7-8/2023, data dodania: 20.06.2023 Od 18 maja 2023 r. obowiązują nowe wnioski o uprawnienia rodzicielskie
Od 18 maja 2023 r. obowiązuje nowe rozporządzenie dotyczące wniosków związanych z uprawnieniami rodzicielskimi pracowników. Rozporządzenie określa m.in. treść wniosków o udzielenie urlopów macierzyńskiego, rodzicielskiego, ojcowskiego, wychowawczego oraz obniżenie wymiaru czasu pracy osób uprawnionych do urlopu wychowawczego. Dodatkowo modyfikuje wymogi dotyczące dokumentów dołączanych do tych wniosków.
Rozporządzenie w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków uwzględnia liczne zmiany w Kodeksie pracy wprowadzone ustawą z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (tzw. nowelizacja work-life balance), która obowiązuje od 26 kwietnia 2023 r.
Rodzaje wniosków uregulowane w rozporządzeniu
Rozporządzenie określa treść wniosku:
- o udzielenie części urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub jego części,
- o udzielenie urlopu rodzicielskiego lub jego części,
- o udzielenie urlopu ojcowskiego lub jego części,
- o udzielenie urlopu wychowawczego lub jego części oraz wykaz dokumentów, które należy dołączyć do wniosku,
- o łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego lub jego części z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu,
- o udzielenie urlopu wychowawczego lub jego części oraz wykaz dokumentów, które należy dołączyć do wniosku,
- o obniżenie wymiaru czasu pracy pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego oraz dokumenty, jakie należy dołączyć do tego wniosku,
a także:
- w sprawie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego i części urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Poza określeniem treści wniosków rozporządzenie reguluje także zakres dokumentów, jakie powinny być wraz z wnioskami przekazane pracodawcy.
Wzory nowych wniosków dotyczących uprawnień rodzicielskich zostały omówione w dodatku do numeru 6/2023 MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń "Zmiany w uprawnieniach rodzicielskich pracowników od 26 kwietnia 2023 r.".
Dokumenty zagraniczne
Ponadto omawiane rozporządzenie, podobnie jak jego poprzednia wersja, przewiduje możliwość złożenia zagranicznego dokumentu potwierdzającego urodzenie dziecka poza Polską.
Obecnie jednak precyzuje, że chodzi o zagraniczny dokument potwierdzający urodzenie dziecka (dzieci), wydany przez uprawniony organ dokonujący rejestracji urodzenia w danym kraju. W poprzednio obowiązującym w tym zakresie rozporządzeniu była mowa o zagranicznym akcie urodzenia dziecka, co w praktyce powodowało problem, jeśli w danym kraju dokument ten miał inną formułę.
Nie zmieniła się zasada, że w przypadku dołączenia do wniosku zagranicznego dokumentu potwierdzającego urodzenie dziecka (dzieci) powinien on być przetłumaczony na język polski. Wymóg ten, tak jak w poprzedniej wersji rozporządzenia, nie obejmuje dokumentów przekazanych przez uprawniony organ dokonujący rejestracji urodzenia w danym kraju, wydanych na terytorium:
- państw członkowskich Unii Europejskiej,
- państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej,
- państw - stron umów międzynarodowych w zakresie zabezpieczenia społecznego, których stroną jest Rzeczpospolita Polska,
jeżeli zostały sporządzone w językach urzędowych tych państw.
Ważne
Dokument poświadczający urodzenie dziecka w kraju UE, EFTA, EOG oraz z którym Polska ma podpisaną umowę o zabezpieczeniu społecznym, nie musi być tłumaczony na język polski.
Tabela. Państwa, w których wystawiony dokument poświadczający urodzenie dziecka i załączany do wniosków o uprawnienia rodzicielskie nie musi być tłumaczony na język polski
| Państwa UE | Państwa EOG lub EFTA niebędące jednocześnie członkami UE | Państwa, z którymi Polska ma zawarte umowy o zabezpieczeniu społecznym |
|---|---|---|
|
|
|
Przykład
Pracownica składa wniosek o urlop wychowawczy na dziecko urodzone w Meksyku. Meksyk nie jest członkiem UE, EFTA czy EOG, nie ma także podpisanej z Polską umowy o zabezpieczeniu społecznym. W związku z tym pracownica musi przestawić dokument potwierdzający urodzenie dziecka w tłumaczeniu na język polski.
Zasada niepowielania dokumentów w aktach osobowych
W nowym rozporządzeniu została zachowana zasada, że jeżeli w aktach osobowych pracownika znajdują się już dokumenty, o których mowa w rozporządzeniu, to nie jest konieczne dołączanie ich do składanych przez pracownika wniosków. Natomiast w przypadku dołączenia do wniosku kopii dokumentów wymienionych w rozporządzeniu pracodawca może żądać od pracownika przedłożenia ich oryginałów w celu potwierdzenia zgodności tych kopii z oryginałem.
Przykład
Pracownica, która kończy urlop rodzicielski, składa wniosek o urlop wychowawczy. W przypadku obu tych wniosków rozporządzenie wymaga złożenia wraz z nimi odpisu skróconego aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagranicznego dokumentu potwierdzającego urodzenie dziecka (dzieci), wydanego przez uprawniony organ dokonujący rejestracji urodzenia w danym kraju, albo kopii tych dokumentów. Pracownica przy wnioskowaniu o urlop rodzicielski złożyła więc odpis skrócony aktu urodzenia dziecka. Zatem w przypadku wnioskowania o urlop wychowawczy nie musi już załączać odpisu skróconego aktu urodzenia dziecka.
Podstawa prawna
§ 1-23 rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków - Dz.U. z 2023 r. poz. 937
Magdalena Sybilska-Bonicka
specjalista z zakresu prawa pracy, prawnik, redaktor MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, wieloletni praktyk, trener biznesu i były wykładowca akademicki z zakresu prawa pracy
