Czy świadczenia z programu dobrowolnych odejść są zwolnione z PIT - wyrok NSA

Świadczenia otrzymane przez pracownika na podstawie programu dobrowolnych odejść nie korzystają ze zwolnienia z PIT - wyrok NSA z 16 lipca 2021 r., sygn. akt II FSK 3748/18.

Stan faktyczny

Podatnik złożył wniosek o zwrot nadpłaty w PIT w kwocie 60 412 zł. W uzasadnieniu wskazał, że rozwiązano z nim umowę o pracę na podstawie porozumienia, które było wynikiem przystąpienia do programu dobrowolnych odejść (dalej: PDO). Na podstawie PDO podatnik otrzymał świadczenia w łącznej kwocie 153 349 zł, a na podstawie ustawy z 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników otrzymał 21 554 zł z tytułu odprawy emerytalnej. Od obu tych kwot pracodawca pobrał zaliczki na PIT. Zdaniem podatnika świadczenia te objęte są zwolnieniem z PIT, a więc pobrane zaliczki stanowią nadpłatę do zwrotu.

Stanowisko organu podatkowego

Organ podatkowy odmówił stwierdzania nadpłaty, twierdząc, że powyższe świadczenia nie są objęte zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 updof ani żadnym innym. Pobranie zaliczek było więc prawidłowe.

Stanowisko WSA

Sąd oddalił skargę podatnika. Wskazał, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b updof ze zwolnienia wyłączone są odprawy pieniężne wypłacane "na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników". PDO należy traktować jako regulamin, a regulaminy są przepisami prawa pracy, tyle że zakładowymi, a więc są przepisami, o których mowa w przytoczonym przepisie. Brak jest podstaw do odmiennego traktowania odpraw wypłaconych na podstawie ustaw i na podstawie zakładowych regulaminów. Zwolnienie z PIT kwoty 153 349 zł nie wchodzi więc w grę, a to, że ze zwolnienia nie korzysta odprawa emerytalna wypłacona wprost na podstawie przepisu ustawy, jest oczywiste.

Stanowisko NSA

Sąd oddalił skargę kasacyjną podatnika. Potwierdził, że brak jest podstaw do odmiennego traktowania odpraw wypłaconych na podstawie ustaw i na podstawie układów zbiorowych pracy i porozumień kończących spory zbiorowe. Takiej wykładni sprzeciwia się bowiem zawarta w Konstytucji RP zasada równości. Sytuacja osób otrzymujących dodatkową odprawę od pracodawcy z tytułu rozwiązania z nimi umowy o pracę w wyniku zwolnień grupowych byłaby zdecydowanie korzystniejsza od sytuacji osób, które odprawy takie otrzymały tylko w wysokości wynikającej z ustawy. Nie tylko otrzymałyby większe świadczenia, ale dodatkowo świadczenia te byłyby zwolnione od opodatkowania.

Od redakcji

Mamy złe wiadomości dla pracowników kończących zatrudnienie w trybie szczególnych porozumień zakładowych. Kwoty wypłacane na podstawie PDO nie mają żadnych szans na zwolnienie z PIT. Nie dość, że Minister Finansów wydał tej treści interpretację ogólną z 23 czerwca 2016 r. (sygn. DD3.8201.1.2016.MCA), to jeszcze - co ważniejsze - sądy administracyjne konsekwentnie od wielu lat zajmują takie właśnie stanowisko.

Wniosek: szkoda czasu i pieniędzy na upieranie się przy tym, że świadczenia wypłacane z tytułu PDO korzystają ze zwolnienia z PIT. Warto o tym wiedzieć, ponieważ liczba spraw sądowych w tej kwestii nadal się nie zmniejsza.

Krzysztof Janczukowicz

doktor prawa, nauczyciel akademicki i radca prawny, specjalizuje się w prawie podatkowym i karnym