz zawartą po niej umową na czas nieokreślony/określony nie nastąpiło ustanie stosunku prawnego, tj. umowa o pracę jest kontynuowana, choć na innych warunkach, wówczas nie trzeba składać ponownie PIT-2.

(?) Zawarliśmy z podatnikiem 3 różne umowy cywilnoprawne: zlecenia, kontrakt menadżerski, o dzieło z 50% kosztami uzyskania przychodów, oraz umowę o pracę. Podatnik może złożyć maksymalnie 3 oświadczenia dotyczące miesięcznego zmniejszenia podatku - w wysokości po 100 zł każde. Kwoty należności z tytułu umów cywilnoprawnych różnią się w zależności od miesiąca i nie zawsze zadeklarowana kwota zmniejszająca podatek zostanie zastosowana przy obliczaniu zaliczki na podatek od przychodu z danej umowy. Czy w takiej sytuacji, aby kwota zmniejszająca mogła być rozliczana na bieżąco w roku podatkowym, podatnik będzie musiał składać i wycofywać co miesiąc oświadczenia w zależności od wartości rachunku do danej umowy, aby móc rozliczyć przysługujące mu roczne zmniejszenie podatku

Korzystanie w trakcie roku z pomniejszenia zaliczki o kwotę zmniejszającą podatek nie jest obowiązkiem podatnika, lecz jego prawem, z którego na podstawie złożonego płatnikowi oświadczenia może korzystać w celu kształtowania dla siebie jak najlepszej sytuacji podatkowej. Podatnik ma zatem prawo w każdej chwili złożyć płatnikowi oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczek na podatek, jak również ma prawo w każdej chwili wycofać uprzednio złożone oświadczenia i wnioski. Przy czym należy pamiętać, że podatek PIT jest podatkiem rocznym. Oznacza to, że pełne jego rozliczenie następuje w rozliczeniu rocznym.

(?) Pracownik jest zatrudniony na umowę o pracę oraz zawarł umowę zlecenia. Dla obu umów złoży oświadczenie o niepobieranie zaliczki do limitu dochodów wynoszącego 30 000 zł. Czy limit jest jeden dla przychodów z obu umów? Przykładowo z umowy zlecenia pracownik osiągnie do lipca 2023 r. dochód w wysokości 20 000 zł, a z umowy o pracę w kwocie 30 000 zł. Czy od sierpnia 2023 r. płatnik zacznie naliczać zaliczki na podatek od dochodów z obu umów

Płatnik, stosując wnioski o niepobieranie zaliczek na podatek z umowy o pracę i umowy zlecenia, uwzględnia łączne dochody podatnika uzyskane od początku roku. Zatem po przekroczeniu 30 000 zł dochodów uzyskanych od tego płatnika (łącznie z umowy o pracę i umowy zlecenia) jest pobierana zaliczka na podatek na zasadach ogólnych, ale bez stosowania miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek (nawet jeżeli płatnik był uprzednio uprawniony do jej stosowania).

(?) Zleceniobiorca zatrudniony od 1 lutego do 31 grudnia 2023 r. złożył PIT-2. Jaka będzie ważność złożonych przez niego oświadczeń, jeśli zatrudnimy tego zleceniobiorcę w kolejnym roku na podstawie nowej umowy

Oświadczenie wygasa z chwilą rozwiązania umowy zlecenia. Przy ponownym zatrudnieniu oświadczenie należy złożyć na nowo (art. 31a ust. 7 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych).

(?) Czy wycofanie oświadczenia/wniosku z jednej sekcji PIT-2 powoduje konieczność powtórzenia oświadczeń i wniosków

Wycofanie jednej sekcji oznacza wycofanie całego oświadczenia/wniosku, a więc należy go złożyć na nowo.

(?) Czy podatnik musi posiadać status rezydenta, aby mógł skorzystać z kwoty zmniejszającej podatek

Stosowanie w zaliczce na podatek kwoty zmniejszającej podatek nie jest uzależnione od statusu podatkowego podatnika (rezydent/nierezydent).

(?) Pracownik zawarł ze swoim pracodawcą umowę zlecenia. Czy wystarczy złożenie jednego PIT-2 do celów stosowania zwolnienia z podatku osiąganych przychodów z tych dwóch źródeł (np. dla aktywnych zawodowo seniorów, rodzin 4+, przenoszących miejsce zamieszkania do Polski)

PIT-2 składa się odrębnie wobec każdego źródła przychodów. Podatnik w takim przypadku składa oświadczenie o tym, że spełnia warunki do stosowania tzw. PIT-0, odrębnie do każdego źródła przychodu.

(?) Czy w przypadku zmiany w którejkolwiek części nowego PIT-2 pracownik może uzupełnić tylko tę część, która podlega zmianom, czy powinien uzupełnić PIT-2 ponownie, wypełniając wszystkie pola, które go dotyczą? Czy przesyłanie informacji odnośnie zmian w informacjach zawartych w PIT-2 przez pracownika w formie e-maila jest wystarczające, aby pracodawca mógł je uwzględnić

Zmiana którejkolwiek z części uprzednio złożonego oświadczenia lub wniosku następuje w drodze złożenia nowego oświadczenia lub wniosku z wypełnieniem na nowo wszystkich części, które dotyczą podatnika. Zarówno sposób złożenia wniosków i oświadczeń wpływających na obliczanie zaliczki na podatek, jak i sposób ich dostarczenia płatnikowi określa płatnik (obowiązuje sposób przyjęty u danego płatnika).

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 31a-31c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 28

• art. 14a § 1 pkt 2, art. 14k-14m ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2707

Oprac. Bożena Goliszewska-Chojdak