PIT-2 i odpowiedzialność płatników - po zmianach od 1 stycznia 2023 r.

Od 1 stycznia 2023 r. obowiązuje nowy wzór formularza PIT-2 (wersja 9). Dotychczas służył on tylko płatnikom do składania oświadczenia w sprawie stosowania kwoty zmniejszającej podatek. Po zmianach podatnicy mogą złożyć za jego pomocą również inne oświadczenia i wnioski mające wpływ na wysokość płaconej zaliczki na PIT. To jednak nie jedyna zmiana, jaka z tym dniem zaczęła obowiązywać w relacji podatnik-płatnik. Z początkiem 2023 r. podatnicy uzyskali m.in. możliwość składania oświadczenia w sprawie stosowania kwoty zmniejszającej podatek więcej niż jednemu płatnikowi, zaś płatnicy zostali zwolnieni z odpowiedzialności za niepobranie zaliczki na PIT lub pobranie jej w zaniżonej wysokości z winy podatnika. W raporcie omawiamy zasady wypełniania nowego PIT-2 oraz pozostałe zmiany wprowadzone w tym zakresie.

1. Nowy wzór oświadczenia PIT-2

PIT-2 w nowej wersji (9) to obszerny formularz, który nie dotyczy już - tak jak miało to miejsce do końca 2022 r. - wyłącznie kwoty zmniejszającej podatek. Obecnie jest to zbiór wniosków i oświadczeń, które podatnik może złożyć płatnikowi na jednym egzemplarzu. Dzięki temu nie musi już składać pojedynczych pism odnośnie każdej sprawy związanej z płaconymi przez niego zaliczkami na PIT. Podatnik wypełnia tylko te części PIT-2, w zakresie których składa płatnikowi dane oświadczenie lub wniosek. Obowiązująca obecnie wersja PIT-2 została udostępniona przez MF na jego stronie internetowej.

PIT-2 jest również dostępny na stronie cyfrowego wydania "Monitora księgowego" oraz w bazie Inforlex - na www.inforlex.pl.

Poniżej omawiamy zasady wypełniania poszczególnych części nowego PIT-2.

Części A-B są przeznaczone do wpisywania danych identyfikacyjnych podatnika oraz pełnej nazwy płatnika.

Części od C do J to poszczególne oświadczenia lub wnioski podatnika mające wpływ na ustalanie zaliczek na PIT bądź ich niepotrącanie. I tak:

• w częściach C i D podatnik wskazuje o jaką część kwoty zmniejszającej podatek płatnik ma pomniejszać mu miesięczne zaliczki na PIT. W 2023 r. kwota zmniejszająca podatek nie zmieniła się. Tak jak w 2022 r. wynosi ona 3600 zł rocznie i 300 zł miesięcznie. Od 1 stycznia 2023 r. podatnik, który uzyskuje przychody od więcej niż jednego płatnika, zyskał możliwość wskazania do trzech płatników, którzy będą mogli zastosować kwotę zmniejszającą podatek. W związku z tym w zależności od sytuacji podatnik będzie zaznaczał kwotę 300 zł albo 150 zł, albo 100 zł. Więcej na ten temat w pkt 2. Nowe zasady stosowania przez płatników kwoty zmniejszającej podatek.

Oświadczenie w części C składa się zakładowi pracy oraz płatnikowi, o którym mowa w art. 41 ust. 1 updof (np. zleceniodawcy, zamawiającemu dzieło). W części tej podatnik może również poinformować płatnika, że wycofuje złożone uprzednio oświadczenie w sprawie stosowania kwoty zmniejszającej podatek.

Oświadczenie w części D składa się rolniczej spółdzielni produkcyjnej i innym spółdzielniom zajmującym się produkcją rolną, organowi egzekucyjnemu wypłacającemu za zakład pracy należności ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych lub podmiotowi niebędącemu następcą prawnym zakładu pracy, przejmującemu zobowiązania zakładu pracy wynikające ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych. W części tej podatnik może również poinformować płatnika, że:

• wycofuje uprzednio złożone oświadczenie w sprawie podziału kwoty zmniejszającej podatek albo
• rezygnuje ze stosowania pomniejszenia w wysokości stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek.

• w części E podatnik składa płatnikowi oświadczenie, że zamierza skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie, że za dany rok zamierza opodatkować dochody wspólnie z małżonkiem albo jako osoba samotnie wychowująca dzieci, a za rok podatkowy przewidywane, określone w oświadczeniu:

1) dochody podatnika nie przekroczą kwoty 120 000 zł, a małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów, które łączy się z dochodami podatnika - zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 12% dochodu uzyskanego w danym miesiącu od tego płatnika i są dodatkowo pomniejszane za każdy miesiąc o kwotę stanowiącą 1/2 kwoty zmniejszającej podatek,

2) dochody podatnika przekroczą kwotę 120 000 zł, a dochody małżonka lub dziecka, które łączy się z dochodami podatnika, nie przekraczają tej kwoty - zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 12% dochodu uzyskanego w danym miesiącu od tego płatnika.

W części E podatnik może również oświadczyć, że wycofuje złożone uprzednio oświadczenie w sprawie preferencyjnego opodatkowania dochodów z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

• w części F podatnik składa oświadczenie pracodawcy, że spełnia warunki do korzystania z podwyższonych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów.

Podwyższone koszty pracownicze wynoszą 300 zł miesięcznie. Przysługują pracownikowi, którego miejsce stałego lub czasowego zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a pracownik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.

W części F podatnik może również oświadczyć, że wycofuje złożone uprzednio oświadczenie, iż spełnia warunki do korzystania z podwyższonych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów.

• w części G podatnik składa płatnikowi oświadczenie w sprawie stosowania zwolnień wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 152-154 updof, czyli:
  • ulgi na powrót,
  • ulgi dla rodzin 4+,
  • ulgi dla pracujących seniorów.

Powyższe zwolnienia mają zastosowanie do przychodów:

• ze stosunku pracy, stosunku służbowego, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy,
• z umów zlecenia stanowiących działalność wykonywaną osobiście,
• z tytułu zasiłku macierzyńskiego.

Limit każdego z tych zwolnień wynosi 85 528 zł rocznie. Jeżeli jednak podatnik korzysta z więcej niż jednej z ww. ulg, to limit ten jest dla nich łączny, czyli nie może przekroczyć 85 528 zł rocznie.

Część ta zawiera dodatkowo klauzulę: "i jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia".

W części G podatnik może również oświadczyć, że wycofuje złożone uprzednio oświadczenie o stosowanie którejś z ww. ulg.

• w części H podatnik składa płatnikowi wniosek o rezygnacji z ulgi dla młodych lub z pracowniczych kosztów uzyskania przychodów; przy czym od 1 stycznia 2023 r. podatnicy mogą złożyć drugi z tych wniosków nie tylko w odniesieniu do podstawowych, ale także podwyższonych kosztów pracowniczych.

Z pracowniczych kosztów podatkowych mogą zrezygnować pracownicy, którzy pozostają jednocześnie w więcej niż jednym stosunku pracy i chcą uniknąć przekroczenia rocznego limitu kwotowego kosztów pracowniczych, a tym samym dopłaty podatku w zeznaniu rocznym.

W części H podatnik może również oświadczyć, że wycofuje złożony uprzednio wniosek o niestosowanie ulgi dla młodych lub pracowniczych kosztów podatkowych.

• w części I podatnik składa płatnikowi wniosek o rezygnację z kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50%.

Wniosek w tej sprawie składa się zakładowi pracy lub płatnikowi dokonującemu świadczeń z działalności wymienionej w art. 41 ust. 1 updof, czyli np. z umów zleceń, umów o dzieło, praw majątkowych. W roku podatkowym łączne koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych lub rozporządzania przez nich tymi prawami nie mogą przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, tj. 120 000 zł.

W części I podatnik może również oświadczyć, że wycofuje złożony uprzednio wniosek o rezygnację z kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50%.

• w części J podatnik składa płatnikowi wniosek o niepobieranie zaliczek na podatek w roku podatkowym. Może to zrobić, jeżeli przewiduje, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30 000 zł, czyli kwoty wolnej od podatku. Więcej na ten temat piszemy w pkt 3. Zwolnienie płatnika z obowiązku poboru zaliczek na podatek.

W części J podatnik może również oświadczyć, że wycofuje złożony uprzednio wniosek o niepobieranie zaliczek na podatek w roku podatkowym.

• w części K podatnik składa swój podpis.

Moment, od którego należy stosować oświadczenia i wnioski złożone przez podatnika. Jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie lub wniosek mające wpływ na obliczanie zaliczki na PIT, płatnik uwzględnia je najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał takie oświadczenie/wniosek, a w przypadku płatnika, którym jest organ rentowy - najpóźniej od drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał. Oznacza to, że jeśli np. do pracodawcy w danym miesiącu wpłynie PIT-2 jeszcze przed wypłatą wynagrodzenia w tym miesiącu, to pracodawca uwzględni zawarty w nim wniosek lub oświadczenie już przy tej najbliższej wypłacie.

PRZYKŁAD

10 stycznia 2023 r. pracownica ukończyła 60 lat i nadal chce pracować u swojego dotychczasowego pracodawcy. 13 stycznia 2023 r. złożyła PIT-2, zaznaczając ostatni kwadrat w części G, czyli poinformowała pracodawcę, że jest uprawniona do ulgi dla pracujących seniorów. Wynagrodzenie za styczeń otrzyma 31 stycznia 2023 r. i już od tego przychodu pracodawca nie pobierze zaliczki na podatek, stosując tę ulgę.

Wycofanie lub zmiana przez podatnika złożonych wniosków lub oświadczeń. Podatnik jest obowiązany wycofać lub zmienić złożone uprzednio oświadczenie lub wniosek, jeżeli uległy zmianie okoliczności mające wpływ na obliczenie zaliczki, np. zmienił miejsce zamieszkania i nie ma już prawa do kosztów zamiejscowych powiększonych. Odbywa się to poprzez złożenie nowego oświadczenia/wniosku.

Okres obowiązywania oświadczeń i wniosków składanych przez podatnika. Od 1 stycznia 2023 r. z przepisów updof wynika wprost, że oświadczenie lub wniosek mające wpływ na obliczenie zaliczki dotyczy również kolejnych lat podatkowych, chyba że odrębny przepis stanowi inaczej (zob. dodany art. 31 a ust. 6 updof). Zatem podatnik nie musi już co do zasady składać co roku tych samych oświadczeń lub wniosków. Wyjątek dotyczy np. wniosku w sprawie niepobierania zaliczek na podatek, który składa się dla danego roku podatkowego.

WAŻNE!

Oświadczenia i wnioski, które podatnik złożył przed 1 stycznia 2023 r., a które wchodzą w zakres nowego PIT-2, zachowują swoją ważność. Tym samym np. pracownicy nie muszą wypełniać PIT-2 według nowego wzoru, jeżeli zadeklarowany stan faktyczny nie uległ zmianie.

2. Nowe zasady stosowania przez podatników kwoty zmniejszającej podatek

Od 1 stycznia 2023 r. zmieniły się zasady stosowania kwoty zmniejszającej podatek. Po zmianach podatnicy, którzy mają więcej niż jednego płatnika, mogą każdemu z nich złożyć oświadczenie w tej sprawie i wskazać wysokość odliczanej kwoty. Innymi słowy, tacy podatnicy mogą zadysponować kwotą 300 zł i podzielić ją na części. Jednak nie dowolnie. Oświadczenie w sprawie stosowania kwoty zmniejszającej podatek można złożyć maksymalnie trzem płatnikom, w proporcji:

• 1/36 przy trzech płatnikach - czyli po 100 zł,
• 1/24 przy dwóch płatnikach - po 150 zł,
• 1/12 przy jednym płatniku - 300 zł.

W praktyce podatnik będący pracownikiem może złożyć ww. oświadczenie także wtedy, gdy pobiera emeryturę lub rentę albo prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych, według skali podatkowej. W tym pierwszym przypadku musi pamiętać, aby organowi rentowemu złożyć odpowiedni wniosek - albo o rezygnację z całej kwoty zmniejszającej podatek na rzecz pracodawcy, albo ze wskazaniem części tej kwoty. Przy dwóch płatnikach - zakładzie pracy i organie rentowym (np. ZUS) każdy z nich może odliczać miesięcznie po 1/24, czyli po 150 zł. Ponieważ organ rentowy zawsze ustawowo stosuje kwotę zmniejszającą podatek, a nie jak pracodawca na podstawie oświadczenia - to jeśli pracownik nie zrezygnuje z tej kwoty, składając wniosek w organie rentowym, a jednocześnie złoży PIT-2 w zakładzie pracy, w którym dorabia, narazi się na niedopłatę podatku.

PRZYKŁAD

Pracownik jest zatrudniony u pracodawcy A na 1/2 etatu oraz u pracodawcy B na 3/4 etatu. Do końca 2022 r. kwotę zmniejszającą w wysokości 300 zł mógł u niego stosować tylko jeden, wybrany pracodawca, któremu pracownik złożył PIT-2. Od 1 stycznia 2023 r. pracownik może upoważnić obu płatników do odliczania od miesięcznych zaliczek po 150 zł.

Z kolei podatnik będący pracownikiem, który jednocześnie prowadzi swoją działalność gospodarczą i rozlicza się na zasadach ogólnych (progresywnie), też będzie mógł złożyć swojemu pracodawcy oświadczenie PIT-2 w zakresie stosowania kwoty zmniejszającej podatek. Jednakże trzeba mieć na uwadze, że jako przedsiębiorca przy obliczaniu zaliczek stosuje pełną roczną kwotę zmniejszającą, tj. 3600 zł. Jeśli więc w skali roku dojdzie u niego do przekroczenia tej kwoty, to efektem tego będzie niedopłata podatku. W praktyce złożenie pracodawcy oświadczenia o stosowaniu kwoty zmniejszającej podatek przy zaliczkach ze stosunku pracy może być zasadne, jeżeli dochód z działalności jest na tyle niski bądź nie występuje w ogóle (strata), że kwota wolna od podatku nie jest wykorzystywana na bieżąco.

Jeżeli podatnik uzyskuje w danym miesiącu przychody od więcej niż jednego płatnika, to może złożyć oświadczenie o stosowaniu kwoty zmniejszającej podatek, tylko jeżeli:

1. łączna kwota pomniejszenia stosowana przez wszystkich płatników w danym miesiącu nie przekracza kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (tj. 300 zł) oraz
2. w roku podatkowym podatnik za pośrednictwem płatnika nie skorzystał w pełnej wysokości z pomniejszenia kwoty zmniejszającej podatek, w tym również gdy złożył wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym.

W przypadku uzyskiwania przez podatnika w danym miesiącu od tego samego płatnika przychodów z różnych tytułów płatnik stosuje do tych przychodów złożone oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia, przy czym łączna kwota pomniejszenia zastosowana w tym miesiącu przez tego płatnika nie może przekroczyć kwoty wskazanej w tym oświadczeniu.

Umożliwienia podatnikom dzielenia kwoty zmniejszającej podatek maksymalnie na trzech płatników to nie jedyna zmiana wprowadzona od 1 stycznia 2023 r. Z tym dniem umożliwiono składanie oświadczeń w sprawie stosowania kwoty zmniejszającej podatek także:

• zleceniodawcom,
• pozostałym płatnikom wypłacającym świadczenia z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 ustawy o PIT,
• płatnikom pobierającym zaliczki od dochodów z praw majątkowych.

Dzięki tej zmianie oświadczenie PIT-2 w sprawie stosowania kwoty zmniejszającej podatek mogą również składać podatnicy niebędący pracownikami, tacy jak np. zleceniobiorcy, wykonawcy umów o dzieło czy twórcy korzystający z praw majątkowych. Do końca 2022 r. ci podatnicy nie mogli w trakcie roku składać takich oświadczeń. Korzystali z kwoty wolnej dopiero w rozliczeniu rocznym.

PRZYKŁAD

Zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, w tym dobrowolnie chorobowemu, oraz zdrowotnemu. Jest to jego jedyne źródło przychodu. Z umowy zlecenia zarabia 23 zł/godz. W styczniu 2023 r. uzyskał wynagrodzenie w wysokości 4255 zł. Zleceniobiorca na początku stycznia złożył płatnikowi oświadczenie PIT-2 o stosowanie zmniejszenia w wysokości 300 zł.

Rachunek do umowy zlecenia za styczeń 2023 r. (koszty uzyskania przychodu 20%, bez PPK)

Jeżeli przykładowo pracownik wykonuje jednocześnie umowę zlecenia dla pracodawcy, to również może na podstawie złożonego oświadczenia PIT-2 mieć odliczaną kwotę zmniejszającą podatek z obu tytułów, ale w granicach kwoty miesięcznej, tj. 300 zł.

PRZYKŁAD

Pracownik jest zatrudniony na umowę o pracę na 1/4 etatu, z wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 1500 zł. Jednocześnie zawarł z własnym pracodawcą dodatkowo umowę zlecenia na inny rodzaj prac, z której przychód wynosi 4000 zł miesięcznie. Złożył oświadczenie PIT-2 o odliczanie kwoty zmniejszającej podatek w wysokości 1/12 kwoty rocznej, czyli 300 zł.

Lista płac - 2023 r. (podstawowe koszty uzyskania przychodów, bez PPK)

Rachunek do umowy zlecenia (koszty 20%)

3. Zwolnienie płatnika z obowiązku poboru zaliczek na podatek

Od 1 stycznia 2023 r. wniosek o niepobieranie zaliczek w trakcie roku zyskali wszyscy podatnicy. Do końca 2022 r. taki wniosek mogli złożyć tylko podatnicy, którzy osiągali przychody wymienione w art. 13 pkt 2 i 4-9, art. 18 oraz art. 35 ust. 1 pkt 5, 6 i 8 ustawy o PIT, a więc m.in. przychody ze zleceń czy praw majątkowych.

Podatnik może złożyć płatnikowi wniosek o niepobieranie zaliczek w trakcie roku, jeżeli przewiduje, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30 000 zł, czyli kwoty wolnej od podatku. W przypadku gdy podatnik uzyska dochody przekraczające u tego płatnika w roku podatkowym próg 30 000 zł, płatnik ten zacznie obliczać zaliczki na PIT, ale bez ich pomniejszania o kwotę zmniejszającą podatek. Będzie to skutkiem tego, że cała kwota wolna od podatku zostanie już przez podatnika wykorzystana.

Dzięki omawianemu rozwiązaniu podatnik uzyskujący niskie dochody lub pracujący przez część roku, np. sezonowo, nie musi ponosić miesięcznych zaliczek. Już w trakcie roku może skorzystać z kwoty wolnej, nie czekając na zwrot podatku z zeznania rocznego. Wniosek w tej sprawie należy składać co roku. Przeznaczona do tego jest część J nowej wersji formularza PIT-2.

Dla potrzeb ustalenia kwoty wolnej od podatku za dochód uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody z danego źródła, po odliczeniu kosztów ich uzyskania oraz po odliczeniu potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenie społeczne, finansowanych przez ubezpieczonego.

PRZYKŁAD

Załóżmy, że pracownik od 1 czerwca 2023 r. zostanie zatrudniony na pełen etat, z wynagrodzeniem 4500 zł. Będzie to jego jedyny dochód w roku, który miesięcznie po zaokrągleniu wyniesie 3633 zł [4 500 zł - (4500 zł × 13,71%) - 250 zł]. Roczny dochód wyniesie zatem 25 431 zł (3633 zł × 7 miesięcy) i nie przekroczy kwoty wolnej od podatku. Ponieważ pracownik ten złożył w zakładzie pracy wniosek o niepobieranie zaliczek na podatek na formularzu PIT-2, to w trakcie 2023 r. nie będzie płacił podatku w postaci zaliczek.

PRZYKŁAD

Pracownik na początku 2023 r. złożył w zakładzie pracy wniosek o niepobieranie zaliczek na podatek na formularzu PIT-2. Jednak w trakcie 2023 r. okazało się, że awansował i jego zarobki wzrosły. Pracodawca ustalił, że w czerwcu 2023 r. dochód od początku roku wyniósł 32 500 zł. W związku z tym od części wynagrodzenia podlegającego opodatkowaniu naliczył i pobrał zaliczkę na podatek, bez odliczenia kwoty zmniejszającej podatek. Taki sposób ustalania zaliczek będzie obowiązywał pracodawcę do końca roku.

4. Oświadczenia i wnioski po ustaniu zatrudnienia

Od 1 stycznia 2023 r. nowością jest to, że płatnik po ustaniu stosunku prawnego łączącego go z podatnikiem - przy obliczaniu zaliczek od świadczeń należnych z tego stosunku - nie uwzględnia oświadczeń i wniosków mających wpływ na wysokość zaliczki, które uprzednio złożył mu podatnik. Zasada ta nie dotyczy:

• wniosków o obliczanie zaliczek bez stosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT (ulga dla młodych),lub
• wniosków o niestosowanie miesięcznych kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1 lub 3 ustawy o PIT, oraz
• wniosku o niestosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów.

To oznacza, że przy wypłatach dokonywanych już po rozwiązaniu np. umowy o pracę były pracodawca nie będzie stosował np. podwyższonych kosztów pracowniczych czy kwoty zmniejszającej podatek.

PRZYKŁAD

Okres wypowiedzenia upłynie pracownikowi z końcem stycznia 2023 r. Wtedy umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu. W trakcie zatrudnienia pracownik złożył PIT-2 oraz wniosek o stosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodów ze względu na miejsce zamieszkania. W lutym 2023 r. po ustaleniu kwoty byłemu pracownikowi zostanie wypłacona prowizja. Przy obliczaniu zaliczki na podatek od prowizji zakład pracy nie odliczy kwoty zmniejszającej podatek, a koszty uzyskania zastosuje, ale w podstawowej kwocie, czyli 250 zł, a nie podwyższonej, czyli 300 zł.

5. Zwolnienie płatnika z odpowiedzialności za niepobranie zaliczki lub jej zaniżenie z winy podatnika

Od 1 stycznia 2023 r. płatnik został zwolniony z odpowiedzialności w przypadku, gdy:

• zaniżenie lub
• nieujawnienie przez niego podstawy opodatkowania

- będzie wynikało z zastosowania złożonych mu przez podatnika oświadczeń lub wniosków mających wpływ na obliczenie zaliczki. W takich przypadkach nie znajdzie zastosowania art. 26a § 1 Ordynacji podatkowej (zob. dodany art. 31a ust. 10 updof).

Przypomnijmy, że zgodnie z ogólną zasadą sformułowaną w art. 30 § 1 Ordynacji podatkowej płatnik, który nie wykonał obowiązków nałożonych na niego w art. 8 tej ustawy, czyli takich jak naliczenie, potrącenie i wpłacenie podatku urzędowi skarbowemu w wyznaczonym terminie, odpowiada całym swoim majątkiem za podatek niepobrany lub podatek pobrany, a niewpłacony. I choć to ostatecznie podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki, to na podstawie art. 26a § 1 Ordynacji podatkowej jego odpowiedzialność jest wyłączona w przypadku zaniżenia lub nieujawnienia przez płatnika podstawy opodatkowania dochodu z etatu, zlecenia czy praw majątkowych - do wysokości zaliczki, do której pobrania zobowiązany jest płatnik.

Dzięki wprowadzonej zmianie, w przypadku gdy podatnik poda płatnikowi nieprawdziwe informacje lub nie wycofa złożonych wcześniej oświadczeń/wniosków mających wpływ na wysokość zaliczki na PIT, co będzie skutkowało zaniżeniem zaliczki albo jej niewpłaceniem, ewentualne konsekwencje takie jak np. zapłata odsetek w razie niedopłaty podatku, będą obciążać podatnika, a nie płatnika.

PRZYKŁAD

Pracownik, na podstawie złożonego oświadczenia, korzysta z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów w wysokości 300 zł miesięcznie. Po złożeniu tego oświadczenia pracownik zmienił miejsce zamieszkania i już nie dojeżdża do pracy z innej miejscowości. Mieszka w tej samej miejscowości, w której pracuje. Mimo tego nie wycofał złożonego wcześniej oświadczenia i pracodawca cały czas stosuje podwyższone koszty pracownicze, choć pracownik nie ma już do nich prawa. W takiej sytuacji dzięki nowym regulacjom pracodawca nie poniesie odpowiedzialności za pobranie zaliczek w niższej wysokości niż należna. Pracownik będzie musiał w zeznaniu rocznym skorygować koszty (odliczyć podstawowe za okres, od kiedy zmienił miejsce zamieszkania) i zapłacić różnicę w podatku.

Podstawa prawna:

• art. 27, art. 31a-31c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2463

• art. 8, art. 26a i art. 30 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1540; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180

Izabela Nowacka

ekonomistka, od wielu lat zajmuje się tematyką wynagrodzeń i rozliczaniem płac, autorka licznych publikacji z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, prowadzi portal kadrowo-płacowy