Jak skorygować PIT-11 bezzasadnie wystawiony dla pracownika-nierezydenta

Od maja 2022 r. do końca czerwca 2023 r. zatrudnialiśmy na podstawie umowy o pracę obywatela Belgii, który w tym okresie wykonywał pracę wyłącznie w trybie zdalnym z terytorium tego kraju. Osoba ta nie ma statusu polskiego rezydenta podatkowego. Składki ubezpieczeniowe i podatek powinny zostać opłacone w Belgii. Jednak za 2022 r. pracownik otrzymał PIT-11 z informacją o wysokości przychodu, finansowanych przez niego składek ZUS i wykazaną zaliczką na podatek, którą pobieraliśmy z jego wynagrodzenia. W wyniku audytu wewnętrznego musimy skorygować PIT-4R za 2022 r. i PIT-11 za poprzedni rok za tę osobę. W jaki sposób wycofać PIT-11, aby były pracownik mógł otrzymać zwrot podatku?

Należy przyjąć, że powinni Państwo skorygować PIT-11 poprzez wyzerowanie przychodów, od których została niesłusznie pobrana zaliczka na podatek, oraz wyzerowanie składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez pracownika. W PIT-11 trzeba pozostawić tylko pobrany podatek. Pracownik na tej podstawie powinien dokonać korekty zeznania podatkowego za 2022 r. i złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. W ten sposób może odzyskać bezzasadnie potrącony podatek. Korekta PIT-4R polega na obniżeniu należnego podatku za miesiące, w których został on pobrany przez płatnika, mimo braku takiego obowiązku ze względu na opodatkowanie przychodów w państwie zamieszkania. Szczegóły w uzasadnieniu. 

Korekta deklaracji podatkowych. Zatrudniony przez Państwa pracownik był objęty ograniczonym obowiązkiem podatkowym w Polsce. Posiada on bowiem obywatelstwo belgijskie i jest rezydentem podatkowym w Belgii. W związku z wykonywaniem pracy na rzecz polskiego pracodawcy, ale wyłącznie w trybie zdalnym z terytorium Belgii, przychody tego pracownika podlegają opodatkowaniu tylko w tym kraju. W takim przypadku płatnik nie pobiera zaliczek na podatek dochodowy od dochodów uzyskanych przez podatnika z pracy wykonywanej poza terytorium Polski, pod warunkiem że dochody te podlegają lub będą podlegały opodatkowaniu poza jej terytorium (art. 32 ust. 9 ustawy o pdof). Oznacza to, że dochody Państwa pracownika nie podlegały opodatkowaniu w Polsce. Zatem nie byli Państwo zobowiązani do pobierania zaliczek na podatek dochodowy oraz sporządzenia i przekazania zarówno podatnikowi, jak i urzędowi skarbowemu informacji PIT-11 z tytułu wypłaconego wynagrodzenia. W tej sytuacji należy złożyć w trybie korekty za 2022 r.:

1. deklarację PIT-4R poprzez zmniejszenie pobranych zaliczek na podatek w części C pkt 1 i w konsekwencji należnego podatku do zapłaty (rys. 1);

2. PIT-11: 

- w części D należy usunąć zaznaczenie odnośnie do zastosowanych kosztów uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej (rys. 2),

- wykazać jako wartość zerową:

• w części E pkt 1: przychody ze stosunku pracy, koszty uzyskania przychodów i dochody (rys. 3),

• w części E poz. 95: składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i chorobowe), podlegające odliczeniu od dochodu (rys. 4).

Na podstawie przekazanej pracownikowi korekty informacji PIT-11 powinien on złożyć w urzędzie skarbowym korektę zeznania podatkowego za 2022 r. wraz z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty podatku na podstawie art. 75 § 1 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku gdy podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. Prawo do zwrotu nadpłaty podatku wygasa po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin jej zwrotu (art. 80 § 1 Ordynacji podatkowej). 

Zasady opodatkowania wynagrodzenia pracownika - belgijskiego rezydenta podatkowego. Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski. Jest to tzw. ograniczony obowiązek podatkowy (art. 3 ust. 2a ustawy o pdof). Powołany przepis ustawy o pdof stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska (w przypadku Państwa pracownika będzie to Konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Belgii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku - dalej: konwencja). 

Powołana konwencja rozstrzyga kwestię opodatkowania m.in. wynagrodzenia za pracę, wskazując, że zasadniczo podlega ono opodatkowaniu w państwie zamieszkania, chyba że praca jest wykonywana w Polsce. W takim przypadku wynagrodzenie zostanie tam opodatkowane (art. 15 ust. 1 konwencji). Jednak bez względu na powyższe postanowienia wynagrodzenie podlega opodatkowaniu w państwie zamieszkania, czyli w Belgii, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące warunki:

• pracownik przebywa w Polsce podczas jednego lub kilku okresów nieprzekraczających łącznie 183 dni w okresie 12 miesięcy rozpoczynającym się lub kończącym w danym roku podatkowym,

• wynagrodzenie musi być wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma w Polsce miejsca zamieszkania lub siedziby,

• wynagrodzenie nie może być ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w Polsce (art. 15 ust. 2 konwencji).

W przypadku gdy chociaż jeden z tych warunków nie zostanie spełniony, wynagrodzenie obywatela Belgii zatrudnionego na podstawie umowy o pracę podlega opodatkowaniu w Polsce (w miejscu, w którym praca jest wykonywana) oraz w Belgii (w państwie miejsca zamieszkania pracownika). Gdzie ostatecznie będzie opodatkowane - rozstrzyga umowa dwustronna. 

Natomiast zgodnie z Komentarzem do Modelowej Konwencji OECD ustalającym ogólną zasadę w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu pracy najemnej taki dochód (z wyjątkiem emerytur) podlega opodatkowaniu w państwie, w którym praca jest faktycznie wykonywana. Praca jest wykonywana w miejscu, w którym osoba fizycznie przebywa, gdy wykonuje pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie.

Zasadniczo miejsce opodatkowania dochodów z pracy, stosownie do brzmienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, uzależnione jest nie tyle od podmiotu wypłacającego wynagrodzenie, ile od miejsca wykonywania pracy. Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii, gdzie uzyskiwane jest wynagrodzenie w zamian za świadczoną pracę najemną, ma określenie miejsca jej wykonywania. Jako miejsce wykonywania pracy należy przyjąć zawsze to miejsce, w którym osoba fizyczna przebywa, wykonując pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie. Pierwszeństwo w opodatkowaniu dochodów z pracy najemnej ma zawsze to państwo, w którym praca jest wykonywana. 

Bożena Goliszewska-Chojdak

prawnik, ekonomista, specjalista i praktyk z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń, redaktor MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń