Tabela. Szczególne rozwiązania w zakresie prawa pracy obowiązujące w czasie stanu zagrożenia epidemicznego
Szczególna regulacja covidowa z zakresu prawa pracy | Opis wprowadzonego rozwiązania z zakresu prawa pracy | Skutki odwołania stanu epidemii i wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego | Okres obowiązywania rozwiązania |
Praca zdalna (art. 3 ust. 1 ustawy o COVID-19) | W celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania. | Podczas stanu zagrożenia epidemicznego pracodawca nadal może polecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej, jednak powinien zweryfikować treść polecenia wykonywania pracy zdalnej, czy obejmuje ono także stan zagrożenia epidemicznego. | W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19 oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu. |
Okresowe badania lekarskie (art. 12a ust. 1 ustawy o COVID-19) | Zawiesza się obowiązek kierowania pracowników na okresowe badania lekarskie.
| Podczas stanu zagrożenia epidemicznego nadal zawieszony jest obowiązek kierowania pracowników do przeprowadzenia okresowych badań lekarskich. | W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19. Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, należy podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu. |
Wstępne badania lekarskie (art. 12a ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy o COVID-19)
| Zawieszenie obowiązku wykonania wstępnych badań lekarskich osób zatrudnianych:
| Podczas stanu zagrożenia epidemicznego nadal obowiązują przedłużone terminy, podczas których pracownicy przy ponownym zatrudnieniu lub zatrudnieniu u innego pracodawcy na analogicznym stanowisku nie muszą poddawać się wstępnym badaniom lekarskim.
| W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii COVID-19.
|
Przeprowadzanie profilaktycznych badań lekarskich (art. 12a ust. 3 ustawy o COVID-19) | W przypadku braku dostępności lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego medycyny pracy badanie takie może przeprowadzić i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie inny lekarz. | Podczas stanu zagrożenia epidemicznego orzeczenia wydane przez innego lekarza niż lekarz medycyny pracy nadal zachowują ważność. | Konieczność uzupełnienia badania u lekarza medycyny pracy w terminie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii COVID-19. |
Szkolenia wstępne bhp (art. 12e ust. 1 ustawy o COVID-19)
| Możliwość przeprowadzania szkoleń wstępnych bhp w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, z wyjątkiem instruktażu stanowiskowego:
| Podczas stanu zagrożenia epidemicznego nadal możliwe jest przeprowadzanie wstępnych szkoleń bhp online.
| W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19. |
Okresowe szkolenia bhp (art. 12e ust. 2 ustawy o COVID-19) | Jeżeli termin szkolenia okresowego bhp wypada:
możliwe jest przeniesienia go na czas po zakończeniu epidemii. | W trakcie trwania stanu zagrożenia epidemicznego i 30 dni po jego odwołaniu nadal można wstrzymać szkolenia okresowe bhp. | Szkolenia należy wykonać maksymalnie w ciągu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii COVID-19. |
Upływ kadencji organu statutowego związku zawodowego i SIP (art. 14i ust. 2 ustawy o COVID-19) | Możliwość wydłużenia kadencji:
jeżeli w związku z obowiązywaniem stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego nie ma możliwości przeprowadzenia wyborów.
| Podczas obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego kadencja SIP lub organu statutowego związku zawodowego także może być wydłużona, jeśli faktycznie nadal nie ma możliwości przeprowadzenia wyborów. | W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19 lub do 30 dni po odwołaniu danego stanu. |
Urlop wypoczynkowy (art. 15gc ustawy o COVID-19)
| Pracodawca może udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu, a pracownik jest obowiązany taki urlop wykorzystać. | Podczas stanu zagrożenia epidemicznego pracodawca nadal może udzielić pracownikowi zaległego urlopu wypoczynkowego bez jego zgody. | W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii COVID-19. |
Świadczenia wypłacane w związku z rozwiązaniem umowy o pracę (art. 15gd ust. 1 ustawy o COVID-19)
| W przypadku wystąpienia u pracodawcy spadku obrotów gospodarczych lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń wysokość odprawy, odszkodowania lub innego świadczenia pieniężnego wypłacanego przez tego pracodawcę pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, jeżeli przepisy przewidują obowiązek wypłacenia świadczenia, nie może przekroczyć 10-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. | Podczas stanu zagrożenia epidemicznego pracodawca nadal może ograniczyć do 30 100 zł wysokość świadczenia pieniężnego wypłacanego pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, o ile nadal występuje u niego spadek obrotów lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń. | W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19. |
Obowiązki socjalne (art. 15ge ust. 1 i 3 ustawy o COVID-19)
| W razie wystąpienia u pracodawcy spadku obrotów gospodarczych lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń pracodawca może zawiesić obowiązki:
- o których mowa w ustawie o zfśs, a także nie stosuje się postanowień układów zbiorowych pracy lub regulaminów wynagradzania, wprowadzonych na podstawie ustawy o zfśs, ustalających wyższą wysokość odpisu na zfśs, oraz inne świadczenia o charakterze socjalno-bytowym, niż określa ta ustawa. W takim przypadku stosuje się wysokość odpisu na ten fundusz określoną w ustawie o zfśs. | Podczas stanu zagrożenia epidemicznego pracodawca nadal może zawiesić wykonywanie obowiązków socjalnych związanych z prowadzonym zfśs lub świadczeniami urlopowymi, jeśli występuje u niego spadek obrotów lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń.
| W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19. |
Wypowiedzenie zakazu konkurencji (art. 15gf ustawy o COVID-19)
| W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19 strony umowy o zakazie konkurencji obowiązującym po ustaniu stosunku pracy, na rzecz którego ustanowiono zakaz działalności konkurencyjnej, mogą ją wypowiedzieć z zachowaniem terminu 7 dni. | Podczas stanu zagrożenia epidemicznego nadal można wypowiedzieć umowę o zakazie konkurencji z okresem wypowiedzenia wynoszącym 7 dni. | W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19. |
Odstępstwa od zakazu pracy w handlu w niedziele (art. 15i ust. 1 ustawy o COVID-19)
| Zakaz wykonywania czynności związanych z handlem nie obowiązuje w niedziele w zakresie wykonywania czynności związanych z handlem, polegających na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby, oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania takich czynności. | Podczas stanu zagrożenia epidemicznego i 30 dni po jego odwołaniu nadal dopuszczalne są opisane odstępstwa od zakazu pracy w handlu w niedzielę. | W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19 oraz w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu. |
Czas pracy (art. 15x ust. 1 ustawy o COVID-19) | Pracodawca należący do tzw. infrastruktury krytycznej może, na czas oznaczony:
| Podczas stanu zagrożenia epidemicznego pracodawca prowadzący działalność w zakresie tzw. infrastruktury krytycznej nadal może zmienić pracownikom system czasu pracy, zobowiązać ich do pracy w godzinach nadliczbowych czy pozostawania w gotowości do pracy itp. | W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19. |
Honorowi dawcy krwi (art. 9 ust. 1, art. 9a ust. 1 ustawy o publicznej służbie krwi)
| Honorowemu dawcy krwi, który oddał krew lub jej składniki (w tym osocze po chorobie COVID-19), przysługują:
| Podczas stanu zagrożenia epidemicznego honorowi krwiodawcy oddający krew lub jej składniki nadal mają prawo do 2 dni zwolnienia od pracy. | Podczas stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19. |
Podstawa prawna:
art. 3, art. 12a, art. 12e, art. 14i ust. 2, art. 15gc, art. 15gd ust. 1, art. 15ge, art. 15gf, art. 15i ust. 1, art. 15x ust. 1 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 2095; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 830
art. 5 ustawy z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 936; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1891
art. 9, art. 9a ust. 1 ustawy z 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1749; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 974
Oprac. Magdalena Sybilska-Bonicka
specjalista z zakresu prawa pracy, prawnik, redaktor MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń,
wieloletni praktyk, trener biznesu i były wykładowca akademicki z zakresu prawa pracy