Jak korzystać ze środków na rachunku VAT
Środki zgromadzone na rachunku VAT formalnie są przypisane do rachunku rozliczeniowego podatnika. Jednak podatnik nie może nimi swobodnie dysponować.
Przedstawiamy krok po kroku, jak korzystać ze środków zgromadzonych na rachunku VAT.
Krok 1. Jak można korzystać ze środków zgromadzonych na rachunku VAT
Środki zgromadzone na rachunku VAT możemy wykorzystać tylko w sposób określony przepisami VAT (zob. tabela poniżej).
Przypadki, gdy można skorzystać ze środków na rachunku VAT
| Lp. | Sposób wykorzystania środków z rachunku VAT |
| 1 | 2 |
| 1. | dokonywanie płatności VAT wynikającego z faktury lub od zaliczki w związku z nabyciem towarów i usług albo zwrotu kwoty VAT wynikającej z faktury korygującej |
| 2. | wpłaty na rachunek urzędu skarbowego: ● VAT, w tym VAT z tytułu importu towarów, dodatkowego zobowiązania podatkowego w tym podatku, a także odsetek za zwłokę w VAT lub odsetek za zwłokę od dodatkowego zobowiązania podatkowego, ● podatku dochodowego od osób prawnych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób prawnych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek, ● podatku dochodowego od osób fizycznych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek, ● podatku akcyzowego, przedpłat podatku akcyzowego, wpłat dziennych, a także odsetek za zwłokę w podatku akcyzowym oraz odsetek od przedpłat podatku akcyzowego, ● należności celnych oraz odsetek za zwłokę od tych należności, ● podatku od wydobycia niektórych kopalin oraz odsetek za zwłokę w podatku od wydobycia niektórych kopalin, ● podatku od sprzedaży detalicznej oraz odsetek za zwłokę w podatku od sprzedaży detalicznej, ● opłaty od środków spożywczych oraz dodatkowej opłaty, ● zryczałtowanego podatku od wartości sprzedanej produkcji oraz odsetek za zwłokę w podatku od wartości sprzedanej produkcji, ● podatku tonażowego oraz odsetek za zwłokę w podatku tonażowym, ● opłaty, o której mowa w art. 92 ust. 11 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, dodatkowej opłaty, o której mowa w art. 92 ust. 21 tej ustawy, oraz odsetek za zwłokę od tych opłat |
| 3. | wpłaty należności z tytułu składek, do poboru których obowiązany jest ZUS, oraz składek KRUS |
| 4. | wpłaty przez podatnika VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw wymienionych w art. 103 ust. 5aa ustawy o VAT, na rzecz płatnika |
| 5. | przekazanie przelewu kwoty VAT na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy przez posiadacza rachunku, który: a) otrzymał płatność przy użyciu komunikatu przelewu oraz b) nie jest dostawcą towarów lub usługodawcą wskazanym na fakturze, za którą jest dokonywana płatność |
| 6. | zwrot nienależnie otrzymanej płatności na rachunek VAT posiadacza rachunku, od którego otrzymano tę płatność przy użyciu komunikatu przelewu |
| 7. | przekazanie środków przez podatnika na jego inny rachunek VAT, nawet wtedy gdy rachunek VAT jest prowadzony także w innym banku |
| 8. | przekazanie środków na rachunek rozliczeniowy państwowej jednostki budżetowej, w przypadku gdy rachunek VAT prowadzony jest dla rachunku rozliczeniowego, o którym mowa w art. 196 ust. 1 pkt 2 albo 5 ustawy o finansach publicznych |
| 9. | realizacja zajęcia na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego dotyczącego egzekucji należności wymienionych w poz. 2 i 3 tej tabeli |
| 10. | przekazanie przez bank środków pieniężnych na prowadzony w tym samym banku wyodrębniony rachunek niebędący rachunkiem rozliczeniowym, służący identyfikacji posiadacza rachunku VAT (rachunek techniczny), w przypadku gdy na dzień rozwiązania umowy rachunku rozliczeniowego, dla którego prowadzony jest ten rachunek VAT, bank nie posiada informacji o postanowieniu wyrażającym zgodę na wypłatę tych środków |
| 11. | przekazanie środków na rachunek wskazany przez naczelnika urzędu skarbowego w informacji o postanowieniu, o której mowa w art. 108b ust. 4 ustawy o VAT |
| 12. | wpłaty kwoty odpowiadającej kwocie VAT oraz należności celnych na rzecz przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych, przy użyciu komunikatu przelewu |
| 13. | przekazania środków przez posiadacza rachunku VAT będącego członkiem grupy VAT na rachunek VAT przedstawiciela grupy VAT |
| 14. | przekazania przy użyciu komunikatu przelewu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług na rachunek VAT podatnika wskazanego w umowie o nabyciu wierzytelności przez posiadacza rachunku, który: a) otrzymał płatność przy użyciu komunikatu przelewu oraz b) nie jest dostawcą towarów lub usługodawcą wskazanym na fakturze, za którą jest dokonywana płatność |
Krok 2. Złożenie wniosku
Gdy podatnik uzna, że nie jest w stanie wykorzystać środków z rachunku VAT do zapłaty VAT wynikającego z faktur lub należności publicznoprawnych albo potrzebuje "wolnych" środków na rachunku rozliczeniowym, musi wystąpić z wnioskiem o zgodę na przelanie środków.
Z wnioskiem może wystąpić nie tylko podatnik. Prawo to przysługuje również podmiotom niebędącym podatnikami:
1) posiadającym środki na rachunku VAT,
2) nieposiadającym siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju,
3) takim jak wspólnicy rozwiązanych spółek cywilnych lub spółek handlowych niemających osobowości prawnej.
Uwolnienie środków z rachunków VAT dokonywane jest wyłącznie na wniosek, który adresujemy do urzędu skarbowego, w którym rozliczamy VAT.
Wniosek możemy:
● złożyć osobiście w urzędzie skarbowym,
● przesłać pocztą,
● złożyć w formie elektronicznej - w tym przypadku potrzebny jest profil zaufany lub podpis kwalifikowany.
Wzór wniosku o wyrażenie zgody przez naczelnika urzędu na przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy
Krok 3. Rozpatrzenie wniosku przez urząd skarbowy
Złożony wniosek podlega weryfikacji przez urząd skarbowy. W ten sposób uwalniane są wyłącznie "bezpieczne" - z punktu widzenia fiskusa - środki finansowe. Może to oznaczać, że po otrzymaniu przez urząd wniosku zostanie wszczęta kontrola podatkowa.
Naczelnik urzędu ma na podjęcie decyzji 60 dni, liczone od złożenia wniosku, co oznacza, że dzień złożenia nie jest wliczany.
Wyrażenie zgody lub brak zgody naczelnika urzędu skarbowego na przekazanie środków z rachunku VAT
| Czego dotyczy | Zgoda na przekazanie środków | Brak zgody na przekazanie środków |
| 1 | 2 | 3 |
| Co wydaje naczelnik | Postanowienie, na które służy zażalenie | Decyzja, na którą służy odwołanie |
| Od czego zależy decyzja naczelnika | Naczelnik urzędu skarbowego wyraża zgodę na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT: 1) w przypadku braku zaległości podatkowej z tytułu: ● VAT, w tym VAT z tytułu importu towarów, dodatkowego zobowiązania podatkowego w tym podatku, a także odsetek za zwłokę w VAT lub odsetek za zwłokę od dodatkowego zobowiązania podatkowego, ● podatku dochodowego od osób prawnych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób prawnych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek, ● podatku dochodowego od osób fizycznych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek, ● podatku akcyzowego, przedpłat podatku akcyzowego, wpłat dziennych, a także odsetek za zwłokę w podatku akcyzowym oraz odsetek od przedpłat podatku akcyzowego, ● należności celnych oraz odsetek za zwłokę od tych należności; ● podatku od wydobycia niektórych kopalin oraz odsetek za zwłokę w podatku od wydobycia niektórych kopalin, ● podatku od sprzedaży detalicznej oraz odsetek za zwłokę w podatku od sprzedaży detalicznej, ● opłaty od środków spożywczych oraz dodatkowej opłaty, ● zryczałtowanego podatku od wartości sprzedanej produkcji oraz odsetek za zwłokę w podatku od wartości sprzedanej produkcji, ● podatku tonażowego oraz odsetek za zwłokę w podatku tonażowym, ● opłaty, o której mowa w art. 92 ust. 11 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, dodatkowej opłaty, o której mowa w art. 92 ust. 21 tej ustawy, oraz odsetek za zwłokę od tych opłat, lub 2) w przypadku posiadania zaległości, które zostały rozłożone na raty lub odroczono termin ich płatności; 3) w przypadku gdy nie będzie zachodzić uzasadniona obawa, że: ● zobowiązanie podatkowe z tytułu wymienionych w pkt 1 podatków i należności nie zostanie wykonane lub ● wystąpi zaległość podatkowa od tych podatków i należności albo zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe | Naczelnik urzędu skarbowego odmawia, w drodze decyzji, wydania zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT: 1) w przypadku posiadania przez podatnika zaległości od podatków i należności, które nie zostały rozłożone na raty lub nie odroczono terminu ich płatności, z tytułu: ● VAT, w tym VAT z tytułu importu towarów, dodatkowego zobowiązania podatkowego w tym podatku, a także odsetek za zwłokę w VAT lub odsetek za zwłokę od dodatkowego zobowiązania podatkowego, ● podatku dochodowego od osób prawnych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób prawnych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek, ● podatku dochodowego od osób fizycznych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek, ● podatku akcyzowego, przedpłat podatku akcyzowego, wpłat dziennych, a także odsetek za zwłokę w podatku akcyzowym oraz odsetek od przedpłat podatku akcyzowego, ● należności celnych oraz odsetek za zwłokę od tych należności, ● podatku od wydobycia niektórych kopalin oraz odsetek za zwłokę w podatku od wydobycia niektórych kopalin, ● podatku od sprzedaży detalicznej oraz odsetek za zwłokę w podatku od sprzedaży detalicznej, ● opłaty od środków spożywczych oraz dodatkowej opłaty, ● zryczałtowanego podatku od wartości sprzedanej produkcji oraz odsetek za zwłokę w podatku od wartości sprzedanej produkcji, ● podatku tonażowego oraz odsetek za zwłokę w podatku tonażowym, ● opłaty, o której mowa w art. 92 ust. 11 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, dodatkowej opłaty, o której mowa w art. 92 ust. 21 tej ustawy, oraz odsetek za zwłokę od tych opłat; 2) w przypadku gdy zachodzi uzasadniona obawa, że: ● zobowiązanie podatkowe z tytułu podatków i należności wymienionych w pkt 1 nie zostanie wykonane lub ● wystąpi zaległość podatkowa albo zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Odmowa następuje do wysokości odpowiadającej zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, istniejącej na dzień wydania decyzji |
UWAGA!
Podatnik otrzyma zgodę na wypłatę środków z rachunku VAT, nawet wtedy gdy będzie miał zaległości, jeżeli zostały one rozłożone na raty lub odroczono termin ich płatności.
Przesłanka, że jeśli podatnik ma zaległości, to naczelnik urzędu skarbowego odmówi zgody na wypłatę środków do wysokości zaległości wraz z odsetkami, jest obiektywna i nie zależy od uznania organu. Problematyczna może się okazać druga przesłanka, a mianowicie uzasadniona obawa, że:
● zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane,
● wystąpi zaległość podatkowa lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe.
Jako przykład uzasadnionej obawy, że zobowiązanie nie zostanie wykonane, ustawodawca wskazuje następujące okoliczności:
● podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań lub
● podatnik dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję zobowiązań.
Są to jednak tylko przykładowe okoliczności, które mogą spowodować uzasadnione obawy będące podstawą do odmowy wypłaty środków. Dlatego w praktyce złożenie takiego wniosku może oznaczać wszczęcie kontroli. Poza tym organ podatkowy bada nie tylko rozliczenia VAT, ale również rozliczenia innych podatków.
Krok 4. Zgoda na przelanie środków z rachunku VAT
Jednym z elementów, jakie ma zawierać wniosek, jest określenie wysokości środków zgromadzonych na rachunku VAT, które mają zostać przekazane. Nie musimy występować o przekazanie całej kwoty zgromadzonej na rachunku VAT. Organ podatkowy zweryfikuje to jednak i w postanowieniu określi wysokość środków, jaka ma zostać przekazana. Jeśli stwierdzi, że mamy zaległości, to o kwotę zaległości obniży nam kwotę, która może zostać przekazana na rachunek rozliczeniowy. Mimo że złożyliśmy wniosek, możemy nadal dokonywać płatności z rachunku VAT.
Organ podatkowy wydaje postanowienie, gdy wyraża zgodę na przekazanie środków znajdujących się na rachunku VAT, i wskazuje wysokość tej kwoty. Jeżeli nie zgadzamy się z kwotą, która ma być przekazana na rachunek rozliczeniowy, możemy złożyć zażalenie na postanowienie.
Informowanie banku przez urząd skarbowy
| Zgoda na przekazanie środków | Brak zgody na przekazanie środków |
| Naczelnik urzędu skarbowego przekazuje, z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego albo z użyciem środków komunikacji elektronicznej, informację o postanowieniu bankowi albo spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, które prowadzą rachunek VAT wskazany we wniosku. Informacja zawiera dane niezbędne do realizacji postanowienia, w tym: 1) numer rachunku VAT, 2) numer rachunku bankowego albo rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, 3) wysokość środków, które mogą być przekazane. | Naczelnik urzędu skarbowego nie informuje banku o braku zgody na przekazanie środków z rachunku VAT. |
Krok 5. Przelanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy
Bank, gdy otrzyma informację o postanowieniu, dokona przelewu z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy. W postanowieniu jest wskazana maksymalna kwota, którą może przekazać bank. Gdy w okresie od złożenia wniosku do przekazania środków podatnik dokona transakcji na rachunku VAT, tak że nie będzie wystarczających środków na realizację postanowienia, bank przekaże tylko kwotę, która będzie się znajdować na rachunku. Nie będzie możliwości dokonania przelewu brakującej kwoty w późniejszym terminie, gdy środki znajdą się na rachunku VAT. Trzeba wystąpić o nową zgodę.
UWAGA!
Bank po otrzymaniu postanowienia powinien przelać środki niezwłocznie.
Na podobnych zasadach można wystąpić z wnioskiem o wypłatę środków z rachunku technicznego, na który zostały przelane po likwidacji rachunku rozliczeniowego wraz z rachunkiem VAT.
Podstawa prawna
Podstawa prawna:
● art. 108b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 361
● art. 62b, art. 62c ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 2488
