Od 1 stycznia 2023 r. wspólnik spółki komandytowo-akcyjnej ma obowiązek opłacania składek ZUS

Komplementariusze spółki komandytowo-akcyjnej od 1 stycznia 2023 r. zostali objęci ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym, a tym samym obowiązkiem opłacania składek na te ubezpieczenia jak przedsiębiorcy. Mają do nich zastosowanie w tym zakresie znowelizowane od tej daty przepisy ustaw systemowej i zdrowotnej.

Ustawy systemowa i zdrowotna od 1 stycznia 2023 r. rozszerzyły grupę podmiotów uważanych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność i działalność gospodarczą o komplementariusza będącego w spółce komandytowo-akcyjnej, czyli wspólnika odpowiadającego wobec wierzycieli za zobowiązania tej spółki bez ograniczenia (art. 125 Kodeksu spółek handlowych). Obowiązkiem ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego zostali objęci od tej daty wspólnicy zarówno tych spółek, które powstały począwszy od tej daty, jak i spółek istniejących przed 1 stycznia 2023 r.

Data powstania obowiązku ubezpieczeń

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlega komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej od dnia:

• wpisania spółki do KRS albo
• nabycia ogółu praw i obowiązków w spółce.

Obowiązek tych ubezpieczeń trwa do dnia wykreślenia spółki z KRS albo zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności przez spółkę zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy - Prawo przedsiębiorców.

W przypadku komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej, która została wpisana do KRS przed 1 stycznia 2023 r., albo który nabył udziały w spółce przed tym dniem, obowiązek ubezpieczenia powstaje 1 stycznia 2023 r.

Zgłoszenie do ubezpieczeń

Konsekwencją omawianych zmian jest obowiązek samodzielnego dokonania zgłoszenia przez wspólnika wskazanej spółki do ubezpieczeń jako:

• płatnika składek na własne ubezpieczenia (na formularzu ZUS ZFA - zgłoszenie/zmiana danych płatnika składek - osoby fizycznej) oraz
• osoby ubezpieczonej (na formularzu ZUS ZUA - zgłoszenie do ubezpieczeń - społecznych i zdrowotnego/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej lub na formularzu ZUS ZZA - zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego/zgłoszenie zmiany danych i z kodem tytułu ubezpieczenia 05 43 xx - wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej oraz akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący jako wkład świadczenie pracy lub usług).

Podstawa wymiaru składek

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe - dobrowolne, wypadkowe) komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2023 r. - 4161 zł). Składka obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia. Komplementariusz nie ma możliwości opłacania składek w niższej wysokości lub wcale, w ramach ulgi na start, składek preferencyjnych ani od dochodu (tzw. mały ZUS plus).

Natomiast podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS. Składka obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń

Komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej, który osiąga przychody z innych źródeł stanowiących podstawę do ubezpieczeń społecznych, może korzystać ze zbiegu tytułów do tych ubezpieczeń jak przedsiębiorca. Zatem w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń (istnienie ich w tym samym czasie) jest obejmowany z tytułu, który powstał najwcześniej, jednak może na wniosek zmienić tytuł ubezpieczeń. Najczęściej zbieg tytułów z posiadaniem statusu komplementariusza może dotyczyć zatrudnienia na podstawie stosunku pracy lub zlecenia. W każdym przypadku istotna będzie podstawa wymiaru składek osiągana z innych tytułów w relacji z podstawą wymaganą od komplementariusza.

W sytuacji gdy komplementariusz osiąga jednocześnie oskładkowane w zakresie ubezpieczeń społecznych przychody:

• ze stosunku pracy w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia (od 1 stycznia - 3490 zł, a od 1 lipca - co najmniej 3600 zł), tymi ubezpieczeniami jako komplementariusz może zostać objęty dobrowolnie, na wniosek; w przeciwnym wypadku wskazanym ubezpieczeniom podlega z obu tytułów;

PRZYKŁAD

Wspólnik spółki komandytowo-akcyjnej wpisanej do KRS w 2022 r. jest jednocześnie zatrudniony w spółce z o.o. na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem w wysokości 7000 zł brutto. W 2023 r. z tytułu posiadania statusu komplementariusza zgłosił się tylko do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z umowy o pracę spełnia bowiem warunek minimalnej wysokości (3490 zł i 3600 zł).

• z umowy zlecenia w wysokości co najmniej 4161 zł (czyli takiej, od której opłaca składki z tytułu posiadania statusu wspólnika w spółce komandytowo-akcyjnej, tj. od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego), tymi ubezpieczeniami jako komplementariusz może zostać objęty dobrowolnie; w przeciwnym wypadku podlega ubezpieczeniom społecznym z obu tytułów.

PRZYKŁAD

Wspólnik spółki komandytowo-akcyjnej wpisanej do KRS w 2022 r. jest jednocześnie zatrudniony w spółce z o.o. na podstawie umowy zlecenia (podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu) z wynagrodzeniem w wysokości 3000 zł brutto. Z tytułu posiadania statusu komplementariusza podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia z umowy zlecenia nie spełnia bowiem warunku minimalnej wysokości (4161 zł).

W każdym przypadku ubezpieczenie zdrowotne będzie obowiązkowym obciążeniem dla komplementariusza z każdego tytułu stanowiącego podstawę do objęcia tym ubezpieczeniem (nie ma możliwości odstąpienia od opłacania składki na to ubezpieczenie).

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 125 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeksu spółek handlowych - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 1467

• art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6 pkt 4b, art. 9 ust. 1a, ust. 2-2a, ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2476

• art. 79, art. 81 ust. 2za, art. 82 ust. 5 pkt 4 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 2561

• art. 29, art. 40 pkt 3 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2022 r. poz. 1265

• § 1 ust. 1 pkt 1, 3, 7, § 2 i załącznik nr 25 do rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 20 grudnia 2020 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 1349; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1598

Alicja Kozłowska

specjalista z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, praktyk z wieloletnim doświadczeniem