Konsekwencje przyznanego bonusu, jak zakładamy - w formie premii pieniężnej, są uzależnione od tego, czy premia pieniężna będzie traktowana jako korekta zmniejszająca podstawę opodatkowania wcześniej zrealizowanych wewnąrzwspólnotowych nabyć towarów (WNT). 

Jeżeli tak, to w kolejnym kroku do ustalenia pozostanie kwestia rozpoznania okresu, w którym taka korekta powinna być rozliczona dla celów VAT oraz po jakim kursie przeliczeniowym (przy założeniu, że premia pieniężna została określona w walucie obcej). 

1. Premia pieniężna jako korekta WNT

Rozpoznanie premii pieniężnej otrzymanej od unijnego dostawcy jako korekty WNT zasadniczo wystąpi wówczas, gdy zajdzie ścisły związek między przyznanym bonusem a dokonanymi zakupami towarów u podmiotu, od którego podatnik otrzymał ten bonus. W przeciwnym razie przyznana premia (bonus) może zostać uznana za świadczenie usług przez otrzymującego premię. Takie podejście jest ugruntowane w praktyce organów podatkowych i orzecznictwie sądów administracyjnych (zob. przykładowo uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 czerwca 2012 r., sygn. akt I FPS 2/12, czy interpretację ogólną Ministra Finansów z 27 listopada 2012 r., sygn. PT3/033/ 10/423/AEW/12/PT-618). 

Wspomniane wnioski zostały przedstawione również w interpretacji z 8 sierpnia 2017 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.193.2017.2.KB), w której organ podatkowy wyraźnie podkreślił:

Warunkiem uznania, że premia pieniężna/bonus stanowi w istocie rabat, jest wykazanie ścisłego związku pomiędzy premią pieniężną, a zrealizowanymi dostawami. (…)Relacja ta staje się szczególnie widoczna w przypadku, gdy prawo do przyznania premii pieniężnej i/lub jej wysokość, uzależniona jest od określonego między stronami poziomu obrotów osiągniętego w danym czasie, który ustalany jest na podstawie faktur dokumentujących dokonane w tym czasie dostawy. 

Przy założeniu zatem, że bonus (premia pieniężna) za 2022 r., o którym mowa w zadanym pytaniu, jest ściśle powiązany z dostawami (WNT) zrealizowanymi we wskazanym roku, generalnie powinien być uznany za korektę zmniejszającą WNT. 

2. Wykazanie korekty WNT z tytułu przyznanego bonusu 

W celu ustalenia okresu rozliczeniowego, w którym należy wykazać przyznany bonus, trzeba sięgnąć do art. 30a ustawy o VAT, który reguluje kwestię ustalania podstawy opodatkowania WNT, w tym także sposób jego korygowania. 

Zgodnie z art. 30a ust. 1a ustawy o VAT w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, gdy podstawa opodatkowania uległa obniżeniu, korekty tej podstawy dokonuje się w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniała przyczyna obniżenia podstawy opodatkowania.

Dlatego obniżenie podstawy opodatkowania WNT należy wykazać w rozliczeniu za okres, w którym przyznano rabat, rozumiany jako przyczyna obniżenia podstawy opodatkowania WNT. Jeżeli zatem podatnik dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów otrzymał od swojego kontrahenta rabat w lutym 2023 r. - korekty podstawy opodatkowania powinien dokonać w JPK_V7M składanym za ten właśnie okres. 

3. Kurs przeliczeniowy dla celów wykazania korekty "in minus" WNT

Obecnie przepisy ustawy o VAT wprost nie regulują zasad przeliczania korekt zmniejszających podstawę opodatkowania WNT, które są wystawiane z przyczyn następczych, tj. nieistniejących w momencie wystawiania faktur pierwotnych za dostawę. Za taką właśnie przyczynę uznawane są korekty przyznające bonus/premię pieniężną. Pewnych wskazówek w tym zakresie dostarczają wydawane interpretacje indywidualne. Zgodnie z prezentowanym w nich stanowiskiem w przypadku korekt z przyczyn o charakterze wtórnym, które nie istniały w momencie realizacji transakcji pierwotnej, w szczególności zmniejszających podstawę opodatkowania, przy przeliczaniu kursu waluty obcej należy, co do zasady, zastosować taki kurs waluty, jaki zastosowano pierwotnie przy ustalaniu podstawy opodatkowania, tj. zgodnie z art. 31a ust. 1 ustawy o VAT - średni kurs danej waluty obcej ogłoszony przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego, czyli kurs z transakcji pierwotnej (zob. interpretację indywidualną z 16 marca 2022 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.860.2021.1.RR). 

W przypadku przyznania rabatu/premii pieniężnej zastosowanie ww. reguły będzie utrudnione lub wręcz niemożliwe. Premia pieniężna za dany okres (w naszym przypadku za 2022 r.) może dotyczyć szeregu transakcji WNT zrealizowanych we wskazanym roku. Z tego względu organy podatkowe w drodze wyjątku dopuszczają w przypadku takich zbiorczych faktur korygujących stosowanie jednego kursu z dnia poprzedzającego dzień wystawienia takiej zbiorczej faktury korygującej.

Zatem w naszym przypadku, jeżeli sprzedawca udzieli rabatu za dostawy zrealizowane w 2022 r. oraz udokumentuje to zbiorczym dokumentem, to dla celów rozliczenia VAT w JPK_V7M polski podatnik może zastosować kurs przeliczeniowy waluty obcej z dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia takiego dokumentu. 

POWOŁANE INTERPRETACJE ORGANÓW PODATKOWYCH

• pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 marca 2022 r. (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.860.2021.1.RR)
• pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 8 sierpnia 2017 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.193.2017.2.KB)
• interpretacja ogólna Ministra Finansów z 27 listopada 2012 r. (sygn. PT3/033/ 10/423/AEW/12/PT-618)

Adrian Błaszkiewicz

ekspert w zakresie VAT