10/2022, data dodania: 07.10.2022 Czy w związku z umorzeniem wierzytelności można wystawić faktury korygujące
PROBLEM
Nasza firma zajmuje się produkcją pasz. Większość naszych kontrahentów pochodzi z Ukrainy i w związku z tym mamy problem z odzyskaniem pieniędzy. Jak rozliczyć w VAT umorzenie wierzytelności wskutek zdarzeń wojennych. Nie mamy możliwości dochodzenia wierzytelności od naszych partnerów z Ukrainy. Czy planowane umorzenie wierzytelności potraktować jak rabat, obniżki czy upust z tytułu świadczenia usług, które byłyby podstawą do obniżenia podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług? Tym samym, czy w związku z planowanym umorzeniem wierzytelności polski przedsiębiorca powinien wystawić faktury korygującej na rzecz każdego z partnerów?
RADA
Według dominującego wśród organów podatkowych stanowiska nie jest dopuszczalne potraktowanie planowanego umorzenia wierzytelności jako skutkującego obniżeniem podstawy opodatkowania (i podatku należnego) rabatu, obniżki lub upustu. Dlatego nie mają Państwo prawa do wystawienia faktur korygujących "in minus". Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Określenie "umorzenie wierzytelności (należności)" jest określeniem potocznym. Czynność tę najczęściej utożsamia się z instytucją zwolnienia z długu, o której mowa w art. 508 Kodeksu cywilnego. Jak bowiem stanowi ten artykuł, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Zakładamy w związku z tym, że pytanie dotyczy w istocie zwolnienia z długu, o którym mowa w art. 508 Kodeksu cywilnego.
Kiedy korygujemy podstawę opodatkowania
Z art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że podstawę opodatkowania obniża się o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen. Z kolei art. 106i ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT stanowi, że w przypadku gdy po wystawieniu faktury podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana w fakturze uległa zmianie, podatnik wystawia fakturę korygującą.
Pojawia się pytanie, czy przepisy te mają zastosowanie w przypadkach, gdy dochodzi do zwolnienia lub częściowego zwolnienia nabywcy z długu. W wyjaśnieniach organów podatkowych można się spotkać ze stanowiskiem, że tak (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 6 lutego 2017 r., sygn. 2461-IBPP2.4512.981.2016.1.BW).
Jednak dominujące w wyjaśnieniach organów podatkowych jest od pewnego czasu stanowisko przeciwne. Tytułem przykładu można wskazać interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 września 2020 r. (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.333.2020.2.KOM), z 4 grudnia 2020 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.710.2020.1.AB) oraz z 6 maja 2022 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.234.2022.2.KO). Jak czytamy w ostatniej z tych interpretacji - również dotyczącej zwolnienia z długu ukraińskich kontrahentów:
(…) w związku z planowanym umorzeniem Wierzytelności z tytułu Usług nie powinni Państwo wystawić faktury korygującej na rzecz żadnego z Partnerów. Zawarta przez Państwa umowa z Partnerami dotyczy tylko zwolnienia z długu Partnerów i nie można jej utożsamiać z udzieleniem opustu lub obniżką ceny.
A zatem według dominującego wśród organów podatkowych stanowiska nie jest dopuszczalne potraktowanie planowanego umorzenia wierzytelności jako skutkującego obniżeniem podstawy opodatkowania (i podatku należnego) rabatu, obniżki lub upustu. Jednocześnie w przedstawionej sytuacji nie mają Państwo prawa do wystawienia faktur korygujących.
Podstawa prawna:
-
art. 29a ust. 10 pkt 1 oraz art. 106i ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1561
Powołane interpretacje organów podatkowych:
- interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 6 lutego 2017 r. (sygn. 2461-IBPP2.4512.981.2016.1.BW)
- interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 września 2020 r. (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.333.2020.2.KOM)
- interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 grudnia 2020 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.710.2020.1.AB)
- interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 maja 2022 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.234.2022.2.KO)
Tomasz Krywan
doradca podatkowy
