2/2021 [dodatek: Ściąga Księgowego], data dodania: 26.01.2021 Odliczanie częściowe i korekta roczna odliczonego VAT
1. Kiedy podatnik ma obowiązek odliczania proporcjonalnego
| Lp. | Podatnik ma obowiązek stosować zasady odliczenia proporcjonalnego, gdy: | Podatnik ma obowiązek stosować następujące zasady odliczenia proporcjonalnego |
| 1. | wykonuje zarówno czynności pozostające poza działalnością gospodarczą, jak i czynności w ramach prowadzenia działalności gospodarczej | Zasady tzw. preproporcji wskazane w art. 86 m.in. w ust. 2a-2h i art. 90c ustawy o VAT oraz w rozporządzeniu w sprawie proporcji |
| 2. | wykorzystuje nieruchomości, włączone w majątek przedsiębiorstwa, na cele prywatne oraz na cele działalności gospodarczej | Zasady procentowego udziału wykorzystywania nieruchomości w działalności gospodarczej wskazane w art. 86 m.in. w ust. 7b i art. 90a ustawy o VAT |
| 3. | wykonuje czynności opodatkowane i zwolnione z VAT | Zasady odliczenia proporcjonalnego wskazane w art. 90 i art. 91 ustawy o VAT |
UWAGA! Wskazane zasady odliczenia proporcjonalnego znajdują zastosowanie, jeżeli podatnik wykonuje którekolwiek z czynności wskazanych w pkt 1-3 tabeli.
W przypadku wykonywania przez podatnika jednego, dwóch lub wszystkich czynności wymienionych w pkt 1-3 tabeli zastosowanie znajdzie każdy z przypisanych do danych czynności sposobów odliczania proporcjonalnego w kolejności wskazanej w tabeli.
2. Jak odliczać VAT w przypadku wykonywania czynności pozostających poza działalnością gospodarczą (preproporcja)
| Zasada ogólna | Podatnik może dokonać odliczenia podatku naliczonego tylko w takiej części (proporcji), którą można proporcjonalnie przypisać do jego działalności gospodarczej opodatkowanej VAT. |
| Wybór metody ustalenia proporcji | Wybrany sposób powinien w jak największym stopniu odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Przykładowe metody ustalania proporcji wskazuje ustawa o VAT. Są to metody: pracownicza, godzinowa, obrotowa, powierzchniowa. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego, samorządowych instytucji kultury i państwowych instytucji kultury oraz uczelni publicznych i instytutów badawczych metodą najbardziej odpowiadającą specyfice prowadzonej przez tych podatników działalności i dokonywanych nabyć jest metoda wskazana w rozporządzeniu w sprawie proporcji. |
| Zasady ustalania proporcji | Do ustalenia proporcji podatnik wykorzystuje dane za poprzedni rok podatkowy. W przypadku braku takich danych proporcję należy ustalić szacunkowo i uzgodnić z naczelnikiem urzędu skarbowego. Proporcję bieżącą (wstępną) określa się procentowo w stosunku rocznym i zaokrągla w górę do najbliższej liczby całkowitej. |
| Zasady odliczania bieżącego i korekty rocznej | Ustaloną proporcję stosuje się do odliczeń dokonywanych w trakcie całego roku bieżącego. Odliczenie bieżące podatnika ma charakter wstępny. Po zakończeniu roku podatnik dokonuje korekty na podstawie danych rzeczywistych. UWAGA! Podatnik ma obowiązek stosować zasady korekty rozłożonej w czasie wobec nieruchomości i rzeczy objętych 5- i 10-letnim okresem korekty. |
| Roczna korekta | W zależności od przyporządkowanego danemu towarowi lub usłudze okresu korekty - korekta roczna dotyczy całej wartości podatku naliczonego, 1/5 lub 1/10 kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. |
| Termin dokonania korekty | Korekty należy dokonać w deklaracji (JPK_V7) składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następnego, czyli w deklaracji składanej za styczeń lub ostatni miesiąc I kwartału oraz w części ewidencyjnej JPK_V7 składanej za styczeń. |
3. Jak odliczać podatek w przypadku wykorzystywania nieruchomości w celach prywatnych
| Zasada ogólna | Podatnik może dokonać odliczenia podatku naliczonego według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość jest wykorzystywana do celów działalności gospodarczej. |
| Wybór metody ustalenia proporcji | Wybór sposobu ustalenia proporcji należy do podatnika. Najbardziej zbliżona do rzeczywistego obliczenia podatku naliczonego jest metoda powierzchniowa. |
| Zasady odliczania bieżącego i korekty rocznej | Po ustaleniu podatku naliczonego związanego z działalnością gospodarczą podlega on ogólnym regułom odliczania VAT, w tym zasadom właściwym dla preproporcji (pkt 2) lub proporcji (pkt 4). |
| Obowiązek korekty | Podatnik jest zobowiązany do dokonania korekty odliczonego podatku naliczonego, jeśli w ciągu 120 miesięcy (licząc od miesiąca, w którym nieruchomość została oddana do użytkowania) nastąpi zmiana w stopniu wykorzystania tej nieruchomości do celów działalności gospodarczej. |
| Termin dokonania korekty | Korekty dokonuje się: ● jednorazowo w deklaracji (JPK_V7) za okres rozliczeniowy (miesiąc lub kwartał), w którym nastąpiła zmiana w stopniu wykorzystania, ● w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty, ● z uwzględnieniem zasad proporcji (pkt 4) określonej w art. 90 ust. 3-10 ustawy o VAT - jeżeli podatnik wykorzystuje nieruchomość w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych z VAT (bez prawa do odliczenia podatku naliczonego). |
4. Jak odliczać i korygować podatek w przypadku wykonywania działalności opodatkowanej i zwolnionej (proporcja)
| Zasada ogólna | Podatnik dokonuje proporcjonalnego odliczenia od zakupów wykorzystywanych zarówno do czynności zwolnionych, jak i opodatkowanych VAT. |
| Wskaźnik proporcji | Podatnik dokonuje proporcjonalnego odliczenia z zastosowaniem wskaźnika proporcji ustalonego według wzoru określonego w ppkt 4.1. |
| Zasady odliczania bieżącego i korekty rocznej | Ustaloną proporcję podatnik stosuje do odliczeń dokonywanych w trakcie całego roku bieżącego. Odliczenie bieżące podatnika ma charakter wstępny. Po zakończeniu roku podatnik dokonuje korekty na podstawie danych rzeczywistych (według proporcji ustalonej dla zakończonego roku). UWAGA! Podatnik ma obowiązek stosować zasady korekty rozłożonej w czasie wobec ruchomości i nieruchomości objętych odpowiednio 5- i 10-letnim okresem korekty. |
| Obowiązek korekty | W zależności od przyporządkowanego danemu towarowi lub usłudze okresu korekty - korekta roczna dotyczy całej wartości podatku naliczonego, 1/5 lub 1/10 kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. |
| Termin dokonania korekty | Korekty należy dokonać w deklaracji (JPK_V7) składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następnego, czyli w deklaracji składanej za styczeń lub ostatni miesiąc I kwartału oraz w części ewidencyjnej JPK_V7 składanej za styczeń. |
4.1. Jak ustalić wskaźnik proporcji
Wzór obliczenia wskaźnika proporcji:
Proporcja zaokrąglana jest w górę do najbliższej liczby całkowitej.
Czynności uwzględniane przy obliczaniu wskaźnika proporcji
| Czynności uwzględniane przy ustaleniu obrotu opodatkowanego (licznik wskaźnika proporcji) | Czynności uwzględniane przy ustaleniu obrotu całkowitego (mianownik wskaźnika proporcji) |
| ● dostawy towarów i świadczenie usług na terytorium kraju, opodatkowane według stawki 23, 8, 5, 0 | ● dostawy towarów i świadczenie usług generujące obrót opodatkowany |
| ● dostawy zagraniczne (WDT, eksport, transakcje, które nie podlegają opodatkowaniu w Polsce, lecz dają prawo do odliczenia VAT naliczonego) | ● dostawy towarów i świadczenie usług generujące obrót zwolniony z VAT |
4.2. Jakie są rodzaje korekty
| Korekta rozłożona w czasie* | Korekcie rozłożonej w czasie podlegają: 1) towary i usługi, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł, 2) grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych nabywcy, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł. |
| Korekta jednorazowa | Korekcie jednorazowej podlegają: pozostałe towary i usługi. |
* W przypadku nieruchomości okres korekty wynosi 10 lat. W przypadku ruchomości okres korekty wynosi 5 lat, licząc od roku oddania towarów do użytkowania. Korekta obejmuje odpowiednio 1/10 lub 1/5 podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu.
4.3. Jak obliczyć kwotę korekty jednorazowej
Aby obliczyć kwotę korekty jednorazowej, należy ustalić:
1) łączną kwotę podatku naliczonego na fakturach dokumentujących zakupy towarów i usług podlegających korekcie jednorazowej,
2) łączną kwotę podatku faktycznie odliczonego z tych faktur (według proporcji wstępnej),
3) proporcję ostateczną dla zakończonego roku ustaloną według wzoru wskazanego w ppkt 4.1.
Wzór obliczenia kwoty korekty:
K = (S × P) - O
gdzie:
K - oznacza kwotę korekty jednorazowej,
S - oznacza łączną kwotę podatku naliczonego na fakturach dokumentujących zakupy towarów i usług podlegających korekcie jednorazowej,
P - oznacza proporcję ostateczną dla zakończonego roku,
O - oznacza łączną kwotę podatku faktycznie odliczonego z tych faktur w roku podlegającym korekcie.
4.4. Jak obliczyć kwotę korekty rozłożonej w czasie
Aby obliczyć kwotę korekty rozłożonej w czasie, należy ustalić:
1) 1/5 (w przypadku nieruchomości - 1/10) podatku naliczonego na fakturach dokumentujących nabycie oraz na fakturach dokumentujących zakupy związane z wytworzeniem składników majątku podlegających korekcie rozłożonej w czasie,
2) 1/5 (w przypadku nieruchomości - 1/10) podatku faktycznie odliczonego w związku z nabyciem (wytworzeniem) składników majątku podlegających korekcie rozłożonej w czasie,
3) proporcję ostateczną dla zakończonego roku ustaloną według wzoru wskazanego w ppkt 4.1.
Wzór obliczenia kwoty korekty:
K = (N × P) - O
gdzie:
K - oznacza kwotę korekty rozłożonej w czasie (dla danego składnika majątku podatnika),
N - oznacza 1/5 (w przypadku nieruchomości - 1/10) podatku naliczonego na fakturze dokumentującej nabycie danego składnika majątku podatnika podlegającego korekcie rozłożonej w czasie,
P - oznacza proporcję ostateczną dla zakończonego roku,
O - oznacza 1/5 (w przypadku nieruchomości - 1/10) podatku faktycznie odliczonego w związku z nabyciem (wytworzeniem) danego składnika majątku podatnika podlegającego korekcie rozłożonej w czasie.
4.5. Skutki korekty w podatku dochodowym
| Rodzaj korekty | Rozliczenie w podatku dochodowym |
| Korekty ujemne, tj. korekty zmniejszające podatek naliczony do odliczenia | Podatnik zalicza do kosztów podatkowych |
| Korekty dodatnie, tj. korekty zwiększające podatek naliczony do odliczenia | Podatnik zalicza do przychodów podatkowych |
Podstawa prawna:
● art. 86 ust. 2a-2h, ust. 7b, art. 90, art. 90a, art. 90c, art. 91 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2419
● rozporządzenie Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników - Dz.U. z 2015 r. poz. 2193; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 289
● art. 14 ust. 2 pkt 7f, art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2320
● art. 12 ust. 1 pkt 4g, art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1406; ost. zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 11
