Czy w związku z zapłatą odszkodowania za szkodę spowodowaną przez pracownika spółki należy zapłacić estoński CIT

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Przepisami art. 28c-28t updop są określone zasady opodatkowania podatników CIT w formie ryczałtu od dochodów spółek, potocznie nazywanym estońskim CIT. Jest to forma opodatkowania wiążąca dochód do opodatkowania z kategoriami prawa bilansowego. Jej stosowanie zmienia podstawowe zasady opodatkowania obowiązujące w updop (między innymi w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego, podstawy opodatkowania i stawek podatku).

Opodatkowaniu w formie ryczałtu od dochodów spółek podlegają dochody wskazane przepisami art. 28m ust. 1 updop, w tym dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą (zob. art. 28m ust. 1 pkt 3 updop). Jak przy tym czytamy w opracowanym przez Ministerstwo Finansów przewodniku do ryczałtu od dochodów spółek:

MF

(...) sposób kwalifikacji tego dochodu uzależniony jest od indywidualnego stanu faktycznego, w jakim pozostaje spółka. W ocenie wydatków kwalifikujących się do tego rodzaju dochodów można się posiłkować kwalifikacją wydatków do kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, na podstawie art. 15 ust. 1 , wynikającą z praktyki podmiotu jak również bogatego orzecznictwa sądowo-administracyjnego. Wprawdzie pojęcie "wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą" nie jest tożsame z pojęciem "wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów", jednak należy zwrócić uwagę na podobieństwo, jakie może je cechować. Podobieństwa pomiędzy wydatkami niezwiązanymi z działalnością gospodarczą a wydatkami niestanowiącymi kosztów uzyskania przychodu, należy upatrywać przede wszystkim w celu ich poniesienia. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Te same cele powinny realizować wydatki związane z działalnością gospodarczą. Należy bowiem zwrócić uwagę, że jedną z immanentnych cech działalności gospodarczej, która wyróżnia ją od innego rodzaju aktywności, jest jej zarobkowy charakter.

Należy się zgodzić z tym stanowiskiem, przy tym trzeba zastrzec, że nie ma podstaw do uwzględniania przy ustalaniu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą przepisów art. 16 ust. 1 updop, a więc przepisów określających wydatki, których nie uważa się za koszty podatkowe. Uwzględnianie tych przepisów byłoby zasadne, tylko gdyby odpowiednie stosowanie tych przepisów przewidywały przepisy regulujące opodatkowanie podatkiem dochodowym w formie ryczałtu (co nie ma miejsca).

Mając to na uwadze, należy zaznaczyć, że płacone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą odszkodowania są co do zasady wydatkami ponoszonymi w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Gdyby było inaczej, zbędne byłoby wyłączenie z możliwości zaliczania do kosztów podatkowych kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług (zob. art. 16 ust. 1 pkt 22 updop).

W konsekwencji należy uznać, że odszkodowania płacone w związku z prowadzoną działalnością nie są wydatkami niezwiązanymi z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 28m ust. 1 pkt 3 updop. Dotyczy to również odszkodowań za szkody spowodowane przez pracowników przy świadczeniu usług. Potwierdzają to wyjaśnienia organów podatkowych, z których wynika, iż takie odszkodowania mogą być niekiedy zaliczane do kosztów podatkowych - zob. przykładowo nadal aktualną interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 22 grudnia 2016 r., sygn. 2461-IBPB-1-2.4510.1010.2016.1.AK.

Podsumowując, przedmiotowe odszkodowanie nie stanowi wydatku niezwiązanego z działalnością gospodarczą. W konsekwencji jego wypłacenie nie spowoduje powstania obowiązku zapłaty przez spółkę ryczałtu od dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą (ani od żadnego innego dochodu).

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 22 oraz art. 28m ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1967

POWOŁANE INTERPRETACJE PODATKOWE:

• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 22 grudnia 2016 r. (sygn. 2461-IBPB-1-2.4510.1010.2016.1.AK)

Tomasz Krywan

doradca podatkowy, autor licznych publikacji z zakresu prawa podatkowego