3/2022, data dodania: 17.02.2022 Czy z rachunku VAT można opłacić składki ZUS, w tym składki zdrowotne
PROBLEM
Czy z rachunku VAT można opłacać składki ZUS, np. składki zdrowotne? Jakie płatności można jeszcze opłacić z rachunku VAT i jak to zrobić?
RADA
Z rachunku VAT mogą być opłacone składki pobierane przez ZUS (m.in. składki na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne). Do zapłaty składek należy wykorzystać zwykły przelew. Bank, realizując zlecony przelew zwykły, do którego posiadacz rachunku ma utworzony rachunek VAT, automatycznie ściągnie środki z rachunku VAT w kwocie określonej na zleceniu. Do zapłaty składek nie można wykorzystywać komunikatu przelewu mechanizmu podzielonej płatności.
UZASADNIENIE
Podatnicy, którzy dokonują dostawy towarów lub świadczą usługi, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, oraz podatnicy nabywający te towary lub usługi są obowiązani posiadać rachunek rozliczeniowy, o którym mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 Prawa bankowego, lub imienny rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej otwarty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, prowadzone w walucie polskiej (art. 108e ustawy o VAT).
Rachunki, o których tu mowa, to rachunki rozliczeniowe, w tym bieżące i pomocnicze, oraz prowadzone dla nich tzw. "rachunki VAT".
Jakie zobowiązania można opłacić z rachunku VAT
Z rachunku VAT można opłacić nie tylko VAT należny w związku z zakupem towarów i usług, ale też różnego rodzaju zobowiązania podatnika. Kwestie te regulują przepisy Prawa bankowego w powiązaniu z ustawą o VAT. Jakie należności mogą być opłacone z rachunku VAT, przedstawiamy w tabeli.
Tabela. Jakie należności mogą być opłacone z rachunku VAT
| Lp. | Stosownie do art. 62b ust. 2 Prawa bankowego rachunek VAT może być obciążony wyłącznie w celu: |
| 1.* | zapłaty lub zwrotu należnego VAT zawartego w cenie zakupu towaru lub usługi, tzn. dokonania:
- przy użyciu komunikatu przelewu |
| 2. | zapłaty zobowiązania podatkowego do urzędu skarbowego, tzn. wpłaty na rachunek urzędu skarbowego:
- należności celnych oraz odsetek za zwłokę od tych należności |
| 3. | zapłaty składek ZUS, tzn.: wpłaty należności z tytułu składek, o których mowa w art. 24 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 423 z późn. zm.), oraz należności z tytułu składek, o których mowa w art. 32 tej ustawy, do poboru których obowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych |
| 4. | zapłaty składek KRUS, tzn.: wpłaty należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników, o których mowa w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2021 r. poz. 266, 1535 i 1621), oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, o których mowa w ustawie z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1285, 1292 i 1559), do poboru których obowiązana jest Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego |
| 5.* | wpłaty VAT na rzecz płatnika, tzn.: wpłaty podatku od towarów i usług przez podatnika, o którym mowa w art. 103 ust. 5a ustawy o VAT, na rzecz płatnika, o którym mowa w art. 17a tej ustawy, przy użyciu komunikatu przelewu |
| 6.* | wpłaty VAT i cła na rzecz przedstawiciela, tzn.: wpłaty kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług oraz należności celnych na rzecz przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych, przy użyciu komunikatu przelewu |
| 7.* | przekazania VAT na rachunek dostawcy lub usługodawcy, tzn.: przekazania przy użyciu komunikatu przelewu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy przez posiadacza rachunku, który:
|
| 8.* | zwrotu nienależnie otrzymanej płatności VAT, tzn.: zwrotu przy użyciu komunikatu przelewu nienależnie otrzymanej płatności na rachunek VAT posiadacza rachunku, od którego otrzymano tę płatność przy użyciu komunikatu przelewu |
| 9. | przekazania środków między rachunkami VAT tego samego podatnika, tzn.: przekazania środków na inny rachunek VAT posiadacza rachunku VAT przy użyciu komunikatu przelewu, w którym posiadacz w miejsce informacji, o których mowa w:
|
| 10. | przekazania środków z rachunku VAT na rachunek bankowy lub SKOK - za zgodą naczelnika urzędu skarbowego, tzn.: przekazania środków na rachunek wskazany przez naczelnika urzędu skarbowego w informacji o postanowieniu, o której mowa w art. 108b ust. 4 ustawy o VAT |
| 11. | przekazania środków na rachunek rozliczeniowy państwowej jednostki budżetowej, tzn.: przekazania środków na rachunek rozliczeniowy państwowej jednostki budżetowej, w przypadku gdy rachunek VAT prowadzony jest dla rachunku rozliczeniowego, o którym mowa w art. 196 ust. 1 pkt 2 albo 5 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 305 z późn. zm.) |
| 12. | realizacji zajęcia egzekucyjnego podatków lub składek, tzn.: realizacji zajęcia na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego, dotyczącego egzekucji należności, o których mowa w pkt 2, 3 i 4 tabeli |
| 13. | przekazania przez bank środków pieniężnych na rachunek techniczny, tzn.: przekazania przez bank środków pieniężnych na prowadzony w tym samym banku wyodrębniony rachunek techniczny służący identyfikacji posiadacza rachunku VAT - w przypadku, o którym mowa w art. 62e ust. 3 pkt 2 (chodzi o przypadek zamknięcia rachunku rozliczeniowego, dla którego jest prowadzony rachunek VAT, przy braku postanowienia o innym zadysponowaniu tymi środkami) |
* Punktu 1 oraz punktów 5-8 tabeli nie stosuje się, jeżeli rachunek odbiorcy jest prowadzony przez instytucję kredytową lub bank zagraniczny, które nie działają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w formie oddziału (art. 62b ust. 5 ustawy - Prawo bankowe).
Czy składki można opłacić z rachunku VAT
Problem sygnalizowany w pytaniu sprowadza się do ustalenia, czy z rachunku VAT można opłacać składki ZUS, np. składki zdrowotne. Jak sygnalizowaliśmy w tabeli, rachunek VAT może być obciążony m.in. w celu wpłaty:
- należności z tytułu składek, o których mowa w art. 24 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, oraz
- należności z tytułu składek, o których mowa w art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do poboru których obowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Są to pobierane przez ZUS:
- składki na ubezpieczenie społeczne (ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie rentowe, ubezpieczenie chorobowe, ubezpieczenie wypadkowe),
- składki na ubezpieczenie zdrowotne,
- składki na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych.
Zatem (teoretycznie) z rachunku VAT mogą być opłacone składki pobierane przez ZUS (m.in. składki na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne) oraz mogą być opłacane inne należności wskazane w art. 62b ust. 2 Prawa bankowego.
Jak opłacić należności z rachunku VAT
Uznanie i obciążenie rachunku VAT jest dokonywane odpowiednio przez obciążenie albo uznanie rachunku rozliczeniowego posiadacza rachunku VAT prowadzonego w tym samym banku (art. 62b ust. 3 Prawa bankowego).
Obciążenie rachunku VAT jest dokonywane za pomocą tzw. komunikatu przelewu.
Stosownie do art. 108a ust. 3 ustawy o VAT w komunikacie przelewu udostępnionego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową podatnik wskazuje:
1) kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności,
2) kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto,
3) numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność,
4) numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.
W sposób szczególny ustawodawca uregulował niektóre dane wymagane dla komunikatu przelewu w sytuacji zapłaty zaliczek (zob. art. 108a ust. 1c ustawy o VAT), przelewów zbiorczych za faktury (zob. art. 108a ust. 3a-3c ustawy o VAT), podatku oraz należności celnych na rzecz przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych (zob. art. 108a ust. 3d ustawy o VAT), zwrotu należności z wystawionych faktur korygujących (zob. art. 108a ust. 4 ustawy o VAT) oraz zwrotu otrzymania na rachunek VAT nienależnych świadczeń (zob. art. 108a ust. 6 ustawy o VAT).
Za pomocą opisanego komunikatu przelewu ze środków znajdujących się na rachunku VAT podatnika technicznie nie jest możliwe opłacenie składek ZUS. Już po wprowadzeniu tej możliwości w wyniku zmian wprowadzonych w tym zakresie od 1 listopada 2019 r. przedsiębiorcy zaczęli stosować komunikat przelewu ze środków znajdujących się na rachunku VAT na zapłatę składek ZUS. ZUS zwraca jednak wówczas środki, wyjaśniając, że nie ma możliwości przyjęcia środków na konto ZUS za pomocą podzielonej płatności.
Brak możliwości skorzystania z komunikatu przelewu służącego do obciążania rachunku VAT nie oznacza, że składek nie można opłacić z tego rachunku. W celu zapłaty zobowiązania w ZUS z rachunku VAT podatnik powinien dokonać zapłaty, wykorzystując do tego celu zwykły przelew.
Bank, realizując zlecony przelew zwykły, do którego posiadacz rachunku ma utworzony rachunek VAT, automatycznie ściągnie środki z rachunku VAT w kwocie określonej na zleceniu (pod warunkiem, że na rachunku VAT podatnik będzie posiadał wystarczające środki).
PODSTAWA PRAWNA:
-
art. 108a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 685; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 196
-
art. 3b ustawy z 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1844; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2447
-
art. 62b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 2439; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2447
-
art. 24 ust. 2 i art. 32 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105
Marcin Szymankiewicz
doradca podatkowy, autor licznych publikacji podatkowych
