Kontrola podatkowa - checklista
1. Sprawdź, czy zostałeś prawidłowo powiadomiony o kontroli
Podatnik powinien zostać prawidłowo zawiadomiony o kontroli przed jej rozpoczęciem.
| Lp. | Zawiadomienie o kontroli a rozpoczęcie kontroli |
| 1. | Kontrola może się zacząć nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia. |
| 2. | Jeżeli kontrola nie zacznie się w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, jej wszczęcie wymaga ponownego zawiadomienia. |
UWAGA!
Kontrola może rozpocząć się przed upływem 7 dni od doręczenia zawiadomienia, ale wymaga to zgody kontrolowanego podatnika lub jego wniosku.
2. Sprawdź, kiedy organ nie musi zawiadamiać o kontroli
| Lp. | Organ nie musi zawiadamiać o kontroli, która: |
| 1 | 2 |
| 1. | dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług |
| 2. | ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe |
| 3. | dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych |
| 4. | dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej |
| 5. | ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu |
| 6. | zostaje wszczęta w trybie, o którym mowa w art. 284a § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tak zwane natychmiastowe wszczęcie kontroli) |
| 7. | ma charakter doraźny, dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury |
| 8. | dotyczy podatku od wydobycia niektórych kopalin |
| 9. | ma charakter doraźny, dotyczący sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej |
| 10. | dotyczy zasadności zwrotu podatku w rozumieniu przepisów rozdziału 7b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz rozdziału 6a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych |
| 11. | dotyczy kontrolowanego prawomocnie skazanego w Rzeczypospolitej Polskiej za popełnienie: ● przestępstwa skarbowego, ● przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, ● przestępstwa z ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości lub ● wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli. W przypadku osoby prawnej ten warunek odnosi się do każdego członka zarządu lub osoby zarządzającej, a w przypadku spółek niemających osobowości prawnej - do każdego wspólnika |
| 12. | dotyczy kontrolowanego, który jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji |
| 13. | dotyczy kontrolowanego, który nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione |
3. Sprawdź upoważnienie i legitymację kontrolera
| Lp. | Kontrola podatkowa jest przeprowadzana na podstawie następujących dokumentów: |
| 1. | ● imiennego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli oraz ● legitymacji służbowej kontrolera |
| 2. | Na podstawie legitymacji służbowej kontrolera, pod warunkiem że: ● czynności kontrolne są niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia, ● upoważnienie do przeprowadzenia kontroli zostanie doręczone maksymalnie w ciągu 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli. |
UWAGA!
Jeżeli kontrolowanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, upoważnienie doręcza się oraz okazuje się legitymację służbową:
● członkowi zarządu,
● wspólnikowi albo
● innej osobie upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw (reprezentant kontrolowanego).
4. Sprawdź, jak powinna być prowadzona kontrola
| Gdzie jest prowadzona kontrola? | Kontrola jest prowadzona: ● w siedzibie kontrolowanego, w innym miejscu przechowywania dokumentacji oraz ● w miejscach związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą i w godzinach jej prowadzenia, ● za zgodą kontrolowanego kontrola może być przeprowadzona również w siedzibie organu podatkowego. |
| W jakich godzinach może być prowadzona kontrola? | W godzinach prowadzenia działalności gospodarczej kontrolowanego, a w przypadku skrócenia czasu prowadzenia działalności w toku kontroli czynności kontrolne mogą być prowadzone przez 8 godzin dziennie. |
| Gdzie są kontrolowane księgi podatkowe prowadzone poza siedzibą firmy? | Jeśli księgi podatkowe są prowadzone lub przechowywane poza siedzibą, to na żądanie kontrolującego należy zapewnić do nich dostęp: ● w swojej siedzibie albo ● w miejscu ich prowadzenia lub przechowywania, jeżeli udostępnienie ich w siedzibie może w znacznym stopniu utrudnić prowadzenie przez kontrolowanego bieżącej działalności. |
| Czy kontrola musi być prowadzona w obecności kontrolowanego? | Wszelkie czynności kontrolne odbywają się w obecności: ● kontrolowanego, ● reprezentanta kontrolowanego lub ● pełnomocnika kontrolowanego. UWAGA! Można zrzec się tego prawa, ale musi to nastąpić w formie pisemnej. |
5. Sprawdź, jakie uprawnienia ma kontrolujący w trakcie kontroli
| Lp. | W trakcie kontroli kontrolujący jest upoważniony do: |
| 1. | wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego |
| 2. | wstępu do lokali mieszkalnych, jeżeli jest to niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez podatnika deklaracji oraz z innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe |
| 3. | żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin |
| 4. | żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej |
| 5. | zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą |
| 6. | zabezpieczania zebranych dowodów |
| 7. | legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli |
| 8. | żądania przeprowadzenia spisu z natury |
| 9. | przesłuchiwania świadków, kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego, pracownika oraz osoby współdziałającej z kontrolowanym |
| 10. | zasięgania opinii biegłych |
| 11. | żądania wydania, na czas trwania kontroli, za pokwitowaniem: 1) próbek towarów; 2) akt, ksiąg i dokumentów: - w razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że są one nierzetelne, lub - gdy podatnik nie zapewnia kontrolującym warunków umożliwiających wykonywanie czynności kontrolnych związanych z badaniem tej dokumentacji, a w szczególności nie udostępnia kontrolującym samodzielnego pomieszczenia i miejsca do przechowywania dokumentów. |
6. Sprawdź, co powinien zawierać protokół z przebiegu kontroli
| Lp. | Przebieg kontroli dokumentuje się na protokole, który musi zawierać: |
| 1. | wskazanie kontrolowanego |
| 2. | wskazanie osób kontrolujących |
| 3. | określenie przedmiotu i zakresu kontroli |
| 4. | określenie miejsca i czasu przeprowadzenia kontroli |
| 5. | opis dokonanych ustaleń faktycznych |
| 6. | dokumentację dotyczącą przeprowadzonych dowodów |
| 7. | ocenę prawną sprawy będącej przedmiotem kontroli |
| 8. | pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień oraz prawie złożenia korekty deklaracji |
| 9. | pouczenie o obowiązku zawiadomienia organu podatkowego przez kontrolowanego o każdej zmianie swojego adresu dokonanej w ciągu 6 miesięcy od dnia zakończenia kontroli podatkowej, jeżeli w toku kontroli podatkowej ujawniono nieprawidłowości, oraz skutkach niedopełnienia tego obowiązku |
UWAGA!
Protokół sporządza się w dwóch egzemplarzach, przy czym jeden wręcza się kontrolowanemu.
7. Sprawdź, co zrobić, gdy nie zgadzasz się z ustaleniami kontroli
| Co zrobić w sytuacji, gdy kontrolowany nie zgadza się z ustaleniami protokołu? | Gdy kontrolowany nie zgadza się z ustaleniami kontroli, może w ciągu 14 dni od dnia doręczenia protokołu przedstawić zastrzeżenia lub wyjaśnienia, wskazując równocześnie stosowne wnioski dowodowe potwierdzające jego wersję. |
| W jakim terminie organ rozpatrzy zastrzeżenia? | Organ kontrolujący musi rozpatrzyć zastrzeżenia i w ciągu 14 dni zawiadomić kontrolowanego o sposobie ich załatwienia, wskazując w szczególności, które zastrzeżenia nie zostały uwzględnione, wraz z uzasadnieniem faktycznym i prawnym. |
Podstawa prawna
Podstawa prawna: art. 281-292 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 2760
