Jak odliczać składkę zdrowotną po zmianach od 1 lipca 2022 r.

1 lipca 2022 r. przywrócono możliwość częściowego odliczania składki zdrowotnej podatnikom opodatkowanym podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym oraz kartą podatkową. W artykule omawiamy nowe zasady dokonywania tych odliczeń.

Odliczanie składki zdrowotnej przez podatników opodatkowanych podatkiem liniowym

Podatnikom opodatkowanym podatkiem liniowym przywrócono możliwość rozliczenia w podstawie opodatkowania składki zdrowotnej. Tacy podatnicy mogą:

• zaliczyć do kosztów podatkowych albo
• odliczyć od dochodu

- składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w roku podatkowym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym oraz za osoby z nimi współpracujące w łącznej wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 8700 zł.

Wysokość limitu do odliczenia będzie podlegała corocznie podwyższeniu o wskaźnik odpowiadający ilorazowi kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ogłoszonej w roku poprzednim na podstawie art. 19 ust. 10 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, oraz kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru tych składek ogłoszonej dwa lata wstecz, w zaokrągleniu do pełnych 100 złotych w górę. Minister Finansów będzie ogłaszał podwyższoną kwotę do końca roku poprzedzającego rok podatkowy, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Wysokość składek i dokonanych wpłat podatnik będzie ustalał na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, czyli na podstawie wyciągów bankowych.

Nowe regulacje obowiązują od 1 lipca 2022 r., ale mają zastosowanie do dochodów osiągniętych od 1 stycznia 2022 r. Dzięki przepisom przejściowym podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym odliczą nie tylko składki płacone od 1 lipca 2022 r., ale również te zapłacone przed tym dniem.

Podatnicy opłacający zaliczki na zasadach ogólnych. Podatnik opodatkowany podatkiem liniowym opłacający zaliczki na zasadach ogólnych może uwzględnić w kosztach uzyskania przychodów albo odliczyć od dochodu począwszy od zaliczki należnej za czerwiec 2022 r./drugi kwartał 2022 r. składki zdrowotne zapłacone przed 1 lipca 2022 r. Przy wyliczeniu zaliczek za następne miesiące/kwartały 2022 r. podatnik w ramach limitu 8700 zł odliczy albo zaliczy do kosztów podatkowych składki zapłacone w pozostałych miesiącach 2022 r. Następnie w ramach limitu 8700 zł składki zdrowotne odliczy od dochodu albo zaliczy do kosztów w zeznaniu rocznym PIT-36L składanym za 2022 r.

Przykład

Podatnik opodatkowany podatkiem liniowym zapłacił do końca czerwca 2022 r. składki zdrowotne na własne ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 5397, 84 zł (dochód 110 160 zł × 4,9%). Jego dochód liczony za okres styczeń-czerwiec 2022 r. wyniósł 130 000 zł. W celu wyliczenia należnej zaliczki za czerwiec 2022 r. podatnik dochód ten może pomniejszyć o kwotę 5397,84 zł poprzez jej zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów albo odliczenie od dochodu. Dochód do opodatkowania wyniesie więc po zaokrągleniu 124 602 zł (130 000 zł - 5397,84 zł). Zakładamy, że zaliczki należne za miesiące styczeń-maj 2022 r. wyniosły w sumie 20 931 zł. Zaliczka należna za czerwiec 2022 r. wyniesie w takim przypadku po zaokrągleniu 2743 zł (124 602 zł × 19% - 20 931 zł).

20 lipca 2022 r. podatnik zapłacił składkę zdrowotną wynoszącą 588 zł od dochodu wynoszącego 12 000 zł × 4,9%. Składka ta pomniejszy dochód przy zaliczce należnej wyliczanej za lipiec 2022 r., płatnej do 22 sierpnia 2022 r. (termin przesunięty, ponieważ 20 sierpnia przypada w 2022 r. w sobotę). Dochód liczony narastająco za okres styczeń-lipiec 2022 r. wynosi 142 000 zł (130 000 zł + 12 000 zł). W celu wyliczenia należnej zaliczki za lipiec 2022 r. podatnik dochód ten może pomniejszyć o kwotę 5985,84 zł (5397,84 zł + 588 zł) poprzez jej zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów albo odliczenie od dochodu. Dochód do opodatkowania wyniesie więc po zaokrągleniu 136 014 zł (142 000 zł - 5985,84 zł). Zaliczki należne za miesiące styczeń-czerwiec 2022 r. wyniosły w sumie 23 674 zł. Zaliczka należna za lipiec 2022 r. wyniesie w takim przypadku po zaokrągleniu 2169 zł (136 014 zł × 19% - 23 674 zł).

Podatnicy, którzy wybrali uproszczoną formę zapłaty zaliczek. Podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym, którzy na dany rok wybrali uproszczoną formę zapłaty zaliczek, przy ich wyliczeniu mogą odliczyć od należnej zaliczki kwotę stanowiącą 19% składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w danym miesiącu. Analogicznie jak w przypadku podatników opodatkowanych podatkiem liniowym opłacających zaliczki na zasadach ogólnych, również w przypadku podatników opłacających zaliczki uproszczone ustawodawca umożliwił takim podatnikom odliczenie składek zdrowotnych zapłaconych od stycznia do czerwca 2022 r. Mogą to zrobić, pomniejszając wpłaty zaliczek dokonywane za miesiące od lipca do grudnia 2022 r. o kwotę stanowiącą 19% tych składek.

Przykład

Podatnik opodatkowany podatkiem liniowym wpłaca w 2022 r. zaliczki na podatek według uproszczonej metody. W zeznaniu za 2020 r. wykazał stratę. Z kolei w zeznaniu za 2019 r. wykazał dochód z działalności gospodarczej w wysokości 180 000 zł. Kwota wyliczonej zaliczki w 2022 r. według metody uproszczonej wynosi 2850 zł = 180 000 zł × 19%/12 miesięcy. Podatnik zapłacił do końca czerwca 2022 r. składki zdrowotne na własne ubezpieczenie w kwocie 5397,84 zł (dochód 110 160 zł × 4,9%). Z tego tytułu może pomniejszyć wpłatę uproszczonej zaliczki za lipiec 2022 r. o kwotę 1025,59 zł = (5397,84 zł × 19%).

Przypominamy, że zaliczka uproszczona jest wyliczana od dochodu z lat poprzednich i nie ma nic wspólnego z dochodem osiągniętym w roku bieżącym.

W zeznaniu rocznym składka zdrowotna pomniejszy faktyczny dochód podatnika osiągnięty w danym roku poprzez zaliczenie do kosztów albo odliczenie od dochodu. Limit odliczenia/zaliczenia do kosztów w zeznaniu rocznym wynosi 8700 zł.

Odliczanie składki zdrowotnej przez podatników opłacających ryczałt ewidencjonowany

Podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą odliczyć od przychodu 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym:

• • z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
  • za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

- jeżeli nie zostały one zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Wysokość zapłaconej składki ustalana jest na podstawie dokumentów przelewu.

Nowe przepisy mają zastosowanie do przychodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. Przy czym począwszy od ryczałtu należnego za czerwiec 2022 r. albo za drugi kwartał 2022 r. przy jego obliczaniu podatnicy mogą uwzględnić składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone przed 1 lipca 2022 r. Składki zapłacone od 1 lipca 2022 r. podatnicy uwzględnią przy obliczaniu ryczałtu za następne miesiące/kwartały 2022 r., a finalnie w zeznaniu rocznym.

Przykład

Podatnik opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych zapłacił do końca czerwca 2022 r. składki zdrowotne w kwocie 2799,45 zł. Przy obliczaniu ryczałtu należnego za czerwiec 2022 r. mógł odliczyć od przychodu połowę tych składek, czyli kwotę 1399,73 zł. W lipcu 2022 r. zapłacił składkę zdrowotną w kwocie 559,89 zł. Połowę tej składki w kwocie 279,95 zł odliczy od przychodu przy wyliczaniu ryczałtu należnego za lipiec 2022 r.

Do końca 2022 r. podatnik zapłacił składki zdrowotne w kwocie 6158,79 zł. Połowę tych składek, czyli kwotę 3079,40 zł, odliczy od przychodu w zeznaniu rocznym PIT-28, niezależnie od odliczeń dokonywanych przy wyliczaniu ryczałtu za poszczególne miesiące 2022 r., począwszy od ryczałtu należnego za czerwiec 2022 r.

Odliczanie składki zdrowotnej przez podatników opłacających kartę podatkową

Podatnicy opłacający podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą go obniżyć o kwotę stanowiącą 19% składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym. Zmienione przepisy mają zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. Przy czym podatnicy dokonujący wpłaty karty podatkowej po 30 czerwca 2022 r. mogą pomniejszyć wysokość wpłat o składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone przed 1 lipca 2022 r. W związku z tym podatnik musi wyliczyć, jakie kwoty składek zdrowotnych może odliczyć od karty podatkowej wpłacanej w lipcu 2022 r. i następnych miesiącach 2022 r. W przypadku karty podatkowej składka miesięczna wynosi 9% od minimalnego wynagrodzenia, czyli 270,90 zł (3010 zł × 9%). Odliczeniu od karty podlega zatem kwota 51,47 zł (270,90 zł × 19%).

Przykład

Miesięczna karta podatkowa wynosi dla podatnika 722 zł. W 2022 r. do końca czerwca zapłacił on składki zdrowotne w kwocie 1354,50 zł. Z tej kwoty odliczeniu podlega 257,36 zł (1354,50 zł × 19%). Po odliczeniu tej kwoty karta podatkowa do wpłaty za czerwiec 2022 r. wyniosła po zaokrągleniu 465 zł (722 zł - 257,36 zł). Kolejnych odliczeń składki zdrowotnej podatnik dokonuje na bieżąco.

Podstawa prawna:

• art. 11 ust. 1a, 1b, art. 31, art. 52 ust. 1 pkt 3 ustawy z 20 listopada o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - Dz.U. z 2021 r. poz. 1993; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1301

• art. 23 ust. 1 pkt 58, art. 30c ust. 2-3, art. 44 ust. 6h i 6j ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1459

• art. 18 ust. 1, art. 25 ust. 2, 4-6 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2022 r. poz. 1265

Grzegorz Ziółkowski

doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor licznych publikacji z dziedziny podatków oraz komentarza do PIT wydanego przez INFOR PL