Resort finansów opracował nowy wzór PIT-2 (Oświadczenia/Wnioski podatnika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych), który wejdzie w życie od 1 stycznia 2023 r. Jest to 9 wersja tego dokumentu i w odróżnieniu od poprzednich zawiera szereg oświadczeń, które może złożyć podatnik będący zarówno pracownikiem jak i zleceniobiorcą. Dotychczas PIT-2 był przeznaczony tylko dla pracownika i stanowił podstawę do zastosowania przez pracodawcę wyłącznie kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki na podatek od dochodów z pracy tych osób.
W związku z wejściem w życie od 1 stycznia 2023 r. nowych przepisów ustawy o pdof dotyczących zasad składania oświadczeń i wniosków mających wpływ na obliczanie zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, do celów zastosowania lub zaprzestania stosowania określonych preferencji podatkowych w postaci m.in. kwoty zmniejszającej podatek, wspólnego opodatkowania dochodów, podwyższonych kosztów uzyskania przychodów czy zwolnień podatkowych Ministerstwo Finansów przygotowało nowy wzór PIT-2. Jednak nie jest to wzór bezwzględnie obowiązujący lecz proponowany przez resort (dodany od 1 stycznia 2023 r. art. 31a ust. 2 ustawy o pdof). Płatnik może nadal stosować opracowane przez siebie formularze w tym zakresie. Ponadto ważne pozostają oświadczenia i wnioski złożone przez podatnika w poprzednich latach, o ile przepisy ustawy o pdof nie zastrzegają ważności takich dokumentów tylko w danym roku. Dotychczas przepisy ustawy o pdof nie w każdym przypadku określały formę, w jakiej oświadczenie czy wniosek powinien być złożony płatnikowi podatku (na piśmie lub w inny sposób). Od 1 stycznia 2023 r. ta sytuacja ulega zmianie. Dodany w ustawie o pdof art. 31a ust. 2 wprost wskazuje, że podatnik składa płatnikowi na piśmie albo w inny sposób przyjęty u danego płatnika oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki. Zatem dopuszczalną formą, oprócz pisemnej, będzie również elektroniczna. Powinnością płatnika podatku będzie wprowadzenie zasad w tym zakresie. Jeżeli płatnik wykorzystuje w kontaktach z pracownikami system kadrowo-płacowy (np. przez tzw. pulpit pracownika), oświadczenia i wnioski mogą być składane przez taki system.
Pozostałe zasady związane ze składaniem przez podatnika wniosków i oświadczeń oraz stosowaniem ich przez płatnika podatku (art. 31a ust. 3-10 ustawy o pdof):
- obliczanie zaliczek na podatek bez stosowania zwolnienia od podatku przychodów otrzymanych przez podatnika do ukończenia 26 lat,
- niestosowanie miesięcznych kosztów uzyskania przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej (zwykłych lub podwyższonych), oraz tzw. kosztów autorskich,
Wypełnianie PIT-2 podatnik rozpoczyna od podania właściwego dla siebie identyfikatora podatkowego, którym może być NIP lub numer PESEL. Identyfikatorem podatkowym jest:
Z informacji rozpoczynających formularz PIT-2 wynika, że podatnik wypełnia tylko te części, w zakresie których składa oświadczenie lub wniosek. Oświadczenia lub wnioski składane są poprzez zaznaczenie właściwego kwadratu (można wskazać ich więcej niż jeden), a w części E w poz. 10 (dotyczy zamiaru preferencyjnego opodatkowania dochodów z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko) dodatkowo poprzez skreślenie niewłaściwej treści w pkt 1 albo 2 (punkty te dotyczą wysokości dochodów przewidywanych przez podatnika korzystającego z preferencji dotyczącej wspólnego opodatkowania dochodów), oraz złożenie podpisu w części K formularza. Podstawą prawną powołaną w nagłówku PIT-2 jest nowy art. 31a ust. 2 ustawy o pdof.
W tej części formularza podatnik wpisuje swoje nazwisko, pierwsze imię i datę urodzenia.
Podatnik wskazuje pełną nazwę płatnika. Nie musi podawać identyfikatora płatnika podatku. Pozycja 5, która jest właściwa do podania tej informacji, nie zawiera takiego wymogu.
Oświadczenie w tej części podatnik może złożyć pracodawcy a także innemu niż pracodawca płatnikowi podatku, o którym mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o pdof (np. zleceniodawcy, zamawiającemu dzieło).
Od 1 stycznia 2023 r. do przychodów uzyskiwanych przez rezydentów podatkowych będących innymi osobami zatrudnionymi niż pracownicy, również będzie bowiem możliwe zastosowanie miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek (wynoszącej 300 zł miesięcznie dla jednego źródła przychodów, tj. 3600 zł rocznie, i wyłącznie na podstawie oświadczenia złożonego przez uprawnionego podatnika, które jest ważne do czasu jego zmiany). Zatem płatnicy niżej wymienionych przychodów będą zobowiązani, na wniosek otrzymujących je podatników, do stosowania omawianego zmniejszenia. Objęte wskazaną preferencją będą:
- z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej,
Podatnik uzyskujący w danym miesiącu przychody od więcej niż jednego płatnika może złożyć oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia podatku, jeżeli:
Oświadczenie o stosowaniu miesięcznego pomniejszenia podatku podatnik może złożyć nie więcej niż trzem płatnikom (dotyczy to również sytuacji, gdy od tego samego podmiotu uzyskuje przychody z różnych tytułów). W oświadczeniu podatnik wskazuje, że płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą pełne miesięczne pomniejszenie lub jego część. W przypadku, gdy podatnik uzyskuje od tego samego płatnika przychody z różnych tytułów płatnik stosuje do tych przychodów złożone oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia. Jednak łączna kwota pomniejszenia zastosowana w tym miesiącu przez tego płatnika nie może przekroczyć kwoty wskazanej w tym oświadczeniu.
Wysokość kwoty zmniejszającej podatek w zależności od liczby płatników upoważnionych do jej stosowania
Liczba płatników | Kwota zmniejszająca podatek |
1 | 300 zł (1/12) |
2 | 150 zł (1/24) |
3 | 100 zł (1/36) |
Ponieważ złożenie oświadczenia jest fakultatywne, podatnik może w ogóle od tego odstąpić i nie składać PIT-2. W takim przypadku płatnik nie stosuje kwoty zmniejszającej podatek. Natomiast w sytuacji, gdy podatnik:
Zgodnie z objaśnieniem do tej części PIT-2, jest ona przeznaczona dla podatników uzyskujących świadczenia od ściśle określonych płatników podatku, tj.:
Wskazany płatnik pomniejsza zaliczkę na podatek obliczoną od dokonywanych świadczeń o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek bez oświadczenia podatnika. Jednak zastosowanie pełnej kwoty pomniejszenia nie będzie możliwe, jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie o stosowaniu kwoty zmniejszającej w wysokości 150 zł lub 100 zł albo wniosek o rezygnację ze stosowania pomniejszenia (art. 31b ust. 4 ustawy o pdof).
Podatnik, który złożył oświadczenie o podziale kwoty zmniejszającej podatek (częściowym jej zastosowaniu przez płatnika) może je wycofać.
Oświadczenie o którym mowa w tej części PIT-2 podatnik składa pracodawcy, rolniczej spółdzielni produkcyjnej oraz innym spółdzielniom zajmującym się produkcją rolną. Podatnik wskazuje sposób, w jaki zamierza opodatkować swoje dochody za dany rok podatkowy, przewidziany dla małżonków lub osób samotnie wychowujących dzieci. Jednocześnie informuje o przewidywanych dochodach w tym roku. W przypadku, gdy z oświadczenia wynika, że:
W tej części oświadczenia podatnik może też zrezygnować ze stosowania tego rodzaju preferencyjnego ustalania wysokości podatku.
Pracownik, którego miejsce stałego lub czasowego zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, i pracownik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę może oświadczyć ten fakt pracodawcy. Skutkuje to tym, że w takim przypadku pracownikowi przysługują wyższe koszty uzyskania przychodów wynoszące 300 zł miesięcznie.
W tej części oświadczenia pracownik może również zrezygnować ze stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów (np. jeżeli nie ma już do tego przesłanek albo chce rozliczyć je samodzielnie w zeznaniu rocznym). Oświadczenie jest ważne do czasu jego zmiany.
Oświadczenie w tej części składane jest płatnikowi wypłacającemu przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o pdof, oraz z zasiłku macierzyńskiego przez podatnika korzystającego ze zwolnienia osiąganych przychodów z opodatkowania z tytułu:
Podatnik określa przysługujące mu zwolnienie zaznaczając właściwy kwadrat. Może też wskazać więcej niż jeden tytuł do zastosowania zwolnienia, przy czym roczny limit przychodów nieobjętych podatkiem ze wszystkich wskazanych tytułów oraz dla podatników do 26 lat jest wspólny i wynosi 85 528 zł.
Podatnik może zrezygnować ze stosowania danego zwolnienia składając oświadczenie w tej samej części PIT-2. Rezygnacja dotyczy wówczas wszystkich tytułów do zwolnienia. Jeżeli jednak zachowuje prawo do jednego z dwóch uprzednio oświadczonych i przysługujących mu tytułów, powinien złożyć nowe oświadczenie.
Wniosek w tej części PIT-2 składa się płatnikowi wypłacającemu przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o pdof, oraz z zasiłku macierzyńskiego. Jeśli płatnikiem jest zakład pracy, podatnik może zaznaczyć dwa kwadraty. Jest to związane z tym, że w omawianej części PIT-2 podatnik będący pracownikiem (w wieku do 26 lat), może jednocześnie zrezygnować ze stosowania przez pracodawcę kosztów uzyskania przychodów (zarówno zwykłych jak i podwyższonych). Zrezygnować można bowiem w tej części PIT-2 z kosztów uzyskania przychodów stosowanych z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej.
Podatnik uprawniony do zwolnienia przychodów z podatku ze względu na wiek (do ukończenia 26 lat) może zrezygnować z tej ulgi w trakcie roku (podatek nie jest przez płatnika naliczany automatycznie, i w tym zakresie nie jest wymagana zgoda podatnika). W przypadku rezygnacji ze zwolnienia, podatnik musi powiadomić o tym płatnika podatku, składając mu oświadczenie. Jednocześnie, tak w przypadku większości poprzednio omawianych oświadczeń, podatnik może wycofać poprzednio złożony wniosek - zarówno w zakresie ulgi w podatku jak i pracowniczych kosztów uzyskania przychodów.
Podatnik składa wniosek o rezygnację ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów:
- który wypłaca przychody, od których naliczane są 50% koszty uzyskania przychodów w przypadku, gdy przewiduje, że przekroczy lub przekroczył roczny ustawowy limit tych kosztów (120 000 zł), a osiąga tego rodzaju przychody również w innych podmiotach. Należą do nich przychody z tytułu:
Podatnik może wycofać wniosek i zobowiązać płatnika do naliczania tych kosztów.
Podatnik może złożyć wniosek w sprawie niepobierania zaliczek w roku podatkowym:
Jest do tego uprawniony, jeżeli przewiduje, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w danym roku 30 000 zł.
W przypadku przekroczenia wskazanego limitu u płatnika podatku, któremu podatnik złożył taki wniosek, płatnik oblicza zaliczki bez stosowania kwoty zmniejszającej podatek, jeżeli podatnik był do niej uprawniony (art. 31c ust. 3 ustawy o pdof).
W tej samej części PIT-2 podatnik może wycofać złożony wniosek.
Podatnik wskazuje datę wypełnienia PIT-2 i składa podpis. Jest to przewidziane dla złożonego po raz pierwszy oświadczenia/wniosku. Jak wskazano na wstępie, wycofanie i zmiana złożonego uprzednio przez podatnika oświadczenia lub wniosku następuje w drodze nowego oświadczenia lub wniosku (nie dokonuje tego na tym samym formularzu PIT-2).
PODSTAWA PRAWNA:
art. 6 ust. 2, ust. 4d, art. 13 pkt 8, art. 21 ust. 1 pkt 148, pkt 152-154, art. 22 ust. 2 pkt 1 i 3, ust. 9 pkt 1-3, art. 31a-31b, art. 32 ust. 1, ust. 3, ust. 6-8, art. 41 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2014
art. 26a § 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1540; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1933
art. 2-3 ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 166; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1933
Bożena Goliszewska-Chojdak
ekonomista, specjalista z zakresu kadr i płac, redaktor MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, praktyk z kilkunastoletnim doświadczeniem w dziale personalnym