12/2023, data dodania: 21.11.2023 Jak wypłacać świadczenia chorobowe na przełomie roku
Zasady wypłaty wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłków z ubezpieczenia społecznego na przełomie lat 2023/2024 nie zmieniły się. Obowiązują w tym zakresie te same reguły, co w latach ubiegłych.
Zasady wypłacania świadczeń chorobowych na przełomie roku
Wypłata wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłku chorobowego na przełomie roku zależy od tego:
- jaki rodzaj świadczenia jest wypłacany 31 grudnia,
- kto w danym roku jest płatnikiem zasiłków,
- jaki jest wiek ubezpieczonego (do ustalenia limitu dni wynagrodzenia chorobowego),
- czy pracownik otrzymuje wynagrodzenie wyższe od minimalnego (jest to istotne przy corocznej zmianie wysokości minimalnego wynagrodzenia).
Płatnicy składek będący jednocześnie płatnikami zasiłków muszą znać i stosować zasady ustalania świadczeń chorobowych dla pracowników i zleceniobiorców. Jeżeli choroba przypada na przełomie roku, ustalenie rodzaju świadczenia zależy od tego, jaki jego rodzaj był wypłacany 31 grudnia. W kolejnym roku należy kontynuować ten sam rodzaj świadczenia (nie dotyczy to zleceniobiorców, którzy od pierwszego dnia absencji mają prawo do zasiłku chorobowego).
Przykład
26-letnia pracownica przebywała za zwolnieniu lekarskim od 16 grudnia 2023 r. do 5 stycznia 2024 r. Była to jej pierwsza niezdolność do pracy w 2023 r., dlatego za 16 dni grudnia 2023 r. przysługiwało jej wynagrodzenie chorobowe. W styczniu 2024 r. również przysługuje jej wynagrodzenie chorobowe. Gdyby pracownica za 31 grudnia 2023 r. miała prawo do zasiłku chorobowego, wówczas płatnik zasiłków kontynuowałby wypłatę zasiłku także w styczniu następnego roku za cały nieprzerwany okres.
Jeżeli na przełomie roku zachoruje pracownik, który w 2023 r. ukończył 50 rok życia i 31 grudnia 2023 r. będzie miał prawo do wynagrodzenia chorobowego, to od 1 stycznia 2024 r. należy mu wypłacić także to wynagrodzenie, ale za okres krótszy, tj. do 14 dni w roku kalendarzowym.
Przykład
Pracownik, który w 2023 r. skończył 50 lat, chorował w okresie od 11 grudnia 2023 r. do 17 stycznia 2024 r. Wcześniej wykorzystał w 2023 r. 12 dni wynagrodzenia chorobowego. W tym przypadku pracownik ma prawo do:
- wynagrodzenia chorobowego za okres od 11 do 31 grudnia 2023 r. (21 dni),
- wynagrodzenia chorobowego za okres od 1 do 14 stycznia 2024 r. (14 dni),
- zasiłku chorobowego za okres od 15 do 17 stycznia 2024 r.
Wypłata świadczeń chorobowych po zmianie wysokości minimalnego wynagrodzenia
Podstawa wymiaru świadczeń z tytułu niezdolności do pracy dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy wraz ze składnikami, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania zasiłku, nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kwota minimalnej płacy zmienia się m.in. od 1 stycznia danego roku, co powoduje konieczność przeliczenia podstawy zasiłkowej według podwyższonej kwoty wynagrodzenia.
Przykład
Pracownica od 22 grudnia 2023 r. do 5 stycznia 2024 r. wykorzystywała zasiłek opiekuńczy na chore dziecko do lat 8. Jej wynagrodzenie miesięczne wynosi minimalne wynagrodzenie, tj. od 1 lipca 2023 r. - 3600 zł, a od 1 stycznia 2024 r. otrzyma 4242 zł. Ustalenie podstawy zasiłkowej jest następujące:
- za okres od 22 do 31 grudnia 2023 r. podstawa wymiaru zasiłku wyniosła 3106,44 zł (3600 zł - 13,71% z 3600 zł),
- za okres od 1 do 5 stycznia 2024 r. podstawa wymiaru zasiłku wyniosła 3660,42 zł (4242 zł - 13,71% z 4242 zł).
Zmiana płatnika zasiłków
Czasem zdarza się zmiana płatnika zasiłków z pracodawcy/zleceniodawcy na ZUS lub odwrotnie. Jest to uzależnione od liczby osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na 30 listopada poprzedniego roku (patrz tabela).
Tabela. Kto jest płatnikiem zasiłków w danym roku kalendarzowym
| Jeżeli liczba ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na dzień 30 listopada poprzedniego roku lub w pierwszym miesiącu zgłoszenia do ubezpieczenia wyniesie: | |
| nie więcej niż 20 ubezpieczonych | powyżej 20 ubezpieczonych |
| zasiłki wypłaca ZUS | zasiłki wypłaca płatnik składek |
Jeżeli od nowego roku następuje zmiana płatnika zasiłku i płatnikiem staje się ZUS, wówczas pracodawca/zleceniodawca przekazuje dokumenty do przejęcia wypłaty świadczenia chorobowego od 1 stycznia 2024 r.
Natomiast gdy 1 stycznia 2024 r. płatnik składek przejmuje od ZUS funkcję płatnika zasiłków, to zaczyna on wypłacać świadczenia osobom uprawnionym dopiero:
- po przerwie w niezdolności do pracy (trwającej choćby 1 dzień) lub
- po zmianie rodzaju zasiłku.
Oznacza to, że ZUS będący płatnikiem zasiłków w 2023 r. kontynuuje wypłatę tych zasiłków również w 2024 r., aż do końca okresu nieprzerwanej niezdolności do pracy lub zmiany rodzaju zasiłku.
Przykład
Płatnik składek, który był uprawniony do wypłaty świadczeń chorobowych z ubezpieczenia społecznego w 2023 r., nie jest uprawniony do wypłaty tych świadczeń w 2024 r., bowiem na 30 listopada 2023 r. zatrudniał tylko 18 pracowników. Jego pracownica nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego od 11 września 2023 r. do 28 stycznia 2024 r. (140 dni) z tytułu urodzenia dziecka. Zasiłek macierzyński za okres od 11 września do 31 grudnia 2023 r. ubezpieczonej wypłacił pracodawca, natomiast od 1 stycznia 2024 r. wypłatę świadczenia pracodawca powinien przekazać do ZUS.
Podstawa prawna
art. 3, art. 9, art. 29, art. 45 i art. 61 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 641
art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465
art. 6-8 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1667
§ 1-2 rozporządzenia Rady Ministrów z 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. - Dz.U. z 2023 r. poz. 1893
§ 1-2 rozporządzenia Rady Ministrów z 13 września 2022 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r. - Dz.U. z 2022 r. poz. 1952
Agata Pinzuł
redaktor "MONITORA księgowego", specjalista ds. ubezpieczeń społecznych
