Od 1 sierpnia 2023 r. przedsiębiorcy mogą korzystać z tzw. małego ZUS plus dłużej

Od 1 sierpnia 2023 r. został wydłużony okres korzystania z ulgi w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne w ramach tzw. małego ZUS plus o dodatkowe 12 miesięcy. Uprawnieni przedsiębiorcy będą więc mogli opłacać niższe składki łącznie przez 48 miesięcy.

Mały ZUS plus jest to ulga w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, która przysługuje przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą na mniejszą skalę. Dotychczas prawo do małego ZUS plus przysługiwało maksymalnie przez okres 36 miesięcy (3 lata) w ciągu kolejnych 60 miesięcy (5 lat) prowadzenia działalności gospodarczej, przy spełnieniu określonych warunków.

Warunki korzystania z ulgi mały ZUS plus

 Prawo do ulgi mały ZUS plus przysługuje przedsiębiorcom po spełnieniu następujących warunków:

• przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub innych przepisów szczególnych,
• przychód z tytułu działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym, jeśli była prowadzona przez cały rok, nie może przekroczyć 120 000 zł.

Roczny limit przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, w przypadku rozpoczęcia, zakończenia lub zawieszenia prowadzenia działalności w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego, zmniejsza się proporcjonalnie. Wówczas kwotę 120 000 zł należy podzielić przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym, a następnie pomnożyć przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym. Otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 gr, lub w dół, jeśli jest niższa.

Liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej odpowiada liczbie dni podlegania ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia tej działalności w poprzednim roku.

Ustawa systemowa określa przypadki, w których przedsiębiorca nie może opłacać składek na ubezpieczenia społeczne w ramach małego ZUS plus - tj. m.in. gdy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na omawianych zasadach ustalał przez okres 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

W przypadku małego ZUS plus podstawa wymiaru składek nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.

Mały ZUS plus obejmuje wyłącznie składki na ubezpieczenia społeczne. Nie dotyczy natomiast składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Dotychczas niższe składki na ubezpieczenia społeczne (mały ZUS plus) można było opłacać maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej.

Mały ZUS plus przedłużony o kolejny rok

 W wyniku nowelizacji przepisów (art. 40 pkt 14 ustawy z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym) od 1 sierpnia 2023 r. okres korzystania z ww. ulgi został wydłużony o dodatkowe 12 miesięcy.

ZUS w komunikacie z 31 lipca 2023 r. dostępnym na stronie: www.zus.pl wyjaśnia, co należy zrobić, aby nadal opłacać składki w ramach tzw. małego ZUS plus.

Zgodnie ze stanowiskiem ZUS okres 12 miesięcy zostanie "doliczony" automatycznie, bez konieczności ponownego zgłaszania do ubezpieczeń, w przypadku osób, którym:

• w sierpniu 2023 r. nie skończył się okres 36 miesięcy małego ZUS plus,
• w lipcu 2023 r. upłynął okres 36 miesięcy małego ZUS plus.

Natomiast w sytuacji gdy okres korzystania z małego ZUS plus skończył się w połowie 2023 r. i przedsiębiorca dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń z kodem 05 10/05 12, wówczas powinien ponownie zgłosić się do ubezpieczeń z kodem 05 90/05 92.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w ramach małego ZUS plus na dalszy okres (tj. na kolejne 12 miesięcy) ustala się od miesiąca wskazanego w zgłoszeniu do ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zgłoszenie zostało złożone w ZUS.

W tym celu należy złożyć w ZUS następujące dokumenty:

• wyrejestrowanie z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 0510/0512, jeśli przedsiębiorca kontynuuje działalność prowadzoną w 2023 r.,
• zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych na druku ZUS ZUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 0590 lub 0592 (dla osób mających rentę z tytułu niezdolności do pracy).

Tym samym jeśli zgłoszenia do ubezpieczeń dokonano w sierpniu 2023 r., to omawiana ulga będzie obowiązywała od 1 września 2023 r. W takiej sytuacji należy dokonać wyrejestrowania z ubezpieczeń (i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń) z datą od 1 września 2023 r. Oznacza to, że składki za sierpień 2023 r. trzeba opłacać w dotychczasowej wysokości.

ZUS przypomina również, że w celu skorzystania z ulgi ww. dokumenty trzeba złożyć w ZUS najpóźniej do 31 grudnia 2023 r.

W sytuacji gdy okres korzystania z ulgi upłynął w połowie 2023 r. i zaprzestano prowadzenia działalności gospodarczej, także jest możliwe korzystanie z ulgi przez kolejny rok. Należy zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego - w tym przypadku nie obowiązuje termin 31 grudnia 2023 r. na dokonanie tego zgłoszenia. Można zgłosić się do tych ubezpieczeń również w późniejszym terminie.

ZUS zwraca uwagę, że w przypadku ponownego zgłoszenia w 2023 r. do ubezpieczeń z kodem 05 90/05 92 w związku z korzystaniem z ulgi przez kolejnych 12 miesięcy nie trzeba ponownie składać dokumentów ZUS DRA cz. II bądź ZUS RCA cz. II.

Bezterminowe korzystanie z ulgi w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne - proponowane zmiany

Na początku lipca 2023 r. do Sejmu wpłynął projekt ustawy o ograniczaniu biurokracji i barier prawnych, który przewiduje m.in. zniesienie limitu czasu (uchylenie pkt 6 w art. 18c ustawy systemowej), przez który można korzystać z małego ZUS plus. Oznacza to, że w zasadzie jedynym warunkiem do skorzystania z tej ulgi byłoby osiągnięcie przychodu z działalności gospodarczej w kwocie nieprzekraczającej rocznie 120 000 zł.

Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, proponowana zmiana ma na celu likwidację ograniczenia czasowego (36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy), w którym obecnie możliwe jest korzystanie z omawianej ulgi. O dalszych pracach nad tą nowelizacją będziemy informowali w kolejnych numerach naszego czasopisma. 

Małgorzata Kozłowska

radca prawny, specjalista i praktyk, od wielu lat zajmuje się prawem ubezpieczeń społecznych