Obowiązek płacenia podatku minimalnego

Od początku 2024 r. przestaje obowiązywać dwuletni okres niestosowania przepisów o minimalnym podatku dochodowym. Tym samym przy rozliczeniu rocznym za 2024 r. podatnicy będą musieli wziąć pod uwagę możliwość bycia opodatkowanym tym podatkiem.

Warto, by podatnicy prowadzący działalność o niskiej rentowności z wyprzedzeniem oszacowali, czy będą zobowiązani do zapłaty tego podatku. Dotyczy to także podatników, którzy dokonali takiego oszacowania po wejściu w życie przepisów o podatku minimalnym. W okresie zawieszenia przepisy o minimalnym podatku dochodowym zostały bowiem znowelizowane.

Podatek minimalny dotyczy spółek - podatników CIT opodatkowanych w Polsce od całości swoich dochodów oraz podatkowych grup kapitałowych, które poniosły stratę lub osiągnęły niski poziom dochodowości. Obowiązek zapłaty minimalnego podatku dochodowego występuje w odniesieniu do podatników CIT, którzy w roku podatkowym:

● ponieśli stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych (stratę z działalności operacyjnej) albo

● osiągnęli udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2% (wskaźnik rentowności) - art. 24ca ust. 1 ustawy o CIT.

Minimalny podatek wynosi 10% podstawy opodatkowania (art. 24ca ust. 1 ustawy o CIT). Przy tym podstawa opodatkowania to suma m.in. 1,5% przychodów podatnika (innych niż z zysków kapitałowych) oraz przekraczających limit kosztów finansowania dłużnego i usług niematerialnych ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych. Od tak obliczonej podstawy opodatkowania będzie należało dokonać odliczeń m.in. dotyczących działalności w specjalnej strefie ekonomicznej lub Polskiej Strefie Inwestycji, a także z tytułu otrzymanych ulg podatkowych - art. 24ca ust. 10 ustawy o CIT. 

Istnieje także możliwość wyboru uproszczonej kalkulacji podatku minimalnego. W tym przypadku podstawę opodatkowania stanowi kwota odpowiadająca 3% wartości przychodów (innych niż z zysków kapitałowych) osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym. O wyborze tego sposobu ustalania podstawy opodatkowania podatnik informuje w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym dokonał takiego wyboru - art. 24ca ust. 3a ustawy o CIT.

Minimalny podatek dochodowy będzie należało zapłacić do końca trzeciego miesiąca roku następnego (a więc dla podatników o roku podatkowym odpowiadającym kalendarzowemu do końca marca następnego roku). Rozliczenie podatku minimalnego następuje zatem przy okazji składania zeznania rocznego (art. 24ca ust. 12 ustawy o CIT). Nie są płacone zaliczki na poczet podatku minimalnego. Kwotę zapłaconego za dany rok podatkowy minimalnego podatku odlicza się od CIT. Odliczenia należy dokonać za kolejno następujące po sobie trzy lata podatkowe następujące bezpośrednio po roku, za który podatnik wpłacił minimalny podatek dochodowy (art. 24ca ust. 13 ustawy o CIT). Przypomnijmy, że formalnie przepisy o minimalnym podatku dochodowym weszły w życie już 1 stycznia 2022 r. Zostały one jednak zawieszone na okres dwóch lat, co oznacza, że podatnicy zapłacą po raz pierwszy minimalny podatek dochodowy do końca marca 2025 r., rozliczając się z CIT za 2024 r.

1.2. Przygotowanie do zmian

Jeżeli jesteś podatnikiem CIT, który nie płaci podatku dochodowego lub wykazuje niską rentowność, powinieneś:

● na bazie prognoz spróbować skalkulować proporcję dochodu do przychodu podatkowego za 2024 r.,

● jeśli proporcja (wskaźnik rentowności) jest poniżej lub w okolicach wskaźnika na poziomie 2%, zweryfikować możliwość skorzystania ze zwolnień i wyłączeń ustawowych,

● w przypadku prognozowanej niedostatecznej rentowności oraz braku możliwości skorzystania z wyjątków od opodatkowania skalkulować prognozowaną kwotę podatku minimalnego do zapłaty dla obu metod jego wyliczania i wybrać korzystniejszą metodę. Obliczone potencjalne obciążenie należy uwzględnić w budżecie na 2025 r.

W przypadku gdy podatnik osiąga wyniki na progu rentowności 2%, można rozważyć np. ograniczenie inwestycji w 2024 r., by wykazać większą rentowność i uniknąć płacenia podatku minimalnego. Podatnicy współpracujący z podmiotami powiązanymi przy określeniu poziomu cen transferowych także powinni brać pod uwagę minimalny podatek dochodowy. Pamiętać należy, że w grupie spółek stosujących ceny transferowe istnieje możliwość zwiększania i zmniejszania rentowności poszczególnych członków grupy. Jest to możliwe także przy stosowaniu cen rynkowych.

Czytaj więcej w Dodatku specjalnym do Monitora Księgowego Nr 12/2024: "Jak przygotować się do zmian 2024 w podatkach i rachunkowości" >>