Jakie zmiany w amortyzacji obowiązują od 2024 r.

Od 2024 r. obowiązują zmiany w amortyzacji. Podatnicy PIT i CIT zyskali możliwość ustalania indywidualnych stawek amortyzacyjnych dla nieruchomości położonych w gminach zagrożonych wysokim bezrobociem oraz zaliczania do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych nabytych z dofinansowań.

Indywidualna amortyzacja nieruchomości w gminach zagrożonych wysokim bezrobociem

Od 2024 r. podatnicy PIT i CIT zyskali możliwość ustalania indywidualnych stawek amortyzacyjnych dla nieruchomości położonych w gminach zagrożonych wysokim bezrobociem. Chodzi o budynki i lokale niemieszkalne oraz budowle zaliczone do 1 i 2 grupy KŚT. Nowy rodzaj amortyzacji stanowi pomoc de minimis. 

Jakie podmioty są uprawnione do korzystania z indywidualnej amortyzacji w gminach zagrożonych wysokim bezrobociem 

Z nowego rodzaju amortyzacji mogą skorzystać mikro-, mali i średni przedsiębiorcy, w przypadku gdy budynki (lokale) niemieszkalne albo budowle zaliczone do 1 i 2 grupy KŚT:

• wybudują we własnym zakresie i po raz pierwszy wprowadzą je do ich ewidencji środków trwałych;
• znajdują się na obszarze gminy:

- zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 120% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, oraz

- w której wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca jest mniejszy niż 100% wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin.

Wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie jest publikowany przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych w drodze obwieszczenia w terminie do 31 grudnia każdego roku. 

Do których nieruchomości ma zastosowanie indywidualna amortyzacja w gminach zagrożonych wysokim bezrobociem 

Nowe przepisy mają zastosowanie do budynków, lokali oraz budowli, w przypadku których po 31 grudnia 2023 r.:

1) uprawomocni się decyzja o pozwoleniu na budowę albo

2) upłynie termin na wniesienie sprzeciwu wobec dokonanego zgłoszenia budowy albo zostanie wydane zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia takiego sprzeciwu, albo

3) nastąpi ich wprowadzenie po raz pierwszy do ewidencji środków trwałych, jeżeli ich budowa nie będzie wymagała uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę albo dokonania zgłoszenia budowy lub z innych przyczyn nie dojdzie do wydania takiej decyzji albo dokonania takiego zgłoszenia.

Ile wynoszą indywidualne stawki amortyzacyjne dla nieruchomości położonych w gminach zagrożonych wysokim bezrobociem

Wysokość indywidualnych stawek amortyzacyjnych zależy od wysokości przeciętnej stopy bezrobocia obowiązującej w powiecie, na którego terenie znajduje się dana gmina. Jeżeli budynek (lokal) niemieszkalny albo budowla znajduje się na obszarze gminy zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi:

• od 120% do 170% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju - okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat, czyli indywidualnie ustalana roczna stawka amortyzacyjna nie może być wyższa niż 10%,
• powyżej 170% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju - okres amortyzacji nie może być krótszy niż 5 lat, czyli indywidualnie ustalana roczna stawka amortyzacyjna nie może być wyższa niż 20%.

W jaki sposób należy ustalać wysokość przeciętnej stopy bezrobocia

Wysokość przeciętnej stopy bezrobocia obowiązującej w danym powiecie należy ustalać na miesiąc, w którym wystąpi jedno z następujących zdarzeń, tj.:

1) uprawomocni się decyzja o pozwoleniu na budowę,

2) upłynie termin na wniesienie sprzeciwu wobec dokonanego zgłoszenia budowy albo zostanie wydane zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia takiego sprzeciwu,

3) nieruchomość zostanie po raz pierwszy wprowadzona do ewidencji środków trwałych - przypadku gdy jej budowa nie będzie wymagała uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę albo dokonania zgłoszenia budowy lub z innych przyczyn nie dojdzie do wydania takiej decyzji albo dokonania takiego zgłoszenia.

Dane o wysokości przeciętnej stopy bezrobocia w powiecie oraz w kraju są publikowane rokrocznie przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w drodze obwieszczenia na podstawie art. 82 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 735 z późn.zm.).

Umożliwienie zaliczania do kosztów odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych nabytych z dofinansowań

Od 2024 r. podatnikom PIT i CIT umożliwiono zaliczanie do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych nabytych z dofinansowań. Jest to związane z wprowadzoną od początku tego roku możliwością:

• rezygnacji z niektórych zwolnień podatkowych oraz 
• zaliczania do przychodów z działalności gospodarczej niektórych rodzajów dotacji, które to dotacje są z tych przychodów wyłączone. 

Umożliwienie rezygnacji z niektórych zwolnień podatkowych. Z początkiem 2024 r. podatnikom PIT umożliwiono rezygnację ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 129 updof, czyli zwolnienia dla dotacji w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymywanych z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego. W przypadku podatników CIT możliwość ta dotyczy zwolnień przewidzianych w art. 17 ust. 1 pkt 21, 47 lub 48 updop, czyli zwolnień dla dotacji, subwencji, dopłat, innych nieodpłatnych świadczeń lub kwot otrzymanych od agencji rządowych lub agencji wykonawczych. Skutkiem podjęcia decyzji o rezygnacji z ww. zwolnień jest uzyskanie możliwości zaliczania do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych sfinansowanych z tych kwot. W takim przypadku przepisy art. 23 ust. 1 pkt 45 i 56 updof i art. 16 ust. 1 pkt 48 i 58 ustawy updop, które wyłączają z kosztów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych sfinansowanych z ww. dofinansowań, nie mają zastosowania. 

Zaliczanie do przychodów dotacji otrzymywanych od agencji wykonawczych. Od 2024 r. podatnicy PIT zyskali możliwość zaliczania do przychodów z działalności gospodarczej dotacji, subwencji, dopłaty, innych nieodpłatnych świadczeń lub kwot otrzymanych od agencji wykonawczych, czyli m.in. od Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Podatnik, który zdecyduje się na opodatkowanie otrzymanych dofinansowań, może zaliczać do kosztów odpisy amortyzacyjne sfinansowane z tych kwot. W takim przypadku nie mają zastosowania wyłączenia z kosztów podatkowych przewidziane w art. 23 ust. 1 pkt 45 updof. 

Katarzyna Wojciechowska

prawnik, ekspert w zakresie podatków dochodowych, redaktor "MONITORA księgowego"